Alle nummers
Archief tijdschrift

2018, nummer 6

Jaargang
61
Download dit nummer (PDF)

Nieuws

  • Steeds meer nurse practitioners op de HAP

    Om de toenemende zorgvraag op te vangen, maken huisartsenposten steeds vaker gebruik van nurse practitioners (NP’s). Wanneer NP’s huisartsen vervangen, neemt het aantal consulten per uur af en nemen de wachttijden en het aantal verwijzingen naar de SEH toe. Dat blijkt uit twee recente onderzoeken. Daarnaast hebben de volgende punten invloed op de samenwerking: duidelijkheid over de rol van de NP, gebruikmaken van elkaars bekwaamheid, communicatie en vertrouwen.

  • Na TIA en CVA direct starten met secundaire preventie

    TIA’s en CVA’s komen bij ouderen vaak voor. De incidentie is 10 tot 12 per 1000 patiënten per jaar bij een leeftijd van 65 of ouder. De kans op een recidief na een eerste event is aanzienlijk, tot 40% in de eerste 6 weken. Direct starten met acetylsalicylzuur geeft na 24 uur al een lager risico op een recidief, zo blijkt uit dit spectaculaire onderzoek.

  • Uitsluiten van een myocardinfarct buiten het ziekenhuis

    De aangepaste HEART-score kan ook buiten het ziekenhuis veilig een myocardinfarct uitsluiten bij patiënten met pijn op de borst zonder ST-elevatie. De HEART-score, die tot nu toe alleen wordt gebruikt op de spoedeisende hulp, is uitgebreid met een hoogsensitieve-troponine-T-meting (hs-cTnT). Deze is echter nog niet beschikbaar voor de huisartsenpraktijk.

  • Troponine-POCT voor huisarts is kosteneffectief

    Onnodig verwijzen van patiënten met pijn op de borst leidt tot overbodige kosten en ongerustheid bij patiënten. De troponine-point-of-care-test is nog niet betrouwbaar genoeg voor gebruik in de huisartsenpraktijk, maar uit een simulatiemodel blijkt dat de test wel kosteneffectief is.

  • Leren van triagisten over patiëntveiligheid op de HAP

    Uit een onderzoek naar claims over medische fouten bij de nationale telefonische hulpdienst in Zweden blijkt dat werkdruk, onderbezetting, nachtdiensten, onervarenheid en multitasking het risico op fouten tijdens de triage vergroten. Dat is de conclusie van de triagisten en callcentermanagers die hierover werden geïnterviewd. Het betrekken van triagisten bij veiligheidsmanagement kan de patiëntveiligheid op huisartsenposten mogelijk vergroten.

  • Zuurstof bij ACS vaak niet nodig

    De laatste jaren wordt steeds duidelijker dat routinematig toedienen van zuurstof bij patiënten met een acuut coronair syndroom (ACS) niet zinvol is. Een recent, groot Zweeds onderzoek bevestigt deze bevinding.

  • Veilig uitsluiten van appendicitis bij kinderen

    Appendicitis is een veelvoorkomend chirurgisch spoedgeval bij kinderen, maar het is niet altijd duidelijk of een kind appendicitis heeft of iets anders. De mAS (gemodificeerde Alvaradoscore) lijkt een bruikbaar screeningsinstrument om ook zonder bloedonderzoek veilig appendicitis uit te sluiten. De uitkomsten van dit Canadese onderzoek zijn veelbelovend, maar nog niet gevalideerd in de eerste lijn.

  • Verdund appelsap goed alternatief voor ORS

    Gastro-enteritis kan bij kinderen leiden tot dehydratie en zelfs tot ziekenhuisopname. Ouders krijgen vaak het advies oral rehydration solution (ORS) te geven. De smaak van ORS, onduidelijkheid over de wijze van gebruik en het feit dat ouders ORS vaak niet in huis hebben, kan de inname bij kinderen in de weg staan. Verdund appelsap is dan een goed alternatief, zo blijkt uit Canadees onderzoek.

  • Niet-westerse migranten op de HAP

    Het Nederlandse zorgsysteem is anders dan in andere landen en het is dan ook niet zo gek dat migranten anders gebruikmaken van de zorg. Zo is bekend dat migranten vaker naar de huisartsenpost gaan. Uit onderzoek blijkt dat niet-westerse migranten bij hun bezoek aan de huisartsenpost meer actieve handelingen verwachten en dat zij meer moeite hebben om hun eigen huisarts te bereiken.

  • De systematische benadering van medische spoedsituaties

    Snellere herkenning en behandeling van medische spoedsituaties leidt tot een betere uitkomst voor de patiënt. Twee Groningse internisten acute geneeskunde zetten de belangrijkste punten van de spoedzorg in dit boek nog eens op een rij.

