Jaargang
61
Alle nummers
Archief tijdschrift
Nieuws
Ingezonden: Cervicale manipulatie veilige interventie
Bij het nieuwsbericht ‘Kraken nek mogelijk niet zonder gevaren’ plaatsen wij enige kanttekeningen.
Intermezzo: Comfortabel
Het zal zo’n vijf jaar geleden zijn. Toen hoorde ik voor het eerst het begrip ‘comfortabel’ toegepast op stervende mensen; meestal met de ontkenning ervoor: ‘niet-comfortabel’. Niet dat de stervende er zelf zo over sprak, het waren de verzorgende verpleegkundigen.
De boodschap van ‘probleemgedrag’ bij dementie
Hans Siepel. Stemmen van de ziel – vergeten waarheid van dementie. Leeuwarden: Elikser, 2016. 193 pagina’s. Prijs: € 17,-. ISBN 978-90-8954-001-0. Een aangrijpend waarge-beurd verhaal over een vrouw die tijdens haar dementieproces meer en meer probleemgedrag ontwikkelt, gebaseerd op…
Patiënten wachten op digitale diensten
Online labuitslagen inzien, een actueel medicatieoverzicht downloaden of bijwerken, een arts digitaal raadplegen: patiënten wachten erop! Dit blijkt uit een recent onderzoek van de Patiëntenfederatie Nederland. Deze koepel, die 170 patiëntenorganisaties vertegenwoordigt, spoort zorgverleners dan ook aan om haast te maken met het aanbieden van digitale diensten.
Stomen helpt niet tegen verkoudheid
Stomen met hete, vochtige lucht om een eenvoudige verkoudheid te bestrijden, heeft geen aantoonbaar effect op het klinisch beeld of de subjectieve beleving van de klachten. Een recente Cochrane-review rekent af met het idee dat stomen verlichting geeft.
Stoppen met roken loont ook na infarct
Patiënten die blijven roken na een acuut coronair syndroom (ACS) hebben een beduidend hogere kans om hieraan te overlijden dan patiënten die stoppen. Als het lukt om te stoppen, zijn de overlevingskansen na vier jaar gelijk aan die van patiënten die nooit hebben gerookt.
Online game verbetert HbA1c-waarden
Het blijft een uitdaging zelfmanagement bij diabetespatiënten te vergroten en daarmee hun gezondheid te verbeteren. De vraag is in hoeverre online games hierbij kunnen helpen. Nieuw onderzoek laat zien dat een online game waarin zelfmanagement bij diabetespatiënten wordt gestimuleerd, de HbA1c-waarden significant kan verbeteren.
Handige website Arts Portaal
Dit keer geen app-tip maar een website-tip: Arts Portaal, dé spreekuurassistent. Deze website is opgezet door twee huisartsen-in-opleiding uit Nijmegen, Thomas Mancini en Pim Keurlings. De site biedt een overzicht van handige links voor huisartsen die tijdens hun spreekuur met een vraag zitten. De website is onlangs volledig vernieuwd.
Signaalmoe door te veel meldingen over contra-indicaties
Meldingen over contra-indicaties moeten leiden tot veiliger voorschrijfgedrag. Te veel meldingen kunnen echter leiden tot ‘signaalmoeheid’: het negeren van zowel irrelevante als relevante meldingen. Onderzoek in het Albert Schweitzerziekenhuis laat zien dat een consensusoverleg tussen voorschrijvers kan leiden tot minder meldingen van contra-indicaties én tot vermindering van signaalmoeheid.
Paracetamol met NSAID werkt even goed als paracetamol met opiaat
De combinatie van paracetamol met een NSAID (ibuprofen) is even effectief als de combinatie van paracetamol met een opiaat voor de behandeling van acute pijn bij patiënten op de SEH met letsel aan de extremiteiten. Dat is de conclusie van een vergelijkend onderzoek dat werd uitgevoerd op de SEH van twee ziekenhuizen in New York.
Kraken nek mogelijk niet zonder gevaren
Na nekmanipulatie door een chiropractor treden opvallend vaak dissecties op van de arteria vertebralis, een belangrijke oorzaak van herseninfarcten bij jonge mensen. Dit verband is recent opnieuw aangetoond in een Amerikaans onderzoek. Het ‘kraken’ zou op deze manier ernstige gevolgen kunnen hebben. Het is echter niet onomstotelijk bewezen dat de chiropractische behandeling de dissectie veroorzaakt.
