Ongezond en arm

Lager opgeleide Nederlanders leven korter dan hoger opgeleiden. Bij mannen is het verschil bij de geboorte 4,9 jaar en vanaf 65-jarige leeftijd nog 3,7 jaar. Bij vrouwen is het verschil 2,6 en 2,1 jaar. Het RIVM publiceerde voor het eerst specifieke cijfers over sterftekansen per sociaal-economische laag voor mannen én vrouwen. Het gebruikte daarvoor een aantal langlopende bevolkingsonderzoeken zoals het ERGO- en LASA-onderzoek. De sociaal-economische status werd bepaald door de hoogste genoten opleiding en dat verklaart waarschijnlijk de geringe verschillen bij vrouwen: er zijn nu eenmaal maar weinig vrouwen ouder dan 70 jaar met een hoge opleiding. Levensverwachting kan opgedeeld worden in gezonde en ongezonde levensjaren. Lang leven is mooi, maar als je steeds ziek bent, heb je er niets aan. De gezonde levensverwachting is bij de hoogst opgeleiden 78 jaar en bij wie alleen lagere school hebben gehad 73 jaar. Lager opgeleiden brengen een groter deel van hun leven (12,7%) in ongezondheid door ten opzichte van de hoogopgeleiden (5,5%). Vanaf 65 jaar is het verschil zelfs nog groter: 28% van de resterende levensduur van een laagopgeleide kent beperkingen tegenover 15% bij de hoogopgeleiden. Ook voor de andere maten: levensverwachting in goede ervaren gezondheid, levensverwachting in goede geestelijke gezondheid en ziektevrije levensverwachting, zijn er dezelfde trends. Hoger opgeleiden leven dus niet alleen langer, ze zijn aanzienlijk korter beperkt door ziekte en gebrek. Gezondheidszorgbeleid dat zich alleen richt op wachtlijsten zal dus weinig succesvol zijn. Investeren in onderwijs en het verkleinen van sociaal-economische verschillen zijn op termijn aanzienlijk effectiever. De regering bezuinigt echter op onderwijs en vergroot de inkomenskloof. Dat blijft voor Bomhoff (en zijn opvolgers) dus dweilen met de kraan open. (JZ)