  • Spoedzorg blijft kerntaak voor huisartsen [Redactioneel]

    Op onze hagrovergaderingen is het thema huisartsenpost en diensten altijd goed voor een stevige discussie. Zeven keer 24-uurs spoedzorg is een van onze kerntaken en we lossen veruit de meeste spoedgevallen zelf op, zeker de laagcomplexe. In onze discussies over de (organisatie van de) spoedzorg lopen de meningen, emoties en feiten nogal eens door elkaar.

  • Ademfrequentie via de app

    In de tweede lijn is de ademfrequentie vaststellen een fluitje van een cent: een getal op de monitor. In de eerste lijn zijn we vaak aangewezen op het gewone tellen. Kan de smartphone een hulpmiddel zijn?

  • Adequate validatie van triagesystemen ontbreekt

    Op de meeste huisartsenposten wordt de telefonische triage digitaal ondersteund door de Nederlandse Triage Standaard. Deze standaard werd in 2011 ontwikkeld op basis van de NHG-telefoonwijzer en een systeem voor fysieke triage op de spoedeisende hulp, het Manchester Triage System. De triagestandaard wordt breed toegepast, maar de validiteit is nog niet goed onderzocht. Dat laatste geldt overigens voor de meeste triagesystemen.

  • Corticosteroïden bij pneumonie

    Een Cochrane-review laat zien dat een behandeling met corticosteroïden in het ziekenhuis de mortaliteit en morbiditeit bij patiënten met pneumonie verlaagt. Of dit ook bij huisartspatiënten zo is, is weliswaar niet bewezen, maar de mogelijke waarde van systemische corticosteroïden naast antibiotica bij pneumonie verdient vermelding in de NHG-Standaard Acuut hoesten.

  • App voor ecg-meting bij ritmestoornissen

    Huisartsen zien geregeld patiënten met klachten die kunnen passen bij een hartritmestoornis. In slechts een derde van de gevallen kunnen ze een ecg-meting verrichten op het moment dat de klachten zich voordoen. Een nieuwe, handzame app kan de diagnostiek bij hartritmestoornissen verbeteren.

  • Apptips voor spoedgevallen

    Een spoedsituatie in de wachtkamer: u ziet een benauwde patiënt, maar hij is wel bij bewustzijn. U denkt meteen aan het ABCDE-protocol, maar hoe zat dat ook alweer? Gelukkig zijn hiervoor verschillende handige apps.

Wetenschap

  • Hoe schaarste tot innovatie leidt

    In het artikel 'Toegang tot röntgendiagnostiek op de huisartsenpost' (H&W 6, 2018) beschrijft Rutten de voordelen van toegang tot röntgendiagnostiek op de huisartsenpost (HAP). HAP’s die toegang hadden tot röntgendiagnostiek, verwezen 40% van de patiënten met een mogelijke fractuur naar de SEH; voor HAP’s zonder die toegang was dat 100%. Prachtige resultaten. Maar wat doe je als radiologie of een radioloog niet op elk uur van de dag beschikbaar is? In Zeeuws-Vlaanderen beoordeelt de dienstdoende huisarts zelf de foto’s.

  • Wat kunnen we leren van calamiteiten op de huisartsenpost?

    Een calamiteit kan een enorme impact hebben op patiënten, nabestaanden en zorgverleners. Wanneer zorgverleners meer inzicht hebben in het (risico)profiel van een patiënt en de omstandigheden waarin een calamiteit plaatsvindt, zullen ze een naderende calamiteit beter kunnen herkennen.

  • Zorggebruik en urgentie op de HAP tussen 2013 en 2016

    De werkdruk in de spoedzorg is al enkele jaren erg hoog. Dat komt voor een deel door de vergrijzing, voor een deel door veranderingen in het zorgsysteem. Sinds de invoering van de basis-ggz in 2014, de hervorming van de langdurige zorg in 2015 en de decentralisatie van de jeugdzorg naar…

  • Dieper kijken bij calamiteiten op de HAP

    Calamiteiten op de huisartsenpost (HAP) zijn nooit helemaal uit te bannen. Het is goed dat er nu een landelijk overzicht is gemaakt met waardevolle suggesties om ze te voorkomen. Maar we zijn er nog niet en we moeten nog een slag dieper kijken. Er is vooral behoefte aan gevalideerde beslisondersteuning voor triagisten en dokters.

  • Drukte op de HAP door ouders met jonge kinderen

    Ouders met kinderen tussen 0 en 4 jaar doen relatief vaak een beroep op de huisartsenpost (HAP), en niet altijd met medisch noodzakelijke klachten. Hoe zorg je dat ouders adequatere keuzes maken, zodat de werkdruk en de kosten op de HAP niet te hoog worden.

