Het verbeteren van patiëntuitkomsten

Graag willen wij reageren op enkele punten uit het overigens mooie stuk van Hobma et al. in het oktobernummer van H&W.1 De auteurs stellen dat het nodig is dat aan huisartsen pas verplichtingen worden opgelegd als deze bewezen effectief zijn en een meerwaarde hebben voor de patiënt. Dit lijkt ons te kort door de bocht. Kwaliteitsinterventies richten zich doorgaans op de processen in de veronderstelling dat daarmee ook de patiëntuitkomsten verbeteren.

Daarnaast spelen vele factoren een rol bij het verbeteren van patiëntuitkomsten. Naast het handelen van de huisarts zijn dat bijvoorbeeld het beloop van een aandoening en patiëntkenmerken, zoals woonsituatie, SES en therapietrouw. Het is om die reden niet eenvoudig om aan te tonen dat bij een interventie, zeker als deze is gericht op de zachtere kanten van het vak, een statistisch significant, klinisch relevant, direct effect bestaat op patiëntuitkomsten.

Verder kunnen bekentenisvolle kwaliteitsinterventies zich ook richten op andere doelen, zoals verbetering van de arbeidsomstandigheden, veilig werken of bescherming van de privacy. Veel van deze verplichtingen komen voort uit maatschappelijke wensen, die door het parlement in de vorm van wetten zijn geaccordeerd.

Het visitatieprogramma voor huisartsen is ingezet als evaluatie van het individueel functioneren en kan leiden tot betere samenwerking met collega’s binnen en buiten de praktijk, beter functioneren en beter welbevinden van de betrokkene zelf. Hetzelfde geldt voor interventies gericht op het verbeteren van het functioneren van het team. De procedure van Veilig Incidenten Melden staat grotendeels in het teken van ‘willen leren van je fouten’: een gedachte die juist een van de uitgangspunten vormt van Het Roer Moet Om.

Wij onderschrijven volledig dat het nodig is om de meerwaarde van innovaties, maar juist ook van al langer bestaande verplichte en facultatieve maatregelen regelmatig te evalueren. Dit gebeurt bij voorkeur kort-cyclisch om verbeteringen snel te kunnen oppakken, maar soms is meer gedegen wetenschappelijk onderzoek nodig om een keuze te maken voor invoering van een bepaalde innovatie. Het NHG heeft IQ healthcare gevraagd om binnenkort te starten met een evaluatie van het visitatieprogramma. We zullen naar de haalbaarheid en toepasbaarheid kijken en de effectiviteit op verschillende aspecten in beeld brengen.

Margriet Bouma, huisarts, senior wetenschappelijk medewerker, NHG

Jozé Braspenning, Universitair hoofddocent en senior onderzoeker bij de afdeling IQ healthcare, Radboudumc