Alle nummers
Archief tijdschrift

2021, nummer 6

Jaargang
64
Download dit nummer (PDF)

Nieuws

  • Het stokje overdragen…

    Vijf jaar geleden begon ik als hoofdredacteur. Met de opdracht om de 60-jarige H&W mee te laten gaan met de (digitale) tijd(sgeest). H&W had, zo vertelde men mij, een ‘hoog zuchtgehalte’, was weinig toegankelijk en te veel zendergericht. Ook werden er te weinig artikelen aangeboden.

  • Appendectomie bij kinderen is niet altijd nodig

    Appendectomie bij kinderen levert in zo’n 25% van de gevallen complicaties op. Een operatie is echter niet altijd nodig. Bij een ongecompliceerde appendicitis bij kinderen voldoet behandeling met antibiotica veelal ook. Dat blijkt uit een recent proefschrift.

  • Een acrobatische update van de Valsalva-manoeuvre

    Bij een supraventriculaire tachycardie (SVT) kan de huisarts met een eenvoudige techniek voorkomen dat een patiënt naar het ziekenhuis moet worden verwezen. De huisarts kan carotismassage geven of de Valsalva-manoeuvre toepassen. Van deze laatste manoeuvre bestaat er nu een variant: de gemodificeerde Valsalva-manoeuvre. Recente wetenschappelijke literatuur toont aan dat deze gemodificeerde manoeuvre veel effectiever is dan de traditionele technieken.

  • Krentenbaard gaat vaak spontaan over

    Niet-bulleuze impetigo (krentenbaard) komt veel voor bij jonge kinderen. De NHG-Standaard Bacteriële huidinfecties adviseert in die gevallen lokale antibiotica (fusidinezuur) als behandeling van eerste keus. Een Australisch systematisch literatuuronderzoek naar het natuurlijk beloop van de aandoening laat zien dat bij ongeveer de helft van de kinderen binnen zeven dagen spontane genezing optreedt. Daarmee lijkt het afwachten van het natuurlijk beloop ook een goede behandeloptie.

  • Wees alert op chronische knieklachten bij adolescenten

    Niet-traumatische knieklachten komen bij adolescenten veel voor, met name het patellofemorale pijnsyndroom en de ziekte van Osgood-Schlatter. Uit onderzoek naar het beloop van de klachten blijkt dat deze vaak lang aanhouden. Ruim de helft van de adolescenten heeft na een jaar nog steeds klachten. Knieklachten verdwijnen dus niet altijd na de groeispurt.

  • Is snijden in een melanoom schadelijk?

    Een melanoom is potentieel gevaarlijk en wordt bij voorkeur met spoed verwijderd (excisie met marge). Soms wil de huisarts echter eerst meer informatie hebben over een verdachte huidafwijking, bijvoorbeeld bij een patiënt die niet (meer) naar het ziekenhuis wil of omdat de huidafwijking op een zichtbare plek zit. Een biopt kan dan uitkomst bieden, maar zorgt ook voor contaminatie van het omliggende weefsel. De auteurs van deze CAT gingen na hoe schadelijk snijden in een melanoom eigenlijk is.

  • De invloed van gezondheidsvaardigheden op opvattingen over medicijnen

    Een op de 3 Nederlanders heeft beperkte gezondheidsvaardigheden. Dat betekent dat zij moeite hebben met het vinden, begrijpen en toepassen van informatie over gezondheid. Mensen met lagere gezondheidsvaardigheden hebben meer zorgen over overmatig medicijngebruik en de schadelijke effecten van medicatie. Dat blijkt uit een recent onderzoek naar de invloed van gezondheidsvaardigheden op de opvattingen over medicijnen.

  • Nieuwe heupklachten? 12% 'kans' op prothese

    Van de patiënten met nieuwe heupklachten krijgt 12% binnen 10 jaar een kunstheup. Dat blijkt uit onderzoek van de Erasmus Universiteit Rotterdam. Dit onderzoek laat daarmee een slechtere prognose zien dan over het algemeen wordt aangenomen.

  • Artsen kennen behandeldoelen ouderen vaak niet

    Behandeldoelen van patiënten horen te worden meegenomen in het proces van samen beslissen, zeker bij een oncologische behandeling. Het is alleen wel de vraag of (huis)artsen deze doelen goed voor ogen hebben. Uit een Nederlands onderzoek blijkt dat huisartsen en specialisten in minder dan de helft van de gevallen dezelfde doelen kiezen als de patiënt. Huisartsen doen het daarbij niet beter dan specialisten.

  • De huisarts als ooggetuige

    Hoe schrijf je je memoires als huisarts? Waarop ligt de focus: op de eigen levensloop, de patiënten, de ontwikkelingen in de huisartsenzorg of een mengvorm van dit alles? Vermeld je wel of geen context en zo ja, hoeveel? Twee oud-huisartsen schreven hun memoires en kozen daarbij voor verschillende invalshoeken.

