Alle nummers
Archief tijdschrift

2022, nummer 9

Jaargang
65
Download dit nummer (PDF)

Nieuws

  • Podcast: september 2022

    Veel kinderen ervaren ‘procedureel leed’: angst, pijn en verzet tijdens medische verrichtingen. In deze septemberaflevering van de H&W-podcast gaan we hier dieper op in. Daarnaast duiken we de geschiedenis in: hoe deden dokters hun werk in tijden van cholera, de pokken en de Spaanse griep?

  • Luchtvervuiling lokt CVA’s uit

    Wandelen? Liever niet rond het industrieterrein. Een recente review laat zien dat blootstelling aan luchtvervuiling is gerelateerd aan zowel ischemische als hemorragische beroertes. En niet alleen op lange termijn: een verhoging van luchtvervuiling is gerelateerd aan het optreden van een beroerte binnen 0 tot 7 dagen. Iets om rekening mee te houden?

  • Luchtvervuiling leidt tot meer huisartsbezoek

    Vooral een snelle toename van stikstofdioxide en fijnstof in de lucht leidt tot meer luchtweggerelateerde consulten. En tot meer gebruik van inhalatiemedicatie. Dit blijkt uit onderzoek met eerstelijnsgegevens uit Londen.

  • Septembernummer over het 65-jarige bestaan van H&W

    H&W is jarig! We bestaan in september 65 jaar, en besteden hier in een aantal bijzondere bijdragen aandacht aan. Hoe zagen de redactionele commentaren er door de jaren heen uit? En hoe werden infectieziekten in het verleden bestreden? Een jubileum is altijd een goed moment tot reflectie. Daarom gaan Marije Holtrop, sinds 1995 praktijkhouder, en Dorien van der Winden, huisarts in opleiding, in gesprek over spiegelen om de zorg te blijven verbeteren. Daarnaast is er ook aandacht voor orofarynxkanker en kindgerichte zorg bij medische verrichtingen.

  • Luchtvervuiling geeft meer longaanvallen astma

    Een Scandinavisch populatieonderzoek laat zien dat luchtvervuiling de kans op astma of allergische rinitis niet vergroot. Het vergroot wel de kans op meer longaanvallen bij bestaande astma. Gek genoeg lijkt een hogere blootstelling aan een groene omgeving juist te leiden tot een minder goede longfunctie.

  • Bij de tijd [Redactioneel]

    Huisarts en Wetenschap viert dit jaar haar 65e verjaardag. Met pensioen en een casemanager ouderenzorg? Gelukkig kunnen tijdschriften in goede gezondheid ongelooflijk oud worden.

  • Praktisch boek over empathie in de spreekkamer

    Vier jaar geleden promoveerde oud-huisarts Frans Derksen op de rol van empathie in de spreekkamer. Maar empathie laat zich onvoldoende vangen in een proefschrift. Daarom is hij na het ‘hora est’ gewoon verdergegaan met schrijven. Onlangs verscheen zijn boek 'Empathie in de spreekkamer', vol vragen en antwoorden over empathie. Zeer welkom! En het boek is praktisch goed bruikbaar, met name in het onderwijs.

  • Arts en fiets

    Het was voor mij lange tijd vanzelfsprekend dat een huisarts een auto heeft. Het stereotype beeld was: bruine ribbroek, ouderwetse dokterstas en een Volvo. Zo ook mijn eerstejaars opleider.

  • Context en prognose bieden houvast, aan iedere medisch generalist

    2022 is de 65e jaargang van H&W. In dat kader vroegen we enkele oud-hoofdredacteuren naar de opvallendste artikelen uit hun H&W-tijd. Dit keer is het de beurt aan Frans Meijman.

  • Herkennen en ondersteunen van talent in de huisartsopleiding

    Sommige dokters in opleiding worden door hun opleiders, docenten en/of patiënten als talentvol beschouwd. Hoewel deze dokters in spe zo geoormerkt worden, is er geen gedeelde opvatting over wat getalenteerd zijn betekent, hoe talentvolle aiossen leren, en hoe zij herkend en ondersteund moeten worden tijdens hun opleiding. Dit lopend onderzoek analyseert de leerstrategieën van deze groep in de praktijk.

  • Nieuwere langwerkende insulines: kloof tussen richtlijn en praktijk

    Een kwart van de patiënten met diabetes mellitus type 2 (DM2) die in aanmerking komen voor een (middel)langwerkend insuline krijgt van de huisarts een nieuwer (en duurder) insuline-analoog voorgeschreven, hoewel deze middelen niet worden aanbevolen.

  • Probiotica als behandeling voor constitutioneel eczeem bij kinderen?