Onderbuikgevoel blijft belangrijk bij buikpijn
Buikklachten zijn een uitdaging voor huisartsen. Niet alleen omdat verschillende organen een rol kunnen spelen, maar ook omdat zij het risico op een maligniteit tijdig willen onderkennen. Een Europees onderzoek ging het verband na tussen het voorkomen van buikklachten, het vermoeden van een maligniteit en het beleid bij een maligniteit in de huisartsenpraktijk. Conclusie: blijf evidence-based werken, maar vertrouw ook op uw intuïtie.
Klopt uw HIS? [Redactioneel]
Op mijn spreekuur staat een patiënte die twee dagen ervoor verwezen is naar de cardioloog. Zij wil de brief met mij bespreken. In de voorgeschiedenis, automatisch gegenereerd door het HIS, is de diagnose depressie toegevoegd. De patiënte herkent zich hier helemaal niet in. ‘Hoe kan dit, dokter?’
Bevorderen therapietrouw bij lipidenverlagers
Een te hoog cholesterol is een grote risicofactor voor hart- en vaatziekten. Lipidenverlagende medicatie verlaagt dat risico maar meer dan de helft van de patiënten behaalt de behandeldoelen niet, bijvoorbeeld door verminderde therapietrouw. De auteurs van een Cochrane-review gingen daarom na wat het effect is van interventies om therapietrouw te bevorderen. Sommige interventies blijken effectief te zijn, al is het bewijs daarvoor niet waterdicht.
Minder antibiotica bij luchtweginfecties
CRP- en procalcitoninetests èn gezamenlijke besluitvorming leiden tot een kwart minder antibioticavoorschriften van huisartsen voor patiënten met luchtweginfecties. Dat is de conclusie van deze Cochrane-review, het eerste systematisch vergelijkend overzicht van deze interventies. Dit is…
Weekdoos verbetert therapietrouw bij ouderen
Zorgverleners signaleren regelmatig dat ouderen vergeten hun medicijnen in te nemen. Zij gebruiken vaak verschillende medicijnen, missen het overzicht en het kortetermijnge-heugen laat hen in de steek. Een weekdoos met medicijnen kan de therapietrouw verbeteren. Het gebruik van…
Kennis vergroten van patiënten met nierschade
Wat weten patiënten met nierschade zelf over hun aandoening? Als de huisarts hier- van op de hoogte is, kan hij zijn informatie daarop afstemmen. Een Nijmeegse onder- zoeksgroep zoekt het uit. De resultaten van hun onderzoek worden verwacht in het voorjaar van 2018. Meer inzicht in…
Onduidelijk effect van diuretica bij enkeloedeem
Het is onduidelijk of diuretica effectief zijn bij enkeloedeem door chronische veneuze insufficiëntie (CVI). De richtlijnen missen daadwerkelijke onderbouwing. De auteurs pleiten voor nader onderzoek naar de effectiviteit.
Leerboek oncologie
CJH van de Velde, et al. Leerboek oncologie. Houten: Bohn Stafleu van Loghum, 2017. 743 pagina’s. € 57,95. ISBN 978-90-368-0441-7. Kanker is doodsoorzaak nummer 1 en speelt op enigerlei wijze een belang- rijke rol in het dagelijkse huisartsenwerk. Het lijvige ‘leerboek oncologie’ geeft met…
Mijmeringen van een huisarts
Een boek met belevenissen van een oud-huisarts in Krimpen aan de Lek, beschreven in 75 korte ‘mijmeringen’ over uiteenlopende situaties met bijbehorend associaties.
Wetenschap
Spanning tussen empathie en professioneel handelen
Er valt heel wat af te dingen op de bewering van Derksen et al. dat empathie de kracht is van de huisarts.,, Volgens Derksen et al. is er pas echt sprake van empathie als voor het gedrag van de arts de emoties van de patiënt bepalend worden. Zij noemen dat ‘de patiënt serieus nemen’. Wat zij…
Zijn de gegevens uit uw HIS een goudmijn?
