Geruststelling werkt niet bij onverklaarde klachten

Patiënten met onverklaarde lichamelijke klachten herinneren zich weinig van de uitleg die dokters geven tijdens het consult. Dat is de uitkomst van een oorspronkelijk Duits onderzoek bij 85 patiënten. De onderzoekers rekruteerden 33 patiënten met onverklaarde lichamelijke klachten en, ter vergelijking, 22 patiënten met een depressie en 30 gezonde deelnemers. Ze testten bij alle deelnemers de mate van somatisatie en het geheugen. Daarna moesten de deelnemers naar drie bandjes luisteren. Op één bandje deelde een dokter de uitslagen mee aan een patiënt met buikklachten (medische situatie). Op de andere twee bandjes stond een sociale situatie (ongerustheid vanwege het uitblijven van een uitnodiging voor een barbecue) en een neutrale situatie (ongerustheid vanwege een kapotte auto). Op elk bandje werden twee duidelijk negatieve verklaringen voor het medische probleem gegeven, zoals ‘De oorzaak van uw klachten is beslist geen gastro-enteritis’ en twee wat minder duidelijke maar hoog onwaarschijnlijke verklaringen, zoals ‘We denken niet dat u darmkanker heeft, dat is erg onwaarschijnlijk’. Na het beluisteren van de bandjes moesten de deelnemers de waarschijnlijkheid van een aantal specifieke medische oorzaken van de buikklachten aangeven. Patiënten met onverklaarde lichamelijke klachten overschatten de waarschijnlijkheid van een specifieke medische oorzaak. De depressieve en gezonde deelnemers herinnerden zich de waarschijnlijkheid van een specifieke oorzaak veel beter. Er was geen verschil tussen de drie groepen in herinnering van oorzaken in de sociale en neutrale situatie. Ten slotte reageerden patiënten met onverklaarde lichamelijke klachten veel emotioneler op de medische situatie dan de andere deelnemers. We wisten al dat geruststellen een belangrijke vaardigheid is voor huisartsen en dat velen dit moeilijk vinden. Effectief geruststellen is bovendien extra moeilijk bij patiënten met onverklaarde lichamelijke klachten. We moeten de techniek van het effectief geruststellen veel prominenter op de opleidings- en onderzoeksagenda zetten. (ToH)