Wetenschap

  • ‘Goede huisartsgeneeskunde heeft een positief effect op de zorg en gezondheid’

    De fusie tussen de afdelingen huisartsgeneeskunde van AMC en VUmc in goede banen leiden en hart voor het huisartsenvak waren voor Jettie Bont belangrijke redenen om te solliciteren naar de functie van hoogleraar Huisartsgeneeskunde aan de Universiteit van Amsterdam. Andere speerpunten zijn bijdragen aan een lerende beroepsgroep, vanuit ‘haar’ thema audit en feedback, en zorgen dat onderzoeksresultaten daadwerkelijk op de werkvloer belanden.

  • Houd plots ontstane mouches volantes goed in het oog!

    In de oogartsenpraktijk is gebleken dat glasvochttroebelingen (mouches volantes) een sterkere associatie hebben met retinadefecten dan lichtflitsen. In dit dossieronderzoek vonden wij dat dit waarschijnlijk ook geldt voor de huisartsenpraktijk. Daarom zouden plots ontstane mouches volantes meer urgentie verdienen dan ze momenteel krijgen in de NHG-Standaard Visusklachten. Mouches volantes zonder flitsen zijn geen geruststellend symptoom!

  • William Pickles: een van de eerste huisarts-epidemiologen

    William Pickles was plattelandsdokter in het Britse Wensleydale en een van de grondleggers van epidemiologisch onderzoek in de huisartsenpraktijk. Nauwgezet registreerde hij de incidentie en verspreiding van infectieziekten, zoals waterpokken en geelzucht. De huidige SARS-CoV-2-pandemie onderstreept het grote belang van het bron- en contactonderzoek waarin Pickles pionierde.

  • Case-finding voor hepatitis B en C bij patiënten uit risicolanden

    In de NHG-Standaard Virushepatitis en andere leveraandoeningen staat het advies om in risicolanden geboren patiënten te testen op hepatitis B en C, maar huisartsen doen dit te weinig. In dit onderzoek benoemen de auteurs een aantal barrières en doen ze praktische aanbevelingen ter verbetering van de standaard. Ze pleiten voor betere registratiemogelijkheden om de betreffende patiënten snel te kunnen identificeren.

  • Innovaties noodzakelijk voor toekomstbestendige huisartsenposten

    Rond 2000 ontstonden in Nederland huisartsenposten (HAP’s). Huisartsen hebben op de laatste Woudschotenconferentie 2019 opnieuw bevestigd dat 24 uursspoedzorg tot hun kerntaken behoort. Om dit te kunnen waarmaken en de huidige 118 HAP’s toekomstbestendig te houden zijn er dan wel aanzienlijke vernieuwingen nodig en is onderzoek naar de meerwaarde hiervan aangewezen. Bijvoorbeeld op het gebied van triage en zelfzorg, diagnostiek en de inzet van expertise, werkdrukregulatie, en samenwerking met de ambulancehulpverlening en spoedeisende hulp.

  • De opbrengst van 20 jaar huisartsenposten

    Rond de eeuwwisseling ontstonden in Nederland huisartsenposten (HAP’s). Aanvankelijk reageerden patiënten, media, politiek en sommige huisartsen kritisch, wat de HAP’s aanzette tot verregaande kwaliteitsontwikkeling. We beschrijven het ontstaan en de organisatie van HAP’s, en gaan dieper in op thema’s als ervaringen van huisartsen, zorgconsumptie, triage, veiligheid en ketensamenwerking.

  • Oncologische nacontroles en nazorg in eerste versus tweede lijn

    Oncologische nacontroles en nazorg vinden gewoonlijk in de tweede lijn plaats. Door hun persoonsgerichte werkwijze zouden huisartsen in sommige opzichten een verbetering in de kwaliteit van nazorg kunnen geven. Uit ons onderzoek bleken eerste- en tweedelijnszorg vergelijkbare effecten te hebben op klinische uitkomsten (zoals overleving en aantal vastgestelde recidieven) en door de patiënt gerapporteerde uitkomsten na kanker (bijvoorbeeld kwaliteit van leven en symptomen). We zagen wel kleine verschillen in gedocumenteerde en zelfgerapporteerde follow-up, maar die waren niet relevant. Eerstelijnszorg is daarom in een aantal gevallen een alternatief voor tweedelijnszorg.

Praktijk

  • Valsalva-manoeuvre [Kennistoets]

    Toets uw kennis.

