2001, nummer 13

Jaargang

Nieuws

Nieuw in H&W: LINH-cijfers
In H&W hebben we steeds een kritische houding ten opzichte van registratiesystemen. Leggen ze wel vast wat er echt gebeurt? Hoe zit het met de betrouwbaarheid? Zijn de deelnemende huisartsen wel representatief? Deze punten gelden voor alle registratiesystemen, dus ook voor LINH. Nu kunnen we…
Jeugdgezondheidszorg
Dit jaar verscheen de vierde druk van het Nederlands Leerboek Jeugdgezondheidszorg . Sinds de derde druk is het takenpakket van de jeugdgezondheidszorg opnieuw geformuleerd en beschreven door een departementale werkgroep. De nieuwe druk is volledig geactualiseerd; hoofdstukken zijn opnieuw…
Geschiedenis van het mesmerisme in Nederland
Dit lijvige boek is de handelseditie van de dissertatie waarop historicus Vijselaar in 1999 cum laude promoveerde. Met zijn geschiedenis van het ‘dierlijk magnetisme’ of mesmerisme in Nederland levert de auteur een proeve van hoe modern wetenschapshistorisch onderzoek in zijn werk gaat…
Veroudering en de ziekte van Alzheimer
Klinische neuropsychologie is een groeiend vakgebied dat zich onder andere intensief bezighoudt met dementie. De verschillende cognitieve functies kunnen door een neuropsycholoog met behulp van tests in kaart worden gebracht. In dit boek van Scherder wordt beschreven wat bij normale veroudering…
Stikstof of salicylzuur bij wratten?
Achtergrond Wratten, veroorzaakt door het humaan papillomavirus, zijn een van de meest voorkomende aandoeningen in de huisartspraktijk. Iedere plaats op de huid kan zijn aangedaan, maar de handen en voeten toch veruit het meest. Er is een breed scala aan lokale behandelingsmogelijkheden…
Advertenties van de farmaceutische industrie
In het editorial van het oktobernummer wordt aangekondigd dat de redactie voortaan aan auteurs van onderzoek gaat vragen of er sprake kan zijn van belangenverstrengeling. Dat is een prijzenswaardige zaak. Maar het roept de vraag op, in hoeverre de redactie het eigen belang van een onafhankelijk…
Bevallen op de maan
Wat ik intusschen gedurende mijn verblijf op de maan voor ongehoorde en verbijsterende dingen heb opgemerkt, ga ik nu uiteenzetten. En allereerst het feit dat men er niet van een vrouw geboren wordt maar van een mannelijk wezen; ze kennen inderdaad alleen een mannenhuwelijk en het woord vrouw is…
Intermezzo
Het laagste geboortegewicht in deze reeks (1000 bevallingen in twee praktijken in Middelburg tussen 1949 en 1961, red.) bedroeg 1125 gram. De lengte van dit kind, dat drie maanden te vroeg werd geboren, was 38 cm. Hoewel het nog tot onder de 1000 gram afviel, bleef het in leven; het heeft zich…
Contacten met de huisartspraktijk in 2000
Patiënten hadden in 2000 gemiddeld 6,2 contacten met hun huisartspraktijk, in de vorm van consulten, visites, telefonische contacten met huisarts of assistente en werkzaamheden samengevat onder de categorie ‘diversen’. Er zijn grote verschillen tussen ouderen en jongeren, mannen en vrouwen, en…
MSRA
Het aantal MSRA-infecties blijft in Nederland gelukkig laag, maar ook hier stijgt het aantal. In de eerste helft van 2001 werd er 233 keer een MSRA geïsoleerd. Over heel 2000 waren dat er 378. Van alle S. aureus- isolaten was 0,9% resistent voor meticilline, oxacilline en flucloxacilline. In…
Diabetesdiscussie
Al eerder was er forse kritiek op de UKPDS. Recent schreef Ewart een vernietigend stuk over de opzet van dit onderzoek. De onderzoekers zouden de opzet en de eindpunten gedurende de lange looptijd van het onderzoek voortdurend hebben aangepast. Aanvankelijk leken er helemaal geen specifieke…
Gunstig effect metformine
In de UKPDS – het grote Engelse diabetesonderzoek waarop we tegenwoordig de scherpe instelling van diabetespatiënten baseren – bleek behandeling met metformine in vergelijking met andere antidiabetica en insulinebehandeling het aantal diabetesgerelateerde eindpunten en de sterfte te verminderen…
Zwangerschapsgehalte
Zwangerschap wordt in onze maatschappij beloond met speeltjes en prullaria. Wie zwanger is, heeft een dagtaak aan het bekijken en lezen van folders, boeken, en tijdschriften. Vrijwel alle boeken zijn how to…-boeken: waar moet je op letten bij de aanschaf van een wieg? Wanneer moet je…
Ziek van de baas?
Waarom zou een arbeidsconflict iemands gezondheid en welbevinden beïnvloeden? En maakt het uit met wie je ruzie hebt? Dat waren de vragen van een onderzoek die onderzoekers van de Afdeling Arbeids- en Organisatie Psychologie van de Universiteit van Amsterdam zich stelden in opdracht van de…
Illegalen
De vluchtelingenstroom is er de afgelopen maanden niet kleiner op geworden. Kruispost verleent in Amsterdam medische hulp aan onverzekerden uit alle delen van de wereld. Op de ochtend- en avondspreekuren komen vooral illegalen in marginale omstandigheden, maar ook autochtone dak- en thuislozen…
GGZ-subsidies
ZonMW gaat de komende tien jaar een programma uitvoeren voor de GGZ, met de weinig originele titel ‘Geestkracht’. Er is 52,5 miljoen gulden te verdelen. Dat zou wellicht voor huisartsgroepen een insteek kunnen zijn. Het programma richt zich niet alleen op onderzoek maar ook op…
Pasgeboren
In deze H&W verschijnt heel toepasselijk zo rond kerst de standaard ‘Onderzoek van de pasgeborene’. In 2000 jaar is de pre- en perinatale zorg op het eerste gezicht wel enigszins verbeterd. In de Grieks-Romeinse wereld lag de perinatale sterfte naar schatting rond de 5-8%. Plinius de Oude (23…
Protonpompremmers en paternalisme
In dit H&W -nummer besteden we aandacht aan maagklachten en ook aan het paternalisme van de dokter. Die onderwerpen lijken op het eerste gezicht weinig relatie met elkaar te hebben. Maar in het B ritish Journal of General Practice van september doen Grime et al. verslag van een uitstekend…
Informatie over nieuwe geneesmiddelen op internet
Nieuwe geneesmiddelen doen ook in de huisartspraktijk vaak stof opwaaien; soms wordt er agressieve reclame gemaakt, soms liggen de claims bij de reclame onwaarschijnlijk hoog en soms zijn wel de kosten hoger, maar niet het effect. De Commissie Farmaceutische Hulp van het College voor…

