Wetenschap

De plaatsing van een spiraal (IUD) kan gepaard gaan met pijn en ongemak, ondanks pijnverlichting met paracetamol of een NSAID. Sommige vrouwen kunnen behoefte hebben aan andere of aanvullende pijnstilling. Kunnen huisartsen andere vormen van pijnstilling aanbieden? Uit een netwerkmeta-analyse van verschillende vormen van pijnbestrijding blijkt cervicale applicatie van lidocaïne-/prilocaïnecrème met een wattenstok een veelbelovende optie te zijn.

Opioïden worden vaak voorgeschreven voor acute lagerug- en nekpijn, maar gegevens over de effectiviteit waren tot voor kort niet beschikbaar. Recent onderzoek in Australië vergeleek opioïden met een placebo en ontdekte geen significant verschil in pijnreductie na 6 weken. Na 52 weken was er zelfs een lichte verbetering in de placebogroep. Vanwege het gebrek aan effect in vergelijking met een placebo, het verhoogde verslavingsrisico en mogelijke bijwerkingen moeten opioïden niet worden aanbevolen voor acute lagerug- en nekpijn.

Euthanasie bij wilsonbekwame patiënten met gevorderde dementie staat ter discussie binnen de medische en juridische gemeenschap. Eén van de kernpunten in dit debat draait om de interpretatie van schriftelijke euthanasieverklaringen en de mate waarin het ‘vroegere zelf’ van de patiënt moet prevaleren boven het ‘huidige zelf’. De wettelijke zorgvuldigheidseisen en de KNMG-visie lopen uiteen. Van belang is om in een vroeg stadium van dementie met de patiënt in gesprek te gaan en te blijven.

Veel vrouwen die voor het eerst zwanger zijn, ontwikkelen urine-incontinentie tijdens de zwangerschap of na de bevalling. We onderzochten met een literatuuronderzoek het effect van bekkenbodemspieroefeningen tijdens de zwangerschap op het ontstaan van urine-incontinentie na de bevalling bij vrouwen die vooraf continent waren. Uit een cochranereview uit 2020 blijkt dat gestructureerde bekkenbodemspieroefeningen tijdens de zwangerschap het risico op het ontstaan van urine-incontinentie na de bevalling op middellange termijn (3–6 maanden) kan verlagen.

Geneesmiddelengebruik blijft onherroepelijk leiden tot duurzaamheidskwesties, waaronder uitscheiding van medicijnresten via de riolering naar het oppervlaktewater en de daarmee samenhangende belasting van het watermilieu. Het vergroenen van farmaceutische zorg is daarom, naast leveringszekerheid van geneesmiddelen en beperken van zorgkosten, een belangrijk thema op weg naar een duurzame zorg. Ook voorschrijvers en gebruikers in de keten zijn nodig om de belasting van medicijnresten op het watermilieu te reduceren. Welke ruimte is er voor groene keuzes bij het wettelijk recht op de best beschikbare zorg? In deze beschouwing bespreken we ontwikkelingen in de verduurzaming van de waterketen en de rol van de huisarts in deze verduurzaming.

Een goed functionerende huisartsenzorg is van groot maatschappelijk belang vanuit verschillende perspectieven. De Nederlandse huisartsenzorg wordt internationaal gezien als lichtend voorbeeld, maar de vraag is of het huidige model toekomstbestendig is. De huisartsenzorg kraakt door de toenemende werkdruk en personele problemen. De huisartsopleiding heeft moeite om beschikbare opleidingsplaatsen in te vullen, jonge huisartsen aarzelen om praktijkhouder te worden en steeds meer huisartsen stoppen voortijdig. Commerciële ketens nemen huisartsenpraktijken over, met het risico op kwalitatief minder goede zorg tegen hogere kosten. Hoog tijd om veerkracht te tonen en de parel van onze gezondheidszorg op te poetsen.

Mollusca contagiosa zijn een vaak geziene kleine kwaal in de huisartsenpraktijk, voornamelijk bij kinderen. Deze onschuldige, virale huidaandoening is zelflimiterend en het huidige behandeladvies volgens de richtlijnen is het natuurlijk beloop af te wachten. Soms is er echter toch een behandelwens, bijvoorbeeld omdat men de huidafwijking cosmetisch storend vindt en deze niet snel weggaat. Uit een recent literatuuronderzoek komt naar voren dat topicale behandeling met 10% kaliumhydroxide effectiever is dan afwachten.

Momenteel is er in de richtlijn Zorg in de stervensfase geen plaats voor de preventieve toediening van butylscopola­mine tegen reutelen in de stervensfase. Gebruik is alleen geïndiceerd als een houdingsverandering geen effect heeft en het rouwproces van naasten door de doodsreutel wordt belemmerd. Uit recent onderzoek blijkt echter dat preventieve toediening van butylscopolamine bij patiënten in de stervensfase de kans op het ontstaan van een doodsreutel significant vermindert in vergelijking met een placebo en/of afwachtend beleid. Deze resultaten leveren een belangrijke bijdrage aan het optimaliseren van zorg in de laatste levensfase.

Blaasontsteking of cystitis bij vrouwen is een van de meest voorkomende bacteriële infecties in de eerstelijnszorg. Gezien deze hoge incidentie en het stijgende tekort aan zorgverleners in de huisartsenpraktijk vinden wij dat openbaar apothekers ingezet moeten worden bij de behandeling van vrouwen met een recidiverende ongecompliceerde blaasontsteking.

Ongeveer de helft van de kankerpatiënten ervaart voedingsproblemen door de ziekte of behandelingen, wat kan leiden tot slechte eetlust, verminderde voedingsinname en gewichtsverlies. Minder bekend is dat deze eetproblemen ook psychosociale gevolgen kunnen hebben, zoals boosheid, teleurstelling en verdriet. Huisartsen lijken zich terdege bewust van voedingsproblemen bij hun patiënten, maar richten zich vooral op fysieke gevolgen. Patiënten kunnen echter grote behoefte hebben aan erkenning van ook deze psychosociale problemen. Bewustwording bij huisartsen van de psychosociale gevolgen van eetproblemen en wat zij daarin voor patiënten en diens naasten kunnen betekenen, is de eerste stap in betere zorg bij deze problematiek.

Zodra definitief wordt dat een kinderwens niet vervuld zal worden, kan dit grote impact hebben op de levens van vrouwen en mannen. Het is belangrijk te beseffen dat bij een onvervulde kinderwens sprake is van een verlieservaring en verwerking daarvan nodig is. Iets wat iemands grootste wens is, ligt buiten handbereik. Dit artikel besteedt aandacht aan de gevolgen van ongewenste kinderloosheid, (persisterende) rouw en maatschappelijke en individuele rituelen om rouw te verwerken. Ook biedt het handvatten voor de huisarts om anamnestisch te differentiëren tussen normale rouw, een persisterende rouwstoornis en een depressie.

Zorg voor mensen met dementie die thuis wonen is complex en vraagt om afstemming tussen betrokken eerstelijns hulpverleners. Met DementieNet, een tweejarig programma, faciliteerden we de samenwerking tussen professionals in eerstelijns zorgnetwerken. Netwerksamenwerking en kwaliteit van zorg verbeterden gedurende de 2 jaar. Deze verbeteringen werden in stand gehouden na beëindiging van het programma. Zorgkosten bleven gelijk. Het DementieNet-programma lijkt daarmee een duurzame verandering naar meer geïntegreerde dementiezorg te stimuleren.