  • Vroege symptomen van subacute endocarditis

    Endocarditis is een zeldzame, maar ernstige aandoening met hoge mortaliteit. Het klassieke beeld van endocarditis is koorts met eventueel de andere B-symtomen nachtzweten en gewichtsverlies, met bij auscultatie een souffle. Bij subacute endocarditis (endocarditis lenta) ontstaan deze symptomen en bevindingen vaak pas in een laat stadium en is er daaraan voorafgaand al enige tijd sprake van een aspecifiek beeld. Door vroegtijdige herkenning en tijdige, juiste verwijzing kan de huisarts mogelijk levens redden en levenslange complicaties voorkomen. Zijn er vroege symptomen die bij (jonge) gezonde patiënten zonder vooraf bekende hartaandoening de huisarts tijdig(er) op het spoor van endocarditis kunnen zetten?

  • Passende zorg door aandacht voor seksuele oriëntatie

    Hoewel steeds meer huisartsen zich realiseren dat passende, persoonsgerichte zorg de effectiviteit van een behandeling verbetert, kunnen verschillen in gender en seksuele oriëntatie buiten beeld raken. Er zijn echter duidelijke gezondheidsverschillen tussen heteroseksuele en LHB-personen, ten nadele van de laatste groep. We laten zien waarom aandacht voor seksuele oriëntatie belangrijk is. Ook doen we concrete suggesties om huisartsen (en hun team) sensitiever te maken voor diversiteit.

  • Ecg-casus ‘Hart in de keel’

    Vanwege de klachten en de daarbij toch normale polsfrequentie acht de huisarts de kans op een hartritmestoornis klein. Toch beschouwt hij dit als een goed moment om een ecg te maken om een hartritmestoornis uit te sluiten. Er zijn op dit moment immers klachten en zo kan hij de patiënt geruststellen…

  • Ecg-casus ‘Hart in de keel’ [Antwoord]

      Frequentie & regelmaat | 78/min, regelmatig. Het ecg is hier niet – zoals gebruikelijk – van links naar rechts in alle afleidingen synchroon geschreven. Als dat wel zo was geweest, waren alle boven elkaar gelegen QRS-complexen namelijk precies op hetzelfde moment geschreven en gaven…

  • Ribs-on-pelvissyndroom

    Oudere patiënten kunnen te maken krijgen met het ribs-on-pelvissyndroom. Deze hinderlijke, soms pijnlijke, aandoening wordt veroorzaakt door inzakking van de wervelkolom, waardoor de onderste ribben in contact komen met de bekkenkam. Het beleid daarbij is niet eenduidig. De behandeling is vooral gericht op beheersing van de pijn en kan per patiënt verschillen.

Richtlijn

  • Vernieuwde paragraaf over niet-medicamenteuze behandeling in de NHG-Standaard DM2

    De paragraaf over de niet-medicamenteuze behandeling van mensen met diabetes in de NHG-Standaard Diabetes mellitus type 2 is herzien. Daarmee komt de werkgroep tegemoet aan de vele vragen die huisartsen hierover hebben.

  • Met samenwerkingsafspraken doelmatig aanvragen bevorderen

    Het doelmatig aanvragen van radiologische diagnostiek stond voorop bij het maken van de nieuwe LESA Radiologische diagnostiek. Werkgroepleden Marloes Minnaard en Michiel van Werkum denken daar goed in geslaagd te zijn en vertellen vol trots over het samenwerkingsdocument met praktische handvatten voor zowel huisartsen als radiologen. In de LESA staan onder andere indicaties en non-indicaties voor 6 radiologische onderzoeken.

  • Samenwerking tussen huisartsen en radiologen in nieuwe LESA Radiologische diagnostiek

    Huisartsen vragen regelmatig aanvullende diagnostiek aan. De nieuwe Landelijke Eerstelijns Samenwerkingsafspraken (LESA) Radiologische diagnostiek kunnen daarbij behulpzaam zijn. De bedoeling van het document is om doelmatig aanvragen van radiologische diagnostiek te bevorderen en onnodige diagnostiek te voorkomen. De nieuwe LESA Radiologische diagnostiek besteedt ook veel aandacht aan communicatie en samenwerking tussen huisartsen en radiologen. Daarnaast biedt de LESA aanknopingspunten voor regionale afspraken.

NHG Forum

  • Huisarts en hobby [Column]

    Wanneer deze column verschijnt ben ik alweer een jaar voorzitter van het NHG. Ik vind het een fantastische combinatie: op woensdag en vrijdag doe ik spreekuur en duik ik in de grotere en kleinere vragen van mijn patiënten. Een stukje meelopen in hun leven geeft me elke keer weer voldoening. De overige dagen bekijk ik het huisartsenvak in breder perspectief en puzzel ik op een andere manier. De praktijk is daarbij zowel inspiratie als toets voor mijn bestuurswerk.

  • Marc Eyck: ‘Vinklijstje accreditering werd dialoog’

    Als Marc Eyck in 2016 begint bij NHG Praktijk Accreditering (NPA) is er felle kritiek op de vinklijstjes en de administratieve belasting van dit systeem. Vijf jaar later, bij zijn afscheid, zijn de accreditering en NPA zelf rigoureus veranderd.