Alle nummers
Archief tijdschrift

2020, nummer 11

Jaargang
63
Download dit nummer (PDF)

Nieuws

  • Vrijheid, blijheid? [Redactioneel]

    Een stijgend aantal niet-zinvolle vitaminebepalingen, onvoldoende aandacht voor de rol van werk bij gezondheidsproblemen in de spreekkamer, het niet goed gebruiken van neussprays met steroïden, niet-bewezen behandelingen van schimmelnagels zoals lasertherapie … Zomaar een greep uit wat in deze H&W staat. What’s new?

  • Gewichtsverlies alleen is geen goede voorspeller voor kanker

    Onbedoeld gewichtsverlies wordt vaak gezien als alarmsymptoom voor kanker, maar kan ook wijzen op aandoeningen als hartfalen, COPD of stress en blijft in een kwart van de gevallen onverklaard. De voorspellende waarde van alleen gewichtsverlies voor kanker is laag en aanvullend onderzoek is vooral geïndiceerd wanneer gewichtsverlies samengaat met orgaanspecifieke symptomen. Dat concluderen Britse onderzoekers op basis van gegevens uit een eerstelijns database.

  • Gesprek over behandeldoelen bij ongeneeslijke kanker

    Voor oudere patiënten met een ongeneeslijke vorm van kanker is het lastig om een goed besluit te nemen over hun behandeling. Een gesprek hierover tussen patiënt en huisarts aan de hand van de Outcome Priorisitation Tool (OPT) kan dan helpen, maar het effect van de OPT is beperkt. Onderzoek laat zien dat de patiënt zich hierdoor niet gesterkt voelde om zelf een besluit over zijn behandeling te nemen, maar dat het gesprek wel enig effect heeft op angst- en vermoeidheidsklachten.

  • Nieuwe antidota en nieuwe vergiftigingen

    Het Nationaal Vergiftigingen Informatie Centrum (NVIC) is de nationale vraagbaak voor de effecten en behandeling van acute vergiftigingen bij mens en dier. Het jaaroverzicht 2019 van het NVIC laat een aantal opvallende trends zien. Sommige vergiftigingen komen vaker voor dan voorheen, andere vergiftigingen zijn nieuw en vragen om nieuwe antidota.

  • Verpleegkundigen triëren anders dan huisartsen

    Triageverpleegkundigen triëren telefonisch anders dan huisartsen. Bij hen is er minder vaak sprake van ondertriage, maar zij zijn wel minder efficiënt dan huisartsen en er is ook vaker sprake van overtriage. Dat blijkt uit een Deens cross-sectioneel onderzoek.

  • Samen beslissen vraagt om meer tijd en gelijkwaardiger relatie

    Ruim de tijd nemen voor het gesprek met de patiënt kan het verschil maken om ‘samen beslissen’ te doen slagen. Daarnaast is het cruciaal dat hulpverleners zich verdiepen in gesprekstechnieken om de arts-patiëntrelatie te verbeteren en zodoende het proces van ‘samen beslissen’ te optimaliseren. Dat blijkt uit deze review van reviews (een zogenaamde umbrella review) naar factoren die ‘samen beslissen’ bevorderden.

  • Intranasale corticosteroïden vergen betere voorlichting

    Veel patiënten gebruiken de voorgeschreven neusspray niet goed en dan is het middel minder effectief. Ook medewerkers in de gezondheidszorg weten vaak onvoldoende over het gebruik van intranasale corticosteroïden. Dat blijkt uit een observationeel Nederlands onderzoek waarin kno-artsen, kinderartsen, huisartsen en apothekersassistentes werd gevraagd de uitleg te demonstreren van gebruik van intranasale corticosteroïden tegen allergische rinitis. De auteurs pleiten voor betere training van deze zorgmedewerkers.

Wetenschap

  • EBM leren toepassen door observatie, werkt dat?

    Het is onjuist om te denken dat aios EBM leren toepassen door simpelweg hun opleider te observeren. Vaak zijn diens overwegingen bij beslissingen niet dezelfde als die de aios denkt te herkennen, én andersom. Wanneer aios en opleider EBM-gedrag van elkaar willen leren door elkaars consulten te observeren, moeten ze explicietere EBM-gesprekken gaan voeren en moeten ze beter leren observeren zonder oordeel of advies.

  • Complexe situaties in consultaties over euthanasie of hulp bij zelfdoding

    Het publieke debat over euthanasie of hulp bij zelfdoding gaat vooral over patiënten met een psychiatrische aandoening of dementie en over voltooid leven. Dit zijn situaties die als ‘complexe’ casussen worden beschouwd. Geconsulteerde SCEN (Steun en Consultatie bij Euthanasie in Nederland)-artsen hebben in de praktijk ook te maken met andere als complex ervaren aspecten. Bijvoorbeeld een jonge patiënt, een moeizame communicatie met de patiënt en druk van de naasten. Het SCEN-programma kan hieraan aandacht besteden.

