Alle nummers
Archief tijdschrift

2022, nummer 12

Jaargang
65
Download dit nummer (PDF)

Nieuws

  • Grensverruimend

    2022 is de 65e jaargang van H&W. In dat kader vroegen we enkele oud-hoofdredacteuren naar de opvallendste artikelen uit hun H&W-tijd. De hekkensluiter is de huidige hoofdredacteur Gijs Baaten.

  • Keuzekaart of keuzehulp? [Redactioneel]

    Alweer aandacht voor ‘samen beslissen’? Daar is toch alles wel over gezegd? Boven­dien moet er wel wat te kiezen zijn en willen lang niet alle patiënten samen beslissen.

  • Nieuw onderzoek naar kijkoperaties bij patiënten met een hersenbloeding

    Jaarlijks krijgen meer dan 6000 Nederlanders een hersenbloeding. Ongeveer 40% van deze patiënten overlijdt binnen 30 dagen. Van degenen die overleven, kan slechts minder dan de helft weer zelfstandig functioneren. Behalve zorg op een stroke-unit en mogelijk vroege bloeddrukverlaging, is er momenteel geen behandeling met bewezen voordeel. Lopend onderzoek moet uitwijzen of een nieuwe chirurgische ingreep uitkomst kan bieden.

  • Minder kans op tweede cardiovasculair event met de polypil

    Door therapieontrouw blijft het recidiefrisico op een cardiovasculair event (CVE) onnodig hoog. Een polypil zou de therapietrouw kunnen verbeteren. Uit een recente RCT – verricht in diverse Europese centra – bleek dat 3 jaar polypilgebruik de recidiefkans op fatale en niet-fatale CVE’s significant vermindert ten opzichte van de gebruikelijke zorg. De auteurs pleiten daarom voor brede inzet van de polypil bij secundaire preventie.

  • Is telemonitoring van hypertensie de toekomst?

    Dankzij de huidige, patiëntgerichte transitie beschikken patiënten met een hoge bloeddruk nu over middelen om hun bloeddruk thuis te meten en digitaal door te geven aan hun huisarts. Drie grote gerandomiseerde gecontroleerde trials laten zien dat deze vorm van telemonitoring tot betere bloeddrukwaarden leidt dan wanneer ze in de spreekkamer worden gecontroleerd. Voor een blijvend effect lijkt continuïteit van telemonitoring noodzakelijk.

  • Bekkenbodemklachten staan vaak niet op zichzelf

    Bekkenbodemklachten komen veel voor in de huisartsenpraktijk. Denk bijvoorbeeld aan dyspareunie, obstipatie, incontinentie of mictieklachten (LUTS). Daarbij ligt de focus tijdens een consult vaak op een van de klachten. Een recent Nederlands populatieonderzoek laat zien dat deze klachten niet op zichzelf staan, maar veelal voorkomen in clusters. Dat geldt niet alleen voor vrouwen maar ook voor mannen.

  • Artrosepatiënten gebruiken minder pijnstillers dan wij adviseren

    Pijn is een van de belangrijkste klachten bij artrose. De behandeling bestaat dan ook vooral uit adequate pijnstilling. Veel patiënten gebruiken pijnstillers echter niet conform voorschrift, zo blijkt uit een Nederlands cross-sectioneel onderzoek. Vraag daarom eerst goed uit of en hoe de patiënt de geadviseerde medicatie gebruikt alvorens een additionele pijnstiller voor te schrijven.

  • Extreem weer als voorspeller van uitbraken van infectieziekten

    Extreme weersomstandigheden geven een verhoogd risico op uitbraak van infectieziekten. Een recent onderzoek laat zien dat dit in het bijzonder geldt voor diarree na extreme regenval en overstromingen. Door klimaatverandering heeft Nederland ook meer kans op overstromingen. Uit het overzicht blijkt echter dat vooral de lage- tot middeninkomenslanden met matige sanitaire voorzieningen dit risico lopen.

  • Huisartsen positief over HbA1c-sneltest

    De eerste ervaringen met point-of-care-testing (POCT) voor HbA1c in de huisartsenpraktijk zijn positief. Zowel huisartsen, praktijkondersteuners (POH’s) als patiënten zien dat de patiënttevredenheid hoger is dankzij de sneltest. Patiënten zijn vooral tevreden over de locatie, de snelheid en de mogelijkheid de resultaten direct te bespreken. De praktijken die met HbA1c-sneltesten zijn gestart, gaan er ook mee door.

  • H&W-redacteur Lisanne Stolwijk: ‘In de spreekkamer voel ik de behoefte aan houvast’

    Wie zijn de mensen die Huisarts en Wetenschap maken? Die elke 2 weken bij elkaar komen om artikelen te bespreken, te discussiëren over de ontwikkelingen in het huisartsenvak en te brainstormen over themanummers? In de serie Redactie in beeld stellen ze zich voor. Huisarts Lisanne Stolwijk trad precies een jaar geleden toe tot de redactie van H&W: in november 2021.