  • Toegang tot röntgendiagnostiek op de huisartsenpost

    Huisartsen zien veel patiënten met letsels van het bewegingsapparaat, waarvan de meeste buiten kantoortijd. Een röntgenfoto kan nuttig zijn om een fractuur uit te sluiten, maar op de huisartsenpost heeft de dienstdoende huisarts doorgaans geen mogelijkheid tot het aanvragen van röntgendiagnostiek.

  • Een conversatieanalyse van triagegesprekken

    Telefonische triage wordt op huisartsenposten gebruikt om de urgentie van hulpvragen te bepalen. Tijdens het telefoongesprek wordt de Nederlandse Triage Standaard (NTS) doorlopen. Dit protocol leidt via beslissingsmomenten tot het vaststellen van een medische urgentie. Er zijn aanwijzingen uit…

  • Hoe huisartsopleidingen kunnen anticiperen op een veranderende spoedzorg

    De huisartsenspoedzorg in Nederland is aan tal van veranderingen onderhevig. Huisartsopleidingen kunnen daar rekening mee houden bij het inrichten van het spoedzorgonderwijs, om jonge huisartsen optimaal te kunnen voorbereiden op de spoedzorg van de toekomst. Wat moeten de opleidingen daarvoor doen?

  • Triage op de post: tijd voor actieve bemoeienis van de huisarts

    Als het gaat over de huisartsenspoedzorg hebben maar weinig onderwerpen de tongen van huisartsen zó losgemaakt als triage, en dan vooral de rol van de Nederlandse Triage Standaard daarbij. Veel patiënten zouden een te hoog urgentieniveau toegewezen krijgen. Hierdoor neemt de werkdruk toe, met mogelijk repercussies voor de patiëntveiligheid.

  • Is huisarts die U1-visites rijdt ouderwets of innovatief?

    Een kort onderzoek op een huisartsenpost bevestigt het beeld dat huisartsen makkelijk meer hoogurgente meldingen zelf kunnen afhandelen. Dat opent de weg naar nieuwe samenwerkingsvormen tussen huisarts, ambulancedienst en meldkamer ambulancezorg.

  • Spoedvisites op de huisartsenpost

    De laatste jaren is er sprake van een toename in het aantal spoedaanvragen op de huisartsenpost. De vraag is of er bij een U1-zorgaanvraag op de HAP de juiste hulpverlening (huisarts dan wel ambulance) met de juiste urgentie wordt ingezet.

  • Toekomstscenario’s voor de spoedzorg overdag

    Het aantal spoedgevallen per praktijk is niet zo groot, maar alle huisartsenpraktijken samen hebben in Nederland toch een belangrijk aandeel in de spoedzorg. De spoedzorg in avond-, nacht- en weekenduren staat momenteel ter discussie. De auteurs pleiten ervoor, ook de spoedzorg overdag daarbij te betrekken en schetsen verschillende toekomstscenario’s.

Praktijk

  • Een kind met meningokokkensepsis

    Meningokokkensepsis is een zeer ernstige aandoening. Ook bij adequate en vroege behandeling is de mortaliteit bij een fulminant verlopende meningokokkensepsis 10 tot 15%. In een derde van de gevallen gaat het om kinderen jonger dan 5 jaar.

  • Palliatieve spoedzorg tijdens ANW-uren

    In 2014 ontstond er in de regio Zwolle discussie over de kwaliteit van de palliatieve zorg voor patiënten op de huisartsenpost Zwolle (310.000 inwoners). Huisartsen, patiënten en hun naasten ervaarden verschillende problemen en hadden behoefte aan meer structuur en continuïteit van de zorg voor deze groep patiënten tijdens avond-, nacht- en weekenddiensten. Een commissie van zeven huisartsen, de Werkgroep palliatieve zorg in de ANW-uren Medrie, ging aan de slag om oplossingen te zoeken en uit te dragen.

  • Diagnostische onzekerheid bij ouderen tijdens de HAP-dienst

    Ouderen die een HAP bezoeken hebben vaak complexe hulpvragen en aspecifieke klachten. Anamnese en lichamelijk onderzoek leveren dan vaak maar beperkte informatie op. En ook beslisregels en de ABCDE-methodiek geven niet altijd uitsluitsel over het te volgen beleid. Huisartsen op de HAP staan dan voor de lastige taak om te bepalen of de patiënt thuis kan blijven, of moet worden doorgestuurd naar de spoedeisende hulp.

  • ABCDE, wat kun je ermee?

    De ABCDE-systematiek is een methode om bij de opvang van acuut zieke patiënten vitale stoornissen of bedreigingen systematisch na te lopen, snel te herkennen en waar nodig te behandelen, de meest bedreigende het eerst. De systematiek, die sinds enige jaren ook door huisartsen wordt toegepast, brengt structuur aan in acute situaties, zorgt voor uniformiteit in de spoedzorgketen en vergroot ook de zelfverzekerdheid in het handelen. De effecten van de ABCDE-systematiek op de door de huisarts geboden zorg en uitkomsten dienen nader te worden onderzocht.

