Rekenen met risico's

Er bestaat consensus over dat de mensen recht hebben op informatie. Helaas bestaat er geen consensus over de manier waarop dat publiek die informatie krijgt, namelijk op een duidelijke, niet misleidende manier. Gewone dokters hebben er vaak grote moeite mee resultaten te begrijpen die worden gepresenteerd als kansen of relatief-risicoreducties. Geef je dezelfde dokters de resultaten in gewone frequenties, dan blijkt men wel snel tot juiste conclusies te komen. In dit boek worden kansen begrijpelijk gemaakt. Naast het inzicht dat je ook moet bezitten in absoluut en relatief risico, NNT en de toename van tijd van leven, gebruikt Gigerenzer natuurlijke frequenties. Hij maakt rekendiagrammen en werkt dan uit wat er aan de hand is. Gigerenzer bespreekt een bont scala aan onderwerpen zoals (un)informed consent, het mishandelen van vrouwen, DNA-tests, ooggetuigen die geen deskundigen zijn, geweld en vingerafdrukken. De voorbeelden over borstkankerscreening en aidscounseling spraken mij het meest aan. Zo is de kans dat een vrouw tussen de 40 en 50 jaar met een knobbel in de borst daadwerkelijk borstkanker heeft 0,8%. Als een vrouw borstkanker heeft, is de kans 90% dat zij een positief mammogram heeft. Als een vrouw geen borstkanker heeft, is de kans 7% dat ze toch een positief mammogram heeft. Stel dat een vrouw een positief mammogram heeft, hoe groot is dan de kans dat ze borst kanker heeft? (1 op 10) Ongeveer 0,01% van de mannen zonder risicogedrag is geïnfecteerd met HIV. Als een dergelijke man het virus heeft, is er 99,9% kans dat de test positief zal zijn (sensitiviteit). Als een man niet geïnfecteerd is, er een 99,9% kans dat de test negatief is (specificiteit). Hoe groot is de kans nu dat iemand met een positieve test ook besmet is? (50%) De verbeterde NHG-brieven die verschenen naar aanleiding van de The Million Women Study in The Lancet zijn een schoolvoorbeeld van het juist presenteren van cijfers. De krant en dokters op radio en tv spraken nogal kort door de bocht over een verdubbeling van het borstkankerrisico. De NHG-brief brengt dit (na enig gereken) terug in voor gewone dokters begrijpelijke natuurlijke getallen: ‘Gebruik van hormoonpreparaten tijdens de overgang vergroot de kans op borstkanker geleidelijk van ongeveer 27 op de 10.000 vrouwen per jaar naar ongeveer 50 op de 10.000 vrouwen per jaar.’ Dat is andere koek dan 30 en 50% meer kans. Met de gewone getallen kunnen gewone dokters vrouwen eerlijker voorlichten. Als resultaten van trials of diagnostische screeningstests een mistige bedoening voor u zijn, dan zal dit boek de mist doen verdwijnen.