  • Huisartsen schrijven te vaak onnodig protonpompremmers voor

    Meer dan de helft (56%) van alle gebruikers van protonpompremmers (PPI) in de huisartsenpraktijk heeft hiervoor geen indicatie. Dat blijkt uit een Nederlands, eerstelijns, observationeel onderzoek. Ook werd in een derde van de gevallen een tijdelijke behandeling niet gestaakt. Het onnodig voorschrijven van PPI’s zorgt voor hoge kosten en voor bijwerkingen die helemaal niet nodig zijn. Dat kan beter!

Wetenschap

  • De effectiviteit en veiligheid van leefstijlinterventies bij hart− en vaatziekten

    Een gezonde leefstijl vormt de basis van primaire en secundaire preventie van hart- en vaatziekten (HVZ). Dit belang wordt benadrukt in alle relevante richtlijnen. De praktijk is echter weerbarstig. Patiënten krijgen suggesties voor leefstijlinterventies waarvan een deel niet effectief en sommige zelfs contraproductief zijn. Leefstijlinterventies verdienen eenzelfde beoordeling op effectiviteit en veiligheid als andere medische interventies. Om de kans op succesvolle leefstijlverandering te vergroten, bespreken we de mogelijkheden en de wetenschappelijke onderbouwing daarvan om patiënten zo goed mogelijk te begeleiden.

  • Een prik in de bil bij knieartrose

    Knieartrose is de meest voorkomende vorm van artrose. Intra-articulaire injecties met corticosteroïden zijn een veel toegepaste behandeling als orale pijnstilling en oefentherapie onvoldoende werken. Een deel van de huisartsen voelt zich echter onvoldoende bekwaam om deze intra-articulaire injecties uit te voeren. Uit dit onderzoek met 145 deelnemers blijkt dat intramusculaire corticosteroïdinjecties een gelijkwaardig alternatief zijn.

  • Geen netwerk zonder huisarts

    Transmurale netwerkzorg is volgens hoogleraar Henk Schers hét grote zorgthema voor de komende jaren. Netwerkvorming is cruciaal in de situatie waarin steeds meer zorgverleners bij de (chronische) patiënt betrokken zijn. Maar het netwerk gaat over meer dan zorg alleen. Een onderwerp als leefstijl moet wel worden geadresseerd, maar dit hoort niet in de zorg te gebeuren.

  • Huisarts en beweegadvies – waar wachten we op?

    Geïndiceerde en zorggerelateerde preventie behoren tot de kerntaken van de huisarts. Voor veel aandoeningen is bewegen een nuttig leefstijladvies. Toch is er vaak nog twijfel over de effectiviteit van bewegen bij aandoeningen. Ook blijft het zoeken naar welke rol de huisarts en praktijkondersteuner hierbij in relatie tot andere partijen spelen. Tijd om beweegadviezen in de spreekkamer nog eens onder de loep te nemen, mede naar aanleiding van een recente publicatie in het British Medical Journal.

  • Welke rol spelen keuzekaarten bij samen beslissen?

    De meeste patiënten willen actief betrokken worden bij hun behandeling: samen beslissen. In 2018 besloot het NHG hulpmiddelen te gaan ontwikkelen om dit proces in de praktijk te ondersteunen. In dit artikel beschrijven we de voortgang van deze ontwikkeling: het hoe, wat en waarom van keuzekaarten (voorheen keuzetabellen), en de nabije toekomst.

  • 65 jaar wetenschap in H&W: wat heeft de patiënt hieraan?

    Een terugblik op de wetenschap in 65 jaar Huisarts en Wetenschap (H&W) mag in deze jaargang niet ontbreken. We laten zien hoe de huisartsgeneeskunde zich tot een eigenstandig terrein van wetenschappelijk onderzoek ontwikkelde, na een lange traditie van promotieonderzoek van huisartsen over voor de praktijk belangwekkende onderwerpen. Dit is uniek voor Nederland en verklaart waarschijnlijk de ontvankelijkheid van de discipline voor wetenschappelijk onderzoek. Die receptiviteit leidde tot een fase waarin evidencebased medicine centraal stond. In die periode kwam ook internationale samenwerking met publiceren in internationale tijdschriften tot stand en maakten dubbelpublicaties hun opwachting in de kolommen van H&W. Daardoor kwam de focus in H&W te liggen op de vraag wat wetenschappelijk onderzoek de zorg voor de persoon van de patiënt, de populatie waar de huisartsenpraktijk voor staat, te bieden heeft.

Praktijk

  • Leefstijlverandering, beweegadvies en preventie [Kennistoets]

    Toets uw kennis.

  • De invloed van de overgang op nycturie bij vrouwen

    Nycturie is een hinderlijk probleem met een grote impact op de kwaliteit van het leven. Bij vrouwen neemt de incidentie rond de overgang sterk toe. Een goede anamnese en het mictiedagboek zijn belangrijke hulpmiddelen om 3 belangrijke oorzaken van nycturie op te sporen. Elk van deze oorzaken wordt beïnvloed door het dalen van de oestrogeenspiegel in de overgang. We beschrijven de diverse behandelingsmogelijkheden en (contra)indicaties van medicatie, zoals anticholinergica en oestrogenen systemisch en lokaal.