  • Serie therapie van alledaagse klachten: Behandeling van draaiduizeligheid

    Er komen geregeld patiënten op het huisartsenspreekuur die last hebben van draaiduizeligheid. In de meeste gevallen is er sprake van benigne paroxismale positieduizeligheid (BPPD), kortdurende aanvallen van draaiduizeligheid bij hoofdbewegingen. Verschillende specifieke manoeuvres en oefeningen, door een arts of de patiënt zelf uitgevoerd, kunnen de klachten verminderen. Het meest effectief bij BPPD is de epleymanoeuvre. Er zijn geen medicijnen die effectief zijn tegen draaiduizeligheid.

  • Kennistoets Huisartsenspoedzorg

    Test uw kennis over de huisartsenspoedzorg

  • Spoedzorg is geen ramp

    Op 15 maart rondde een tweede lichting huisartsen de NHG-kaderopleiding Huisarts en Spoedzorg af. Op het bijbehorende congres sprak H&W vier huisartsen met een passie voor spoed. Femke Hohmann, voorzitter van de vorig jaar opgerichte SpoedHAG: “Iedereen ziet in dat er iets moet veranderen als we op een verantwoorde manier spoedzorg willen blijven leveren.”

Richtlijn

  • NHG-Standpunt Cannabis

    Het gebruik van cannabis voor medische doeleinden heeft de afgelopen jaren een hoge vlucht genomen. Diverse pleitbezorgers benadrukken de positieve effecten van het gebruik van cannabis. Het NHG beveelt het voorschrijven van cannabis niet aan, omdat er onvoldoende wetenschappelijk bewijs is voor pijnreductie of verbetering van kwaliteit van leven. Cannabis kan wel een plaats hebben in de palliatieve fase. Het NHG-Standpunt Cannabis geeft (praktische) informatie over cannabis en de verschillende preparaten.

  • Voorkom onnodig gebruik van cannabis en opioïden

    Patiënten vragen de huisarts steeds vaker om cannabis bij pijnklachten of om een herhaalrecept voor opioïden na een ingreep in het ziekenhuis. Het gebruik van opioïden in Nederland ligt aanzienlijk lager dan in Verenigde Staten, maar het neemt de laatste jaren net als in de Verenigde Staten toe. Daarom is de NHG-Standaard Pijn aangescherpt met aanbevelingen om onnodig gebruik van beide middelen te voorkomen.

NHG Forum

  • Uitgelichte post HAweb Ledenforum: Acnebehandeling met Roaccutane

    Huisarts Karen Visser vraagt op HAweb naar de ervaringen met isotretinoïne bij acne: ‘Tien jaar geleden schreef bijna geen huisarts het voor, maar de vraag neemt toe. Jongeren horen het bijvoorbeeld van anderen. Ik vind hun vraag ook terecht, bijvoorbeeld om cosmetische redenen.'

  • Expertgroep Spoedzorg

    Expertgroepen bestaan uit kaderhuisartsen in bijvoorbeeld diabetes, het bewegingsapparaat of beleid & organisatie. Ze zijn niet alleen vraagbaak voor huisartsen, maar jagen ook projecten aan. Daadkracht hoort bij kaderhuisartsen: twee huisartsen richtten hun expertgroep op nog voordat ze zelf kaderhuisarts waren.

  • Column Rob Dijkstra: Professionele familie

    Het NHG is een echt inhoudelijke huisartsenclub. Dat waren we 60 jaar geleden, toen een paar enthousiaste huisartsen het NHG oprichtten en dat zijn we nu, als professionele organisatie. In de tussentijd voorzagen we u van actuele huisartsgeneeskundige kennis en hielpen we bij de toepassing in de praktijk.

  • 'Blijf contact houden in de regio en let op e-mail en apps'

    In deze rubriek portretteren we praktiserende huisartsen die iets bijzonders doen. Koen van Vugt ging met zijn kringbestuur aan de slag om de privacy volgens de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG) voor eens en voor altijd goed te regelen.

  • NHG Lab nieuwe proeftuin

    Platform biedt ruimte voor innovatie in de huisartsenzorg.

  • Supervisie en coaching

    Op 28 maart 2018 hebben 19 cursisten van de NHG-Kaderopleiding Supervisie en coaching tijdens een feestelijke bijeenkomst hun diploma ontvangen. Onder hen 14 huisartsen en 5 medisch specialisten. Onder begeleiding van Cor Vernooij, Gert Roos, Ilonka Brugemann en Liesbeth van der Jagt van het NHG en…

  • Algemene ledenvergadering op 28 juni

    Thema is 'Begrijpen en bereiken, sluit ik met mijn zorg eigenlijk wel aan bij de patiënt?'