    Verstoorde darmflora kan een rol spelen bij de patho­genese van constitutioneel eczeem (CE). Probiotica stimuleren gezonde darmbacteriën en daarom gingen wij na of ­probiotica effectief zijn bij de behandeling van CE. Recente onderzoeken laten zien dat probiotica leiden tot minder ernstig eczeem, voornamelijk bij kinderen ouder dan 2 jaar. De klinische relevantie is echter twijfelachtig en er is nog onvoldoende bekend over de langetermijneffecten. Vooralsnog is er volgens ons daarom geen vaste plaats voor probiotica bij CE.

  • HIS-registratie van antibiotica-allergie moet beter

    Ruim 3% van de patiënten in de huisartsenpraktijk staat geregistreerd met een antibiotica-allergie. In de tweede lijn geldt dit voor ongeveer 25%. Bijna al die registraties zijn echter incompleet. Het is daardoor onduidelijk of de registratie terecht is en hoe ernstig de allergie is. Hierdoor wijken huisartsen, vaak onterecht, snel uit naar een reserve-antibioticum. De registratie moet beter en het HIS kan daarbij helpen.

  • Degeneratieve knieaandoeningen: niet kijken

    Ondanks ontbrekend bewijs worden kijkoperaties bij knieartrose en degeneratieve meniscuslaesies regelmatig toegepast. Ook in de huisartsenpraktijk zien we regelmatig patiënten die een dergelijke ingreep verwachten. Een nieuwe cochranereview vindt geen bewijs voor een toegevoegde waarde van deze kijkoperaties voor pijn, functie en kwaliteit van leven.

  • Behandeling parodontitis verlaagt HbA1c

    Er is een bidirectionele relatie tussen diabetes mellitus en parodontitis. Diabeten, en met name diegenen met een slechte glucosecontrole, hebben een grotere kans op parodontitis. En parodontitis zelf kan weer zorgen voor verhoogde glucosewaarden. Een recente cochranereview toont aan dat behandeling van parodontitis ook daadwerkelijk het HbA1c verlaagt.

Wetenschap

  • Vernieuwde NHG-Standaard DM2 negeert niet-gerandomiseerd onderzoek

    In mei 2021 is het gedeelte over de niet-medicamenteuze behandeling in de NHG-Standaard Diabetes mellitus (versie 5.4) herzien. Stoppen met roken, voldoende bewegen, gezond eten en afvallen (bij een verhoogd BMI) is het devies. Patiënten die dit niet alleen lukt kunnen steun vinden bij intensieve leefstijlprogramma’s. Over dit soort programma’s zegt de richtlijn: ‘Er is onvoldoende bewijs voor de (mate van) werkzaamheid om ze op grote schaal te kunnen aanbevelen. Wel zijn er aanwijzingen voor gunstige effecten op de glykemische regulering.’ Bij deze aanbeveling namen de samenstellers echter alleen bewijs uit RCT’s in beschouwing. Wanneer ze al het beschikbare bewijs hadden meegewogen, had de conclusie kunnen luiden dat er aanwijzingen zijn dat leefstijl­interventies effectief kunnen zijn bij DM2.

  • Meenemen van niet-gerandomiseerd ­onderzoek verandert niks aan de conclusie

    Dat leefstijladviezen en -verandering belangrijk zijn voor veel mensen met diabetes mellitus type 2 staat buiten kijf. In het bijzonder afvallen bij overgewicht leidt vaak tot een aanzienlijke verbetering van de glykemische regulering en in mindere mate tot verbetering van het vetspectrum en de bloeddruk. Dat staat ook in de NHG-­Standaard Diabetes mellitus type 2. Voor deze conclusie is meenemen van niet-gerandomiseerd onderzoek niet nodig. Dit artikel is een reactie op ‘Vernieuwde NHG-Standaard DM2 negeert niet-gerandomiseerd onderzoek’ van Van der Zijl et al.

  • 65 jaar redactioneel commentaar in H&W

    Sinds het eerste nummer in 1957 verscheen, is H&W qua vorm en inhoud sterk veranderd. Zeker in de begintijd was de huisartsgeneeskunde volop in ontwikkeling. Wat vonden de redactieleden belangrijk, wat waren hun ideeën? Liepen ze voor de troepen uit of volgden ze juist? Dit artikel schetst een beeld aan de hand van hun redactionele commentaren en diept enkele onderwerpen verder uit.

  • Huisartsen en infectieziekten in het verleden: spiegel van het heden?

    Infectieziekten waren altijd in meer of mindere mate een onderdeel van het werk van huisartsen. De COVID-19-­pandemie heeft de dagelijkse praktijk voor huisartsen echter blijvend veranderd. Hoe deden dokters hun werk tijdens eerdere pandemieën? Wat waren hun ervaringen en wat schreven ze daarover? Deze bijdrage schetst een beeld van tijden van cholera, pokken en de Spaanse griep.