  • De rol van de huisartsenpraktijk bij werkgerelateerde problemen

    Aandacht besteden aan werk is een belangrijk onderdeel van persoonsgerichte zorg, stelt huisarts Kees de Kock. Hij promoveerde op onderzoek naar de rol van huisartsen in werkgerelateerde problemen. Die rol is relevant, concludeert hij. Maar implementatie van een structurele aanpak ervan blijkt in de praktijk weerbarstig.

  • Opsporen van atriumfibrilleren in de huisartsenpraktijk

    Atriumfibrilleren (AF) komt veel voor bij mensen vanaf 65 jaar. De aandoening vergroot het risico op beroerte, hartfalen en overlijden – behandeling (vooral met anticoagulantia) verlaagt deze risico’s. Ongeveer een derde van de AF-patiënten heeft echter geen klachten, wat detecteren bemoeilijkt. Verschillende onderzoeken suggereren dat er in de eerste lijn ruimte is voor verbetering van AF-detectie en screening bij ouderen daarbij mogelijk kan helpen. In het proefschrift 'Detection of atrial fibrillation in primary care' beschrijven wij onder andere wat screening op AF bij ouderen in de Nederlandse huisartsenpraktijk kan opleveren.

  • Meningen dokter en patiënt over onnodige vitaminebepalingen

    Het aantal niet-zinvolle vitaminebepalingen stijgt enorm. Uit interviews met huisartsen en patiënten blijkt dat patiënten vaak andere ideeën hebben over wat zinvolle bepalingen zijn dan hun huisarts. De huisarts staat dan voor de uitdaging om de relatie met de patiënt goed te houden. Patiënten hebben behoefte aan betrouwbare, up-to-date informatie over welke bepalingen zinvol zijn en welke niet, bijvoorbeeld via Thuisarts.nl. Huisartsen hebben baat bij nascholing, bondige praktijkinformatie en feedback over de eigen testaanvragen.

  • Advance care planning: ervaringen van patiënten en zorgverleners

    Advance care planning (ACP) is een vorm van gespreksvoering die patiënten helpt doelen en voorkeuren te verhelderen en ze te bespreken met naasten en zorgverleners. De vrees om zo’n gesprek te beginnen ‘omdat de patiënt er niet klaar voor is’, is ongegrond: ook mensen die zich nog niet klaar voelen voor een ACP-gesprek, willen wel praten over onderdelen daarvan en zijn vaak blij met dat gesprek. ACP vergt echter wel enige voorbereiding en ervaring van de betrokken zorgverlener.

  • Ouderen stellen en behalen doelen met een zorgplan

    De zorg voor kwetsbare ouderen wordt steeds complexer en zorgplannen kunnen helpen die zorg te vereenvoudigen. Vanuit de huisartsenpraktijk kan een casemanager binnen een ouderenteam thuiswonende 75-plussers goed helpen gezamenlijk zorgdoelen te formuleren en die grotendeels ook te behalen. In SamenOud, een nieuw persoonsgericht en integraal zorgmodel, is dit principe met succes toegepast.

Praktijk

  • Gebruik van lachgas [Kennistoets]

    Wat weet u over lachgas? Toets uw kennis.

  • Ecg-casus ‘Als het maar geen corona is’

    De huisarts twijfelt. De man voelt zich niet goed, maar maakt een weinig zieke indruk. De branderige pijn peristernaal is niet goed te duiden. De klachten zijn niet typisch voor een acuut coronair syndroom of pericarditis, mogelijk is er refluxoesofagitis. Ter verdere differentiatie doet de…

  • Colakleurige urine bij een gezonde jongeman

    De differentiaaldiagnose van donkergekleurde urine is breed. Als de urinestick bloed aantoont, kan dat wijzen op hematurie, hemoglobinurie of myoglobinurie. Een urinesediment kan dit onderscheid maken, maar wordt in de huisartsenpraktijk nog maar zelden uitgevoerd. De huisarts zal dus moeten handelen op basis van de eigen bevindingen en bedacht moeten zijn op alarmsymptomen, zoals cola-kleurige urine.

  • Microscopisch erytrocytenverlies in de urine

    Huisarts zien regelmatig volwassen patiënten met erytrocytenverlies in de urine. Zichtbaar, macroscopisch erytrocytenverlies is een duidelijk alarmsymptoom, microscopisch erytrocytenverlies is meestal onschuldig, maar niet altijd. Persisterend of recidiverend microscopisch erytrocytenverlies is een diagnostische uitdaging, zeker als er geen begeleidende klachten zijn. Deze nascholing laat zien hoe de huisarts met anamnese en lichamelijk onderzoek kan inschatten of follow-up noodzakelijk is. Om de kans te verkleinen dat diagnoses gemist worden, presenteren de auteurs een diagnostisch stappenplan voor de eerste lijn.

  • Pneumothorax na acupunctuur

    Acupunctuur is relatief veilig, maar kan leiden tot complicaties. Een zeer zeldzame, maar ernstige complicatie is een pneumothorax. Bij thoracale pijnklachten na een acupunctuurbehandeling moet altijd een pneumothorax worden overwogen. Risicofactoren zijn acupunctuur van thorax, schouders en bovenrug, een niet goed uitgevoerde procedure en longemfyseem of longkanker in de voorgeschiedenis.

