Wetenschap op een praktijkgerichte manier terugbrengen naar de spreekkamer

Als huisarts wil je zo goed mogelijke zorg aan je patiënt bieden. Wetenschappelijk onderzoek helpt ons het meest als het zo gepresenteerd wordt dat je er als huisarts, met een patiënt tegenover je, werkelijk wat mee kunt. Wetenschap op een zo praktijkgericht mogelijke manier terugbrengen naar de spreekkamer is mijn doel als in de wetenschap werkende huisarts. Het was ook mijn doel tijdens mijn vijfjarig hoofdredacteurschap van H&W. Dit speelt dan ook een rol bij de keuze van artikelen die er voor mij uitspringen in de periode dat ik hoofdredacteur was.

Vooral de nieuwsberichten in H&W brengen de kernboodschap van relevante uitkomsten uit de wetenschap op een snelle manier onder de aandacht. De titels spreken al voor zich: ‘Geen antibiotica bij geelgroen sputum’, ‘Kraanwater reinigt wonden effectief’, ‘Geleidelijk stoppen met roken werkt ook’ en ‘Beweeg en leef langer’.

Andere praktische bijdragen zijn de casuïstiekartikelen. Een mooi voorbeeld daarvan is ‘Zwemmersjeuk, souvenir uit sloot en plas’ van Roy Beijaert uit 2013.1 Je kunt een diagnose immers pas stellen als je van het bestaan weet. In een kort artikel vertelt Beijaert over de rode vlekken na zwemmen bij een patiënt in de praktijk, waarvan hij eerst niet weet wat het is. Hij zoekt in de literatuur en komt erachter dat het zwemmersjeuk betreft. Die wordt veroorzaakt door de larven van een platworm in het zwemwater; gewoon afwachten volstaat. Beijaert deelt dit in zijn H&W-artikel met andere huisartsen, zodat zij dit beeld wel kunnen herkennen en weten wat ze moeten doen.

Bij het doornemen van de stapels oude H&W’s op zoek naar mooie artikelen valt mij weer het grote aantal reclames van de farmaceutische industrie op. Deze advertenties propageren vaak medicijnen die niet in de NHG-Standaarden worden geadviseerd. Ik heb destijds erg mijn best gedaan voor een farmavrij H&W, maar steeds aan het kortste eind getrokken. Het NHG maakte eerder met succes het NHG-Congres farmavrij en verwacht van kaderhuisartsen dat zij geen banden met de farmaceutische industrie hebben. Een logische volgende stap zou zijn dat ook H&W stopt met farmaceutische advertenties. Het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde geeft het goede voorbeeld door per 1 januari 2022 te stoppen met het opnemen van farmaceutische advertenties. De reden is dat de advertenties haaks staan op hun kernwaarden ‘onafhankelijkheid’ en ‘betrouwbaarheid’.2 Dezelfde waarden staan ook bij het NHG hoog in het vaandel. Voor NHG-leden zou het lidmaatschap mogelijk enkele tientjes duurder worden. Maar hoe geweldig zou het zijn als je alle mooie artikelen in H&W kunt lezen zonder deze ergerniswekkende advertenties? Ik kijk ernaar uit!

Ik sluit af met een ander voorbeeld van wetenschap terugbrengen naar de praktijk. Het artikel van Thijs van Dongen et al. over de behandeling van kinderen met trommelvliesbuisjes en een loopoor verscheen in het New England Journal of Medicine. Zij formuleerden hun onderzoeksvragen op basis van waarnemingen in de Nederlandse huisartsenpraktijk. De uitkomsten van het onderzoek werden gepubliceerd in dit hoogstaande Engelstalige tijdschrift, dat vrijwel geen enkele Nederlandse huisarts leest. Toch moet het antwoord op de vraag die werd gesteld in de Nederlandse praktijk naar diezelfde praktijk teruggebracht worden. H&W heeft daarin een belangrijke taak. Van dit artikel hebben we daarom een praktische vertaling gemaakt.3 Dit onderzoek leidde ook tot een aanpassing in de NHG-Standaard Otitis media acuta. Als huisarts weet je door dit artikel dat je bij een kind met trommelvliesbuisjes en een loopoor antibiotica-oordruppels mèt corticosteroïden moet geven. Ik vind dit een prachtig voorbeeld van wetenschap terugbrengen naar de praktijk. Doordat de huisarts de uitkomst van het onderzoek leest in zijn eigen H&W, kan hij de patiënt hierdoor goed onderbouwd behandelen.

Just Eekhof, hoofdredacteur H&W van 2011 tot en met 2016.