Stel, er komt een patiënt op uw spreekuur met een klacht die op een ernstige aandoening kan wijzen, zoals longkanker bij een chronisch hoestende patiënt. U maakt in uw HIS een episode aan met een ICPC-code voor longkanker. Gelukkig wijst nader onderzoek uit dat er niets aan de hand is. U vergeet echter de ICPC-code van de ernstige aandoening aan te passen. Voor de korte termijn heeft uw codeerfout geen gevolgen, maar wanneer bijvoorbeeld de huisartsenpost de door u in het HIS opgeslagen gegevens gebruikt, kan er veel misgaan. Hoe goed is de kwaliteit van (gecodeerde) gegevens in een doorsnee huisartsenpraktijk eigenlijk? Hoe kunnen we de kwaliteit ervan verbeteren en het hergebruik of delen van gegevens optimaliseren?
Hulp van NHG-Standaarden bij gedeelde besluitvorming
Als ze de keuze hebben, willen de meeste patiënten graag actief betrokken worden bij besluiten over onderzoeken en behandelingen. Toch gebeurt dat lang niet altijd naar tevredenheid, want gedeelde besluitvorming vraagt aanpassingen in de praktijkvoering en communicatieve vaardigheden. Voor- en tegenstanders zijn het erover eens dat gedeelde besluitvorming er niet toe mag leiden dat de arts de patiënt ‘in de steek laat’, en goed moet zijn afgestemd op de individuele patiënt. Het NHG faciliteert gedeelde besluitvorming in de spreekkamer door ‘keuzetabellen’ aan te bieden in de NHG-Standaarden en via Thuisarts.nl.
Diagnostische vertraging bij longembolie
Op afdelingen Spoedeisende Hulp wordt de diagnose ‘longembolie’ regelmatig later dan gewenst vastgesteld of zelfs helemaal gemist. Hoe vaak deze diagnostische vertraging zich voordoet in de huisartsenpraktijk is slecht bekend.
Nifedipine helpt niet bij chronische perniones
Het voorschrijven van nifedipine bij chronische perniones vindt steun in enkele niet-placebogecontroleerde onderzoeken en een kleine RCT van Rustin et al. uit 1989. Doel van het onderzoek van Ibo Souwer, Hans Bor, Paul Smits en Toine Lagro-Janssen was het bevestigen van de veronderstelde superioriteit van 60 mg nifedipine per dag in vergelijking met een placebo voor de behandeling van chronische perniones in de eerste lijn.
Spoedzorg in de huisartsenpraktijk
De huisarts verleent zeven dagen per week en 24 uur per dag spoedzorg, binnen kantoortijden via de huisartsenpraktijk en buiten kantoortijden via de huisartsenpost (HAP). Het NHG-Standpunt Huisarts en spoedzorg definieert spoedzorg als zorg bij een vraag ‘die vanuit de beleving van de…
Empathie, een kracht van de huisarts in gevaar?
Empathie speelt een belangrijke rol in de patiënt-huisartscommunicatie met het oog op persoonsgerichte zorg. Een empathische houding levert de huisarts meer informatie op over de situatie van de patiënt, verbetert de onderlinge relatie en maakt dat patiënten zich meer op hun gemak voelen.
Praktijk
Let op alarmsymptomen bij kinderen met buikpijn
Chronische buikpijn is een van de meest voorkomende klachten bij kinderen. Bij negen van de tien kinderen met acute of chronische buikpijn vinden huisartsen geen somatische oorzaak en volgt de diagnose functionele buikpijn. Toch is het van groot belang om bij een kind met acute of chronische buikklachten altijd alarmsymptomen uit te vragen. Samen met afwijkende bevindingen bij lichamelijk onderzoek maken die spoedoverleg met de kinderarts of chirurg en mogelijk een spoedverwijzing noodzakelijk.
Kennistoets: Diagnostische vertraging bij longembolie
Diagnostische vertraging tussen de eerste klachtenpresentatie en de diagnose ‘longembolie’ komt frequent voor in de huisartsenpraktijk. Toets uw kennis.
Serie therapie van alledaagse klachten: Behandeling van aspecifieke nekpijn
Nekpijn komt veel voor. De huisarts kan dit op verschillende manieren behandelen. Dit artikel zet de behandelmethoden van aspecifieke nekpijn zonder uitstraling op een rijtje. Hieronder vallen ook aan whiplash gerelateerde aandoeningen (WAD), cervicale artrose en discopathie. Bij deze aandoeningen is er weinig verband tussen de afwijkingen op de röntgenfoto of MRI-scan en de klachten.
