Psychische problemen en werk

In de Leidraad van de Commissie Psychische Arbeidsongeschiktheid (CPA) staat dat: ‘werkhervatting meer een voorwaarde voor herstel is, dan dat herstel voorwaarde voor werkhervatting is’. Het is belangrijk dat de huisarts en bedrijfsarts een actieve rol spelen in het herstel van de patiënt met psychische klachten. Hiertoe zijn er richtlijnen voor bedrijfsartsen en huisartsen ontwikkeld en er is een Landelijke Eerstelijns Samenwerkings Afspraak Overspanning (LESA) opgesteld. De LESA vormt de basis voor dit boek, dat uit twee delen bestaat. In het eerste deel komen de uitgangspunten voor een actieve begeleiding aan bod en competentiegebieden zoals diagnostiek, interventies en consultvoering. Het tweede deel beschrijft ziektebeelden voor de bespreking van psychische problemen en werk. Degenen die de artikelen van Terluin en Van der Klink in H&W hebben gelezen, en de LESA kennen, herkennen veel in het eerste deel van dit boek. De auteurs staan uitvoerig stil bij de positie van de huisarts en de bedrijfsarts en de onderlinge samenwerking bij patiënten met psychische klachten. In het hoofdstuk over diagnostiek worden de vier symptoomdimensies besproken: psychische spanningsklachten (distress), lichamelijke spanningsklachten (somatisatie), depressie en angst. Met behulp de Vierdimensionele Klachtenlijst (4DKL) van Terluin kan je deze meten. De uitslag van deze klachtenlijst vormt een werkhypothese voor de begeleiding van de patiënt. Ook wordt een checklist voor probleemoriëntatie en eerstelijnsclassificatie beschreven. In het boek staat niet of deze lijsten ook gebruikt worden, en het is de vraag of de huisarts niet met een korte anamnese tot dezelfde uitkomsten komt. In het volgende hoofdstuk bespreken de auteurs de interventies die gericht zijn op het individu. Er zijn drie fases: de crisis, het in kaart brengen van het probleem en de oplossing. Voor veel van de beschreven interventies is geen wetenschappelijk bewijs, maar ze lijken wel voldoende practice based. Vervolgens komen de generieke consultvaardigheden aan bod. En het hoofdstuk De werknemer in zijn context betrekt vanuit het systeemtheorisch kader de omgeving van de patiënt bij de benadering van het probleem. Het hoofdstuk over de juridische aspecten van ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid is belangrijk. De auteurs bespreken alle veranderingen tot en met 1 januari, zoals vervanging van de WAO door de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA). Ze geven aan dat terugdringing van ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid een belangrijk maatschappelijk thema is geworden, waarbij de bedrijfsarts, maar ook de huisarts en specialist een cruciale rol spelen. Informatie-uitwisseling tussen huisarts en bedrijfsarts en tussen bedrijfsarts en werkgever moet zeer goed bewaakt worden. Het gevaar van het overtreden van de privacy van de patiënt is een reëel probleem. Het tweede deel van het boek beschrijft de verschillende ziektebeelden. Aan het eind van ieder hoofdstuk leggen de auteurs de relatie met arbeid en bespreken ze de samenwerkingsaspecten. De verschillende ziektebeelden worden goed beschreven en de casuïstiek is illustratief, al is die in ieder leerboek te vinden. Het hoofdstuk over stressgerelateerde klachten is zeer herkenbaar voor de praktiserende huisarts. De classificatie in spanningsklachten, overspanning en burn-out is echter onvoldoende onderbouwd. Binnen de ICPC en ICD10 zijn spanningsklachten en burn-out op symptoomniveau geclassificeerd en overspanning op diagnostisch niveau. Meer onderzoek moet uitwijzen of deze verschillende categorieën inderdaad te onderscheiden ziektebeelden zijn. Bij de bespreking van de epidemiologie ontbreken de gegevens uit de huisartsenpraktijk en noemen ze het Transitieproject niet. Dat is een gemis. Concluderend is dit een goedgeschreven boek met veel herkenbare casuïstiek en up-to-date informatie. Kees van Boven