Zelf sterven

In dit boek beschrijft Chabot hoe hij twee manieren van sterven in Nederland heeft onderzocht: ‘bewust ten dode vasten en dorsten’ en ‘zelfdoding in gesprek met naasten met slaapmiddelen en andere dodelijke medicatie’. Deze stervenswijzen plaatst hij naast andere vormen van sterven waarbij het einde bespoedigd wordt, zoals het staken van bepaalde behandelingen, doktershulp bij zelfdoding en euthanasie. Kenmerk van de eerste twee is de uitvoering in eigen beheer naast de eigen keuze van de degene die wil overlijden. Met de andere stervensscenario’s hebben zij gemeen dat er overleg is met naasten en/of behandelaars. Chabot heeft antwoorden gezocht op de vragen: ‘hoe vaak komen ten dode vasten en zelfdoding in gesprek in Nederland voor, wie doen het, waarom doen ze het en hoe verloopt het?’ Zorgvuldig en uitgebreid legt hij in de eerste hoofdstukken uit hoe het onderzoek is opgezet en uitgevoerd. Systematisch verwijst hij waar mogelijk naar sociologische, biochemische en klinische literatuur. De vondst van de verrassend hoge aantallen van beide vormen van auto-euthanasie – samen waarschijnlijk meer voorkomend dan euthanasie – licht hij ook toe vanuit een historisch perspectief. Kwalitatief en kwantitatief onderzoek wordt nauwkeurig beschreven evenals de schattingsmethodieken om de frequentie van voorkomen van beide te bepalen. De laatste hoofdstukken van het boek beschrijven de verschillen en overeenkomsten tussen de personen die tot een van beide stervensvormen overgingen. Sober en toch indringend beschrijft Chabot een tiental casussen waarbij de naasten en rapporteurs verwoorden wat de overledenen bewogen heeft en hoe de trajecten verliepen. Soms goed, soms moeizaam, zonder dodelijke handeling of hulp van een arts, maar steeds in gesprek met naasten. Auto-euthanasie blijkt een alternatief te bieden voor mensen die voor hun diepgevoelde doodswens geen medewerking kunnen krijgen van een arts of hun arts niet bij het sterven willen betrekken. Zij sturen hun overlijden zelf. Het is merkwaardig dat men deze alternatieve stervenswegen nog niet betrokken heeft in het debat over euthanasie of hulp bij zelfdoding. Chabot heeft daar met zijn onderzoek nu de aanzet voor gegeven. De eerste hoofdstukken zijn door de uitgebreidheid van de onderzoeksbeschrijving en de verantwoording van de bevindingen en conclusies niet vlot te lezen. Het tweede deel van het boek zal een ieder die betrokken is bij stervende mensen boeien. Dus zeker ook huisartsen.

Eric Hendrickx