(Te) veel medicatievoorschriften bij slapeloosheid

Klachten van slapeloosheid worden frequent gezien in de huisartsenpraktijk. In een observationeel onderzoek brachten Nederlandse onderzoekers het behandel- en voorschrijfgedrag van huisartsen in kaart. Hierbij maakten zij gebruik van routine zorgdata van 21 Amsterdamse huisartsenpraktijken die waren aangesloten bij het Academisch Netwerk Huisartsgeneeskunde. Patiënten van 18-85 jaar waren geschikt voor inclusie wanneer zij een eerste consult wegens slaapproblemen hadden in de periode van 2013 tot en met 2017.

Voorschrijven medicatie tijdens eerste consult

In totaal werden 1089 patiënten geïncludeerd (gemiddelde leeftijd 49 jaar; 64% vrouw en 48% met actuele psychosociale problematiek). Bij 77% werd in de loop van 2 jaar ten minste 1 medicament voorgeschreven en bij bijna 65% gebeurde dit in het eerste consult. Naast het gebruik van de geadviseerde, kortwerkende benzodiazepines (bijvoorbeeld temazepam en zolpidem) werden ook langwerkende benzodiazepines (zoals oxazepam en lorazepam), melatonine en off-label medicijnen (bijvoorbeeld mirtazapine en amitriptyline) frequent voorgeschreven. Het gebruik van off-label medicatie nam toe bij opvolgende consulten. Bij 15% van de patiënten werden meer dan 180 tabletten voorgeschreven gedurende 2 jaar.

Niet-medicamenteuze interventies, zoals adviezen over slaaphygiëne, ontspanningsoefeningen en cognitieve therapie, werden bij 48% van de patiënten gerapporteerd. Bij maar 20% van de patiënten ging dit vooraf aan medicamenteuze therapie of betrof het de enige interventie.

Medicijnen versus gedragsbehandeling

Hoewel de gebruikte registraties mogelijk niet alle informatie bevatten die in de spreekkamer werd besproken, laten deze resultaten zien dat slaapproblemen frequent primair medicamenteus worden behandeld. Dit terwijl gedragsmatige behandeling op langere termijn effectiever is. Redenen waarom de huisarts snel naar medicatie grijpt werden niet onderzocht. Waarschijnlijk spelen hierbij meerdere factoren een rol, zoals bijkomende psychosociale problematiek en druk vanuit de patiënt om een snelle oplossing.