  • Hoe gebruik je keuzekaarten en keuzehulpen in de spreekkamer?

    Samen beslissen neemt een belangrijke plaats in binnen de kernwaarden van de huisartsenzorg. Het proces van samen beslissen kan worden ondersteund door het gebruik van keuzekaarten en keuzehulpen. Er verschijnen steeds meer keuzekaarten en keuzehulpen, maar nog niet alle huisartsen weten hoe ze deze kunnen gebruiken. We laten zien hoe aios en huisartsopleider dit samen kunnen leren. Daarnaast geven we concrete tips voor het (leren) gebruiken van keuzekaarten en keuzehulpen.

  • De rol van de huisarts bij donorconceptie

    Donorconceptie heeft ingrijpende implicaties voor alle betrokkenen. Zo heeft de keuze van een donor verstrekkende gevolgen voor een kind. Daarom hebben wensouders ondersteuning nodig bij het maken van een passende keuze. Voor het welzijn van het kind en de ouders is het van groot belang dat er vanaf het prille begin openheid is over donorconceptie. De huisarts of POH-ggz hebben verschillende rollen: informeren, begeleiden bij het maken van keuzen, ouders bewustmaken van de uiteenlopende implicaties van de opties en waar nodig verwijzen naar een specialist op het gebied van donorconceptie.

Richtlijn

  • Prikkelbaredarmsyndroom als positieve diagnose in de eerste lijn

    De NHG-Standaard Prikkelbaredarmsyndroom (PDS) is herzien, tegelijkertijd met de multidisciplinaire richtlijn (MDR) PDS. De rode draad in beide richtlijnen is om patiënten met PDS zoveel mogelijk in de eerste lijn te behandelen. Kenmerkend voor PDS zijn de terugkerende episodes van buikpijn die samenhangen met veranderingen en/of wisselingen van het ontlastingspatroon. De huisarts kan de diagnose stellen op basis van anamnese en lichamelijk onderzoek, mits er geen alarmsymptomen zijn. Dit maakt PDS in medisch jargon een ‘positieve diagnose’.

  • Nieuwe MDR Keloïd en littekenhypertrofie

    Op initiatief van de Nederlandse Vereniging voor Plastische Chirurgie is een multidisciplinaire richtlijn ontwikkeld, de MDR ‘Keloïd en littekenhypertrofie’. Aanleiding was de behoefte aan duidelijkheid over de diagnose en beleid rondom beide aandoeningen. De richtlijn is geschreven voor tweedelijns zorgverleners, maar geeft ook handvatten voor huisartsen wanneer te verwijzen. Er bestaat op dit moment geen eerstelijns richtlijn voor keloïd of littekenhypertrofie.

  • Nirmatrelvir/ritonavir voor de meeste patiënten met COVID-19 niet zinvol

    Nirmatrelvir/ritonavir is een nieuw oraal antiviraal middel voor COVID-19. Het middel is echter op dit moment nog niet beschikbaar in Nederland. De inschatting van de NHG-werkgroep COVID-19, die de beschikbare onderzoeken heeft beoordeeld, is dat behandeling met nirmatrelvir/ritonavir voor de meeste patiënten met COVID-19 niet zinvol is.

NHG Forum

  • Nieuwe versie beschikbaar van het HIS-referentiemodel

    Een nieuwe versie van het HIS-Referentiemodel is uit. Het model kent verbeteringen, zoals het in beeld hebben van zorgverleners en contactpersonen die betrokken zijn bij de patiënt. Ook het verwerken van informatie die bij meerdere episodes past, het benaderen van patiënten voor een e-consult en hulp bij het vastleggen van profylactische maatregelen zitten in het nieuwe model.

  • Makkelijker werken met vernieuwde NHG Rx

    NHG Rx biedt het NHG-Formularium op de smartphone. De app bevat dezelfde inhoud als het elektronisch voorschrijfsysteem Prescriptor, beschikbaar in veel HIS’en. De app is vernieuwd en werkt nog makkelijker.

  • Met de blik vooruit

    Het is inmiddels december, het einde van het jaar nadert. 2022 was een jubileumjaar voor het NHG. We vierden dat we al 65 jaar wetenschap naar de praktijk brengen. Op de jubileumwebsite nhg65jaar.nl hebben we grote en belangrijke ontwikkelingen van het NHG en het huisartsenvak laten zien. Maar ook kwamen juist de wat minder zichtbare werkzaamheden van het NHG voor het voetlicht. In de laatste maand van ons jubileumjaar blikken we niet alleen kort terug, maar vooral vooruit.

  • Waardevolle eerste bevindingen DiDia-project

    Er zijn kansen voor digitale zorg voor diabetespatiënten. Dat is een van de voorlopige uitkomsten van het DiDia-project (Digitale zorg op afstand in Diabetes richtlijnen). Doel van het – nog lopende – project is om aanbevelingen over digitale zorg op te nemen in bestaande diabetesrichtlijnen en (zorg)standaarden.