Marjolein Berger

Huisartsen zien regelmatig kinderen met chronische buikklachten. Huisartsen kunnen de meeste van deze kinderen heel goed onderzoeken en behandelen. Ze moeten dan wel in staat zijn ernstige organische aandoeningen tijdig te herkennen zonder het kind te belasten met onnodig aanvullend onderzoek. Hoe dat kan, laten we zien aan de hand van nieuwe inzichten uit de literatuur in aanvulling op de NHG-Standaard. De 4 hoekstenen van de eerstelijnszorg aan kinderen met functionele buikklachten zijn: neem de tijd, geef uitleg op maat, behandel symptomatisch en bied goede follow-up.

Op basis van alleen het klinische beeld is appendicitis bij kinderen moeilijk te herkennen. Vaak laten huisartsen daarom het C-reactief proteïne (CRP) bepalen, ook al adviseert de NHG-Standaard dit niet te doen. Dit retrospectieve cohortonderzoek laat zien dat die bepaling in bepaalde gevallen toch zinvol kan zijn. De CRP-test kan een appendicitis niet uitsluiten, maar heeft wel toegevoegde waarde bij diagnostische onzekerheid. Als de klinische kans op appendicitis al heel groot of juist heel klein is, voegt de test weinig toe.

Er bestaat onder huisartsen veel controverse rond hypnotherapie. Sommigen zien hypnotherapie als kwakzalverij, terwijl anderen verwijzen met een gerichte vraag voor hypnotherapie. In het ziekenhuis is hypnotherapie een effectieve behandeling bij kinderen met functionele buikpijn. Deze nascholing wil de controverse verminderen door kennis te vergroten over hypnotherapie bij kinderen met functionele buikpijn. Bovendien geven we een antwoord op de vraag of hypnotherapie geschikt is om in te zetten in de huisartsenpraktijk.

Voor huisartsen is het een uitdaging om acute buikpijn bij kinderen te beoordelen. In dit retrospectieve cohortonderzoek is gekeken naar hun handelen en naar de diagnostische waarde van de (alarm)symptomen die bij anamnese en lichamelijk onderzoek kunnen worden gevonden. De auteurs includeerden 5691 kinderen van 4 tot 18 jaar die in de periode 2010–2016 bij de huisarts waren geweest met acute buikpijn (≤ 7 dagen). Van de kinderen die waren verwezen (16,6%) had een derde (5,1%) appendicitis. Vooral het lichamelijk onderzoek is belangrijk om appendicitis meer of minder waarschijnlijk te maken: loslaatpijn (32,1%) en défense musculaire (35,8%) vergroten die kans, afwezigheid van drukpijn in de rechter onderbuik (0,6%) maakt de kans kleiner.

Bijna elk kind onder de 5 jaar krijgt een keer acute gastro-enteritis. Omdat deze kinderen vaak braken wordt de standaardbehandeling, orale rehydratietherapie, inefficiënt. In de tweede lijn blijkt ondansetron effectief in het verminderen van braken. Uit ons onderzoek blijkt nu dat dit middel ook (kosten)effectief is in de eerste lijn. Kinderen die door acute gastro-enteritis veelvuldig braken, kunnen op de huisartsenpost eenmalig ondansetron krijgen. Daardoor stoppen ze eerder met braken, hoeven hun ouders minder van hun werk te verzuimen en is een nieuw bezoek aan de eigen huisarts minder vaak nodig. Daardoor dalen ook de kosten voor de zorg en de samenleving.

De hormoonspiraal en endometriumablatie zijn 2 veelgebruikte behandelingen bij hevig menstrueel bloedverlies. Omdat de hormoonspiraal minder invasief is en geen onomkeerbare werking heeft, onderzochten we in een gerandomiseerde non-inferioriteitstrial met 270 patiënten of starten met een hormoonspiraal niet onderdeed voor starten met endometriumablatie. Na 24 maanden was in de groep die startte met endometriumablatie het gemiddelde bloedverlies lager en de kans op een vervolgbehandeling kleiner. Maar het percentage vrouwen dat tevreden was en het bloedverlies uiteindelijk onder controle kreeg, was vergelijkbaar.

Chemotherapie en/of radiotherapie bij borstkanker kunnen op de lange termijn leiden tot een verminderde hartfunctie. De vraag is hoe vaak cardiale disfunctie voorkomt bij overlevenden van borstkanker die weer onder de zorg van de huisarts vallen.

De toegankelijkheid van de huisartsenzorg in Nederland komt in het gedrang. De grote werkdruk en lastig te vervullen vacatures voor huisartsen zijn twee belangrijke factoren die de toegankelijkheid van de zorg in gevaar brengen. De Nederlandse huisarts dreigt te bezwijken onder de werkbelasting. Een drastische verkleining van de huisartsenpraktijk is hoognodig, niet mondjesmaat, maar substantieel met 15-20%.