  • Seksueel misbruik in een gesloten familiesysteem

    Het is uiterst moeilijk voor huisartsen om seksueel misbruik te signaleren bij mensen met een verstandelijke beperking die in een gesloten gezinssysteem wonen. Soms meldt het slachtoffer spontaan het jarenlange misbruik aan de huisarts. Welke handelwijze zal in dergelijke complexe gezinssystemen tot de best mogelijke zorg leiden? Dit artikel geeft inzicht in enkele aspecten die voor huisartsen van belang zijn wanneer er sprake is van seksueel misbruik.

  • Neurologische klachten en diagnostiek bij lachgasgebruik

    Het lachgasgebruik onder jongeren is de laatste jaren sterk toegenomen, en daarmee ook het aantal patiënten dat zich met gerelateerde klachten bij de huisarts meldt. Lachgas inactiveert vitamine B12, waardoor gebruik kan leiden tot neurologische schade. Voor een gunstige prognose zijn tijdige herkenning en behandeling van belang.

  • Lachgas: een drug met vele gezichten

    Bevriezingsletsel aan de lippen of aan de binnenzijde van de bovenbenen, neurologische of hematologische aandoeningen door een vitamine B12-tekort. Op het eerste gezicht zijn dit ziektebeelden die niet een en dezelfde oorzaak lijken te hebben. Toch kunnen ze de acute dan wel subacute complicaties van de partydrug lachgas zijn. Lachgas heeft in korte tijd veel aan populariteit gewonnen. Daarnaast lijken er steeds meer gezondheidsincidenten met lachgas plaats te vinden. Een deel van de gebruikers ziet lachgas nog steeds niet als een drug, waardoor het bij de (drugs)anamnese wellicht niet aan de orde komt. Kennis over de achtergrond, het gebruik en de bekende en minder bekende complicaties van lachgas dragen bij aan vroege herkenning van de eraan gerelateerde ziektebeelden.

Richtlijn

  • NHG-Standaard Pelvic inflammatory disease herzien

    In de herziene NHG-Standaard Pelvic inflammatory disease (PID) staat niet langer het advies om een eventueel aanwezige spiraal altijd direct te verwijderen. Ook wordt aangeraden een CRP in plaats van een BSE te doen. De herziening werd gedaan in samenwerking met de Nederlandse Vereniging voor Gynaecologie en Obstetrie en de Nederlandse Vereniging voor Medische Microbiologie.

NHG Forum

  • Kern en grenzen huisartsenzorg

    Huisartsen stelden in januari 2019 tijdens de Woudschotenconferentie vernieuwde kernwaarden en kerntaken vast voor de huisartsenzorg.

  • NHG richt zich op digitale nascholing

    Het NHG richt zich vanaf 2021 volledig op digitale nascholing: e-learningprogramma’s (PIN’s) en instructiefilms. Dit digitale aanbod zal in de toekomst verder worden geïnnoveerd en uitgebreid. Uit de ledenenquête van mei 2020 blijkt dat vooral e-learning veel meerwaarde levert.

  • Levenslang leren [Column]

    Als medisch professional ben ik intrinsiek gemotiveerd om de best mogelijke zorg voor mijn patiënten te leveren. Ik denk dat dit voor alle huisartsen geldt. Dat betekent ook levenslang leren. Leren kan op vele manieren en is niet gebonden aan vaste scholingsmomenten. Er gaat geen dag voorbij zonder dat ik iets leer. Het vindt plaats terwijl ik iets opzoek voor een patiënt, meedenk met casuïstiek via Siilo, voor een ingreepje nog even de NHG-Instructiefilm bekijk, als mijn collega me helpt met een ‘spotdiagnose’ en terwijl ik dit tijdschrift lees.

  • Draadjes IUD kwijt [Uitgelichte post HAweb Ledenforum]

    Leanne Wolthuis, derdejaars aios huisartsgeneeskunde in een praktijk in Wijchen: ‘Mijn patiënte wilde graag verlost worden van haar spiraal, maar de draadjes waren onvindbaar. Ik had het al vergeefs geprobeerd met een borsteltje. Op een congres had ik een apparaat gezien om de draadjes mee te pakken te krijgen. Mijn praktijk wilde dat wel aanschaffen, maar de huisarts met het meeste verstand van urogynaecologie zei: vraag eerst eens op HAweb of iemand er ervaring mee heeft.’

  • ‘Kaderhuisarts behoudt breedte voor alle huisartsen’

    Annemarie Sliedrecht deed de kaderopleiding urogynaecologie: ‘Dit vakgebied is behalve complex ook alledaags. Toch heb ik dingen geleerd die ik niet had verwacht.’

  • Eric Scheppink nieuw lid Raad van Bestuur NHG

    Op 28 september 2020 is Eric Scheppink benoemd tot lid Raad van Bestuur van het NHG. De benoeming is per 1 oktober 2020 ingegaan en vond plaats tijdens de online georganiseerde Buitengewone Algemene Ledenvergadering. Met de komst van Eric is de topstructuur van het NHG weer op volle sterkte.