Vitamine D, een nieuw panacee?

In zijn wat provocerende verslag over een symposium over vitamine D suggereert Wiersma dat de pleidooien voor massale vitamine-D-suppletie achterwege moeten blijven, totdat het nut daarvan in RCT’s is aangetoond.1 Hij snijdt hiermee een belangwekkende kwestie aan: onder welke voorwaarden kunnen artsen hun patiënten adviezen geven of een behandeling voorstellen wanneer wetenschappelijk bewijs (bij voorkeur in de vorm van RCT’s) ontbreekt? Zoals ook Wiersma bekend zal zijn is een belangrijk deel van het dagelijks curatieve werk van de (huis)arts, en ook van de richtlijnen waarop hij zich daarbij idealiter baseert, niet op kennis uit RCT’s gebaseerd: beperking tot dit principe zou een ontoelaatbare verschraling van de zorg met zich meebrengen. Wat betreft de preventieve zorg – wat vitamine-D-suppletie meestal beoogt – worden in het algemeen wel strengere normen gehanteerd ten aanzien van het onderliggend bewijs. Achterliggende gedachte daarbij is dat de kans op schade van de ‘patiënt’ het mogelijk nut van een interventie al gauw overschaduwt. Mijns inziens is het niet terecht om (preventieve) zorg categorisch af te wijzen zolang er geen wetenschappelijk bewijs van heilzaam effect is, maar moet een afweging plaatsvinden tussen het mogelijk nut en de kans op schade. Het maken van deze afweging valt buiten het bestek van een ingezonden brief, maar het mag bekend worden verondersteld dat vitamine-D-suppletie nauwelijks enige contra-indicatie kent en bij doses tot 4000 IE/dg geen bijwerkingen zijn gevonden gedurende meer dan 30 jaar onderzoek. Geringe kans op gunstig effect zou dan de balans al ten gunste van suppletie doen doorslaan. Of vitamine-D-suppletie daadwerkelijk massaal moet worden doorgevoerd is vervolgens nog aan medisch-ethische en financiële afwegingen onderhevig. Zolang daarover geen landelijk beleid is gemaakt, is het aan iedere arts afzonderlijk hierover een afweging te maken. Ferdinand Schreuder