Ziektevrees
In de huisartsenpraktijk melden zich regelmatig patiënten die gepreoccupeerd zijn met lichamelijke klachten. Sommigen zijn bang dat ze een ernstige ziekte hebben, maar huisartsen zien dat onderliggende probleem vaak over het hoofd en blijven dan steken in symptomatisch beleid. Een belangrijk onderscheid met andere klinische beelden waarbij de patiënt in beslag genomen wordt door lichamelijke klachten, zoals SOLK, is dat niet de belemmeringen vooropstaan, maar de angst voor ziekte. Om die angst te adresseren moet de huisarts niet alleen lef tonen, maar ook de juiste communicatietechnieken gebruiken. Met goede adviezen, cognitieve gedragstherapie en eventueel medicatie kan de patiënt belangrijke stappen zetten.
Orgaandonatie na euthanasie
Sinds 2012 kunnen in Nederland organen en weefsels na euthanasie gedoneerd worden. Huisartsen doen het leeuwendeel van de euthanasiemeldingen; zij zijn ook bij uitstek in de positie om potentiële orgaandonoren te identificeren. Dat stelt hen geregeld voor de keuze of zij dit ingewikkelde traject, waarvan de uitkomst onzeker is, willen ingaan. Euthanasie en orgaandonatie blijven strikt gescheiden procedures en een euthanasiewens mag nooit voortkomen uit de wens een orgaan te doneren. Slechts 10% van de euthanasiepatiënten is geschikt als orgaandonor en de donatie-procedure is intensief; toch kan het zinvol zijn het gesprek hierover aan te gaan.
Richtlijn
Verantwoord offlabel voorschrijven
Offlabel voorschrijven vloeit voort uit de professionele verantwoordelijkheid van de arts om de patiënt de beste behandeling te geven. Voor offlabel voorschriften conform een NHG-richtlijn en NHG-Formularium gelden minder regels dan voor offlabel voorschriften die niet in de richtlijnen staan…
Nationale Onderzoeksagenda Huisartsgeneeskunde
Tijdens de ontwikkeling van de NHG-Standaarden en NHG-Behandelrichtlijnen worden lacunes in kennis zichtbaar. Ook de voortgaande ontwikkeling van wetenschap en gezondheidszorg vraagt telkens weer om nieuw onderzoek. Daarom nam het NHG, met steun van de universitaire afdelingen…
Herhalen ggz-medicatie lithium en clozapine
De huisarts herhaalt geen gespecialiseerde ggz-medicatie voor patiënten met een chronische psychiatrische aandoening tenzij hij zich daartoe voldoende bekwaam acht, een overdracht met (controle)instructie van de behandelend psychiater ontvangt en de mogelijkheid heeft om op korte termijn…
NHG Forum
Column Rob Dijkstra: Kernwaarden
Een collega vertelt dat zijn maten niet meer voor spoedgevallen voor hem willen waarnemen na een nachtdienst. Daarvoor moet hij maar een waarnemer inhuren.
‘Ik neem vaak beslissingen waarvan de uitkomst onzeker is’
NHG-medewerkers zijn vaak ook praktiserend huisarts. Hoe combineren ze twee banen, en waarom werken ze bij het NHG? Markus Kruyswijk is drie dagen per week huisarts en anderhalve dag wetenschappelijk medewerker bij het NHG met als specialisme spoedzorg.
Bevolkingsonderzoek darmkanker
Per 1 januari 2018 ontvangt u als huisarts niet meer automatisch bericht over een ongunstige uitslag. Het antwoordformulier bij de ontlastingstest van het bevolkingsonderzoek darmkanker is afgeschaft. Cliënten hoeven slechts de ontlastingstest te doen en naar het laboratorium te sturen in de bijgeleverde retourenvelop.
Sneller behandelen bij hemangiomen
Huisarts dr. Ans Tiessen plaatst op het HAweb Ledenforum een post naar aanleiding van een ervaring met haar eigen zoontje: ‘Kinderen met kleine hemangiomen sneller doorverwijzen voor bètablokkerzalf’. Afwachten is het gebruikelijke beleid, maar daar is discussie over.
Ziekenhuis- en ggz-informatie toegevoegd: Informatie tweede lijn op Thuisarts.nl
‘Wat voor behandelingen kan ik krijgen, wat kan ik verwachten?’ Bij verwijzing naar de tweede lijn hield de patiënteninformatie van de huisarts vaak op. Inmiddels hebben medisch specialisten, het NHG en later Netwerk Kwaliteitsontwikkeling GGz de handen ineengeslagen en informatie over de tweede lijn op Thuisarts.nl gezet. Dat vergde intensieve samenwerking, vertelt Ton Drenthen van het NHG.