  • De meerwaarde van koppeling gegevens ambulancedienst en huisartsenpost

    Acutezorgorganisaties zijn vaak overbelast en daarom zijn er verschillende innovatieprojecten gestart. Het evalueren van deze acutezorgprojecten blijkt in de praktijk lastig. Wij evalueerden een interventie van een ambulancedienst en huisartsenpost, die zijn gestart met het integreren van hun zorg door gegevens te koppelen. Voor de evaluatie maakten we gebruik van de Triple Aim-uitkomsten (het verbeteren van de zorgervaring en de gezondheid, en het verlagen van de kosten).

  • Orofarynxkanker veroorzaakt door het humaan papillomavirus

    Jaarlijks worden ongeveer 3000 nieuwe hoofd-halskankerpatiënten gediagnosticeerd, waardoor een huisarts gemiddeld maar 1 keer in de 4 jaar een hoofd-halskankerpatiënt ziet. De groep met HPV-gerelateerde orofarynxkanker is nog kleiner. Uit ons onderzoek blijkt dat een kwart van de Nederlandse huisartsen niet op de hoogte is van HPV als risicofactor voor orofarynxkanker. Nascholing draagt bij aan een verhoogd kennisniveau en een betere herkenning van HPV-positieve orofarynxtumoren.

Praktijk

  • Kindgerichte zorg bij medische verrichtingen [Kennistoets]

    Toets uw kennis.

  • 65 jaar Huisarts en Wetenschap

    Het valt niet te missen. H&W viert haar 65e jaargang. We peilden bij huisartsen uit verschillende generaties of zij H&W nog steeds zien als wetenschappelijk baken voor ‘huismedici in den lande’.

  • Spiegelen om de zorg te verbeteren

    Een jubileum geeft aanleiding tot reflectie. Door terug te blikken, in de spiegel te kijken hoe het nu gaat, en vooruit te kijken hoe je verder wilt gaan. Onze beroepsgroep beperkt het spiegelen echter niet tot jubileum­jaren, maar vindt dat we dit jaarlijks kunnen doen, met alle gegevens die beschikbaar zijn over onze prestaties. We willen goede zorg leveren, maar ook telkens nagaan wat we kunnen verbeteren. Dat geldt voor jong en oud. Marije Holtrop, sinds 1995 praktijkhouder, en Dorien van der Winden, huisarts in opleiding, geven hun mening en visie in een interview dat we met hen hadden.

  • Hyperinflammatoir syndroom (MIS-C) post-COVID-19 bij kinderen

    De afgelopen 2 jaar zijn we steeds meer te weten gekomen over de effecten van COVID-19 bij kinderen. Zo lijkt een SARS-CoV-2-infectie bij kinderen zich op 2 manieren te manifesteren: als een acute virale infectie en ongeveer een maand later als een zeldzame ontstekingsreactie, het multisysteem inflammatoir syndroom bij kinderen (MIS-C). Bij dit syndroom loopt de patiënt risico op een cardiovascu­laire shock door myocardiale disfunctie.

  • Opleiding huisartsgeneeskunde beweegt mee met veranderingen

    Al 65 jaar besteedt Huisarts & Wetenschap aandacht aan de opleiding tot huisarts. Voormalig hoofd van de huisartsenopleiding in Maastricht, Paul Höppener, en Youri Poelemeijer, aios in de regio Groningen en voorzitter van de LOVAH, kijken terug en vooruit. Behalve verschillen zien ze ook veel overeenkomsten in de opleiding toen en nu.

  • Juveniele plantaire dermatose

    Bij juveniele plantaire dermatose (‘zweetvoetsyndroom’) ziet een symmetrisch stuk van beide voetzolen er glanzend en schilferig uit. De aandoening komt voor bij kinderen en gaat meestal vanzelf over rondom de puberteit. Slecht ventilerende schoenen en sokken zijn de oorzaak.

  • Kindgerichte zorg bij medische verrichtingen

    Veel kinderen ervaren ‘procedureel leed’: angst, pijn en verzet tijdens medische verrichtingen. Dat heeft grote invloed op hun vertrouwen, en dat van hun ouders, in de medische zorg. Verschillende technieken om patiënten zo goed mogelijk te begeleiden zijn verenigd in een multimodale aanpak, de zogeheten ‘procedurele comfortzorg’. Dit artikel gaat in op verschillende aspecten van deze aanpak.

Richtlijn

  • NHG-Behandelrichtlijn Urticaria en angio-oedeem herzien

    De NHG-Behandelrichtlijn Uriticaria en angio-oedeem is herzien. In de richtlijn is de tekst over de RAS-remmers (ACE-remmers en angiotensinerecepterblokkers) aangepast. Angiotensinereceptorblokkers zijn waarschijnlijk veilig bij oedeem door ACE-remmers.