Gordelroos en kanker

Gordelroos wordt veroorzaakt door een reactivering van het varicella-zoster virus. Deze reactivering hangt samen met een verminderde afweer tegen het virus. Daarom komt gordelroos vooral voor bij ouderen, als uiting van de fysiologische veroudering van hun immuunsysteem, en bij patiënten met een verzwakte afweer, zoals bij sommige kwaadaardige aandoeningen. Men veronderstelt het ook wel eens andersom: patiënten met gordelroos hebben een verhoogde kans op een maligniteit. Hoewel verschillende eerdere onderzoekers deze hypothese niet konden bevestigen, bleef de vraag knagen bij onze zuiderburen. In een retrospectief cohortonderzoek in de huisartsenpraktijk (ruim 80.000 patiënten, 311.000 patiëntjaren) onderzochten Buntinx et al. of een maligniteit vaker voorkwam bij patiënten met gordelroos vergeleken met hun leeftijdsgenoten zonder de aandoening. Voor patiënten jonger dan 65 jaar bleek het onmogelijk om enige conclusie te trekken: daarvoor waren de incidenties van gordelroos en maligniteiten te laag. Maar voor 65-plussers vond men wel een verschil, overigens alleen voor vrouwen. Zij hadden een duidelijk verhoogd risico op een kwaadaardige aandoening (met name colorectaal carcinoom) na het eerste jaar na de gordelroos (hazard ratio 2,65; 95%-BI 1,43-4,90). Dit suggereert dat herpes zoster een risicofactor is om een maligniteit te ontwikkelen. De onderzoekers noemen hiervoor een drietal mogelijke verklaringen: een latente maligniteit kan de afweer verzwakken en daarmee gordelroos uitlokken, de reactivatie van het varicella-zoster virus kan immunologische veranderingen teweegbrengen die leiden tot de ontwikkeling van een maligniteit en ten slotte kan aan het ontstaan van zowel gordelroos als een maligniteit een primaire dysfunctie van het immuunsysteem ten grondslag liggen waarbij in sommige gevallen gordelroos zich als eerste openbaart en in andere een maligniteit. Hoe dan ook, dit onderzoek rechtvaardigt het niet om gordelroospatiënten op kanker te screenen. Wel daagt het uit om de relatie tussen gordelroos en maligniteiten nog eens nader onder de loep te nemen. (WO)