Wetenschap

Bij de medicamenteuze behandeling van diabetes mellitus type 2 (DM2) is metformine het meest gebruikte geneesmiddel in Nederland. Het is beschikbaar als metformine met directe afgifte (‘kortwerkend’, MIR, metformin immediate-release) en met gereguleerde afgifte (‘langwerkend’, MER, metformin extended-release). De NHG-Standaard DM2 raadt vooralsnog het gebruik van de langwerkende vorm niet aan. Wij zijn echter van mening, dat er voldoende redenen zijn om bij (ernstige) bijwerkingen van kortwerkende metformine de overstap naar langwerkende metformine te overwegen. Dit kan ook helpen om de therapietrouw te verbeteren.

In een tweegesprek over dementie vinden verpleegkundige en zorgethicus Teun Toebes en huisarts Jaap Schuurmans elkaar in de opvatting dat dit geen zorgvraagstuk is, maar een samenlevingsvraagstuk. Toebes bepleit hierbij om mensen met dementie niet te medicaliseren maar te normaliseren. En Schuurmans benadrukt het belang om met de persoon zelf en diens naaste te spreken over hun verwachtingen. Ook over het onderwerp euthanasie.

Koolhydraatarme diëten zijn tegenwoordig populair als methode voor gewichtsverlies, maar ze kunnen effecten hebben op het LDL-cholesterol. Bij sommige individuen, met name slanke en fitte personen, kan het volgen van een dergelijk dieet leiden tot een aanzienlijke stijging van de LDL-cholesterolwaarde. Terwijl het dieet op de korte termijn bijdraagt aan gewichtsverlies, blijft de impact van de LDL-cholesterol stijging door dit dieet op het algehele cardiovasculaire risico onduidelijk. Aandacht voor het totale voedingspatroon en risicoprofiel is van belang; bespreek samen met de patiënt op welke leefstijlfactor(en) de grootste winst te behalen is.

Het basaalcelcarcinoom (BCC) is verreweg de meest voorkomende vorm van kanker in Nederland. Dit type huidkanker groeit meestal langzaam en de kans op metastasering of overlijden is erg klein. In de meeste gevallen veroorzaakt een BCC weinig tot geen klachten. Huisartsen zien regelmatig patiënten met een BCC, en conform de NHG-Standaard Verdachte Huidafwijkingen kan een groot deel van deze patiënten goed in de eerste lijn behandeld worden. De vraag is of elk BCC behandeld móet worden, vooral omdat BCC veel voorkomt bij kwetsbare, oudere patiënten.

In 2022 publiceerde het Zorginstituut het Verbetersignalement Zinnige Zorg voor mensen met eczeem of psoriasis, gebaseerd op een systematische evaluatie van deze zorg. Hierbij werden de aanbevelingen uit richtlijnen en wetenschappelijke literatuur vergeleken met de dagelijkse praktijk. Dit rapport identificeert waar de zorg passender kan. De bevindingen zijn relevant en bevestigen obstakels die zorgverleners en patiënten in de praktijk tegenkomen bij de behandeling van eczeem. Recente initiatieven, zoals het Nationaal Constitutioneel Eczeem Project, bieden mogelijk oplossingen voor enkele van deze knelpunten, wat zowel patiënten als zorgverleners ten goede komt.

Scabiës is een hardnekkige en veelvoorkomende aandoening. De behandeling is intensief en betreft niet alleen de patiënt zelf, maar ook de mensen met wie de laatste 6 weken contact is geweest. Vera van Uem, aios infectieziektebestrijding bij de GGD en ex-huisarts, en dermatoloog Annemie Galimont hebben praktische tips voor de huisarts.

Op vrijwel alle Nederlandse huisartsenposten wordt bij telefonische triage de Nederlandse Triage Standaard (NTS) gebruikt als beslishulp. Voor de ingangsklacht kortademigheid blijkt de triage met de NTS niet erg veilig of efficiënt te zijn. De voorafkans op een potentieel levensbedreigende aandoening is bij bellers met kortademigheid bijna 17%. Wanneer de NTS een hoge urgentie (U1/U2) voorstelt, stijgt deze kans met slechts 5 procentpunt (achterafkans van 22%). De voorafkans daalt met slechts 4 procentpunt wanneer de NTS een lage urgentie (U3-U5) toewijst (achterafkans van 13%).

Volgens een pilotonderzoek zijn de omvang en kosten van vernietigde medicijnen in Nederland aanzienlijk hoger zijn dan eerder werd aangenomen. Uit gegevens van 78 openbare apotheken blijkt dat op 1 dag 30.221 tabletten en capsules werden geregistreerd, waarvan ruim de helft in onaangebroken verpakkingen. De totale waarde van deze medicijnen bedroeg € 14.975. Doorgerekend naar alle openbare apotheken zou het gaan om een jaarlijks verlies van € 95 miljoen, alleen aan tabletten en capsules. Van de teruggebrachte medicatie was tweederde nog niet over de vervaldatum heen. Kritische herziening van het medicatiebeleid is hard nodig, vooral gezien de toenemende medicijntekorten en milieubelasting. Huisartsen kunnen bijdragen door kritisch voor te schrijven en chronische medicatie te controleren.

Ongecompliceerde ribfracturen zijn veelvoorkomende letsels met vaak hevige pijnklachten. Pijnmedicatie is de enige symptomatische behandeloptie, maar kan de nodige bijwerkingen geven. Is daarnaast kinesiotape in te zetten voor betere pijnbestrijding? Uit enkele kleine RCT’s blijkt dat kinesiotaping, naast orale pijnstilling, mogelijk een groter pijnstillend effect te geven in de eerste dagen na het ontstaan van het letsel. Hoewel de bewijskracht zeer laag is, kan kinesiotape wegens de gemakkelijke toepasbaarheid en het minimale risico op bijwerkingen toch worden overwogen voor pijnbestrijding bij ribfracturen.

Op je spreekuur komt een 45-jarige patiënte die een aantal jaar geleden een idiopathische diepveneuze trombose van het been heeft gehad. Conform de op dat moment geldende richtlijnen heeft ze 6 maanden antistolling gebruikt. Momenteel gebruikt ze geen antistollingsmedicatie meer. Binnenkort gaat ze een lange vliegreis maken en ze vraagt of ze tromboseprofylaxe moet gebruiken. Welke wetenschappelijk onderbouwde adviezen kun je haar geven?

Iris Linden promoveerde op onderzoek over samen beslissen rond dementiediagnostiek in de huisartsenpraktijk. Ook ontwikkelde ze een keuzehulp; patiënten kunnen die gebruiken om zich te informeren over hun klachten en te bepalen of ze wel of niet naar de huisarts moeten gaan. Ze bereidt nu een implementatietraject voor, zodat huisartsen deze keuzehulp kunnen toepassen.

De NHG-Standaarden Diabetes mellitus type 2 (DM2) en Cardiovasculair risicomanagement (CVRM) adviseren het gebruik van ACE-remmers of angiotensinereceptorblokkers (ARB’s) bij hypertensie met albuminurie. Bij normotensieve patiënten met DM2 en albuminurie worden enkel ACE-remmers aanbevolen. De richtlijn van de Nederlandse Internisten Vereniging stelt dat ARB’s bij gevorderde nefropathie de mate van albuminurie mogelijk sterker doen afnemen dan ACE-remmers. Wij vroegen ons af of er bewijs is om ARB’s te verkiezen boven ACE-remmers bij mensen met diabetes, ook gezien het gunstigere bijwerkingenprofiel.