Wetenschap

In haar oratie eerder dit jaar ging hoogleraar huisartsgeneeskunde Nynke Scherpbier-de Haan in op de druk op de huidige huisartsenzorg. Oplossingen hiervoor kunnen zowel in de lengte (continuïteit) als in de breedte (samenwerking) worden gevonden, stelt ze. Interprofessionele en transmurale samenwerking – het specifieke aandachtsgebied van haar hoogleraarschap, speelt hier een belangrijke rol in.

Bacteriële vaginose is een hinderlijke klacht die grote invloed kan hebben op de kwaliteit van leven. Er zijn patiënten die regelmatig recidieven hebben, maar over hoe vaak en welke factoren daarop van invloed zijn is weinig bekend. Wij vergeleken op basis van elektronische patiëntendossiers de kenmerken van patiënten met een eenmalige dan wel recidiverende bacteriële vaginose. Ook onderzochten wij welke diagnostiek en behandeling de huisarts inzette.

Patiënten met niet-acute pijn op de borst kunnen onderliggend coronairlijden hebben. Een minderheid van de patiënten krijgt een verwijzing naar de cardioloog voor aanvullende diagnostiek. De daaropvolgende informatieoverdracht tussen huisarts en cardioloog blijkt niet bij alle ­patiënten optimaal te verlopen. Continuïteit van informatie en zorg is voor deze patiënten van groot belang, omdat zo complicaties en heropnamen kunnen worden voorkomen. Er is ruimte voor verbetering van zowel de terugkoppeling van de cardioloog na verwijzing, als van de registratie van deze terugkoppeling in het EPD door de huisarts. Bij patiënten met de diagnose angina pectoris blijkt de medicamenteuze behandeling niet altijd volgens de richtlijn te gebeuren.

Medicatieverspilling is een wereldwijd probleem. Het kost de samenleving veel geld en is schadelijk voor het milieu. Senior onderzoeker Charlotte Bekker (Radboud­umc) ziet concrete mogelijkheden om dit probleem aan te pakken. Dit vergt wat van de huisarts, de apotheker, het stelsel én de patiënt, zegt ze.

Tijdig beginnen met proactieve zorgplanning (advance care planning, ACP) kan de patiëntgerichte zorg rond het levenseinde verbeteren. In dit retrospectieve dossieronderzoek vergeleken we de werkelijke ACP-timing, zoals die was vastgelegd in het elektronische patiëntendossier, met de optimale ACP-timing, die was vastgesteld door onafhankelijke huisartsen op basis van dezelfde dossiers. ACP werd in de praktijk later uitgevoerd dan wat de onafhankelijke huisartsen als optimaal beschouwden. Het is wenselijk dat zorgplanning niet langer reactief gebeurt, maar proactief, zeker bij patiënten met niet-maligne ziekten.

Mannen met cystitis worden in Nederland bij voorkeur behandeld met nitrofurantoïne. Deze therapie faalt echter relatief vaak, mogelijk omdat de prostaat ongemerkt geïnfecteerd is of vanwege resistentieontwikkeling. In een retrospectief onderzoek had nitrofurantoïne in een kwart van de episodes onvoldoende effect en dit percentage steeg met de leeftijd. Het is daarom aan te bevelen om mannen met cystitis die behandeld worden met nitrofurantoïne een vangnetadvies mee te geven. Er zijn antibiotica met lagere faalpercentages, al hebben die ook hun nadelen.

Behandelrichtlijnen voor patiënten met diabetes mellitus type 2 maken geen onderscheid tussen vrouwen en mannen wat betreft de streefwaarden voor en behandelingen van HbA1c, systolische bloeddruk en LDL-cholesterol. Eerder onderzoek suggereert echter dat vrouwen voor cardiometabole risico’s minder goed behandeld worden dan mannen. Ons onderzoek bevestigt dit beeld. We vonden weliswaar geen verschillen in het starten of intensiveren van glucose- of bloeddrukverlagende medicatie, maar vrouwen bleken wel minder vaak te starten met een statine en minder vaak metformine als glucoseverlagende medicatie en RAAS-remmers bij albuminurie te krijgen. De behandeling van cardiometabole risicofactoren vraagt bij vrouwen om een aanpak op maat.

Driekwart van de vrouwen met een vaginale chlamydia-infectie krijgt ook een anorectale infectie. Azitromycine en doxycycline zijn even effectief bij de behandeling van vaginale chlamydia, maar doxycycline werkt beter bij anorectale chlamydia. Het NHG heeft daarom besloten om in de nieuwe NHG-Standaard Het soa-consult doxycycline als voorkeursmiddel te adviseren bij vrouwen met chlamydia. Wij onderzochten het test- en voorschrijfgedrag van huisartsen bij vermoedelijke chlamydia- en gonorroe-infecties. Onze bevindingen laten zien dat het belangrijk is dat huisartsen de nieuwe NHG-Standaard volgen.

Tijdige herkenning en behandeling van sepsis kan veel sterfte voorkomen. Vooral kwetsbare ouderen hebben een verhoogd risico en juist bij hen zijn de symptomen vaak subtiel of aspecifiek. Er is een nieuwe sepsisscore voor huisartsen op basis van leeftijd, temperatuur, bloeddruk, pols, saturatie en bewustzijn, die het risico op sepsis goed voorspelt.

Consultatieve psychiatrie maakt het huisartsen mogelijk een psychiater een vraag te stellen over een patiënt met psychische problemen. De geconsulteerde psychiater kan de vraag beantwoorden en heeft de ruimte om naar eigen inzicht aanvullende adviezen te geven. Ook kan de psychiater in gesprek gaan met patiënten, die vaak met meervoudige psychiatrische problematiek kampen. De ervaringen van zowel patiënten als zorgverleners zijn positief vanwege de toegankelijkheid en korte wachttijden van het consult, de vertrouwde omgeving van de huisartsenpraktijk en de deskundigheid van de consulent psychiater.

Betrouwbare, toegankelijke en gemakkelijk te gebruiken anticonceptie is 1 van de grote verworvenheden van de twintigste eeuw. De combinatiepil verhoogt echter het risico op veneuze trombose, hoewel het absolute risico zonder bijkomende risicofactoren zeer laag is. Veel vrouwen weten niet dat een leeftijd boven de 35 jaar zo’n extra risicofactor is. Zij gebruiken de combinatiepil vaak al langer en hoeven niet naar de huisarts voor herhaalrecepten. De apotheek signaleert pas bij gebruik boven de gemiddelde menopauzeleeftijd. We pleiten er daarom voor om 35-plussers actief te informeren over hun tromboserisico en hun andere vormen van anticonceptie aan te bieden.

Observeren doe je het best in het kader van samen werken en leren, betoogt Chris Rietmeijer, die onlangs op een onderzoek naar observeren in de huisartsenopleiding promoveerde. Als een vlieg aan de wand observeren hoe de aios zelfstandig werkt kan niet, want de observator beïnvloedt per definitie de situatie.