Wetenschap

Is voedingsvoorlichting door de huisarts zinvol?
Op velerlei wijzen krijgen patiënten te maken met voedingsadviezen. Een deel van de vragen over voeding komt bij de huisarts terecht, maar de contactfrequentie voor voedingsvragen is nauwelijks vastgelegd. Vaak wordt voedingsadvies ingebed in de behandeling van achterliggende aandoening, zoals…
Ontvangen proefschriften
Reattribution, a promising approach 129 pagina's. ISBN 90-5669-056-6 Promotie:17 oktober 2001, Vrije Universiteit Amsterdam Promovendus: A.H. Blankenstein (1954) Promotoren: prof.dr. M. de Haan, prof.dr. J.A. Knottnerus Copromotoren: dr. H.E. van der Horst, dr. P.J.M. Portegijs 219…
Na het overlijden van de partner
Dit proefschrift gaat over een qua opzet uniek onderzoek waarbij verweduwden 2,5 jaar na het overlijden van hun partner zijn gevolgd terwijl van hen ook gegevens van vóór het overlijden van de partner bekend waren. De basis voor dit onderzoek werd in 1992 gelegd in een groot onderzoek naar de…
Gastroscopie is vaker afwijkend dan de huisarts verwacht
Hoewel bovenbuiksklachten veelvuldig in de huisartspraktijk worden gepresenteerd, consulteert ruim driekwart van de mensen met bovenbuikklachten de huisarts hiervoor nooit. Ten hoogste 10% van de gepresenteerde klachten berust op een peptisch ulcus; bij ongeveer 30% is sprake van gastro…
Tussen paternalisme en consumentisme Het dilemma van de huisarts
De rol van patiënt en huisarts is in de loop van de vorige eeuw sterk veranderd. Aan het begin van de vorige eeuw was de inbreng van de patiënt eigenlijk beperkt tot het geven van informatie tijdens het afnemen van de anamnese en het lichamelijk onderzoek. De vraag ‘Doet het pijn als ik hier…

Praktijk

Het terugbelspreekuur van de huisarts: de gevolgen voor de praktijkassistente
Steeds meer taken in de huisartspraktijk worden gedelegeerd aan medisch hulppersoneel, onder meer om de huisarts te ontlasten van diens toenemende werkbelasting. Dit heeft gevolgen voor het takenpakket van de praktijkassistente. , Zo behoort ook het geven van telefonische adviezen bij…
Het bestaansrecht van de huisarts
Huisartsen zijn onderbetaald en overbelast en voeren strijd met de zorgverzekeraars en de overheid. De crisis in hun vak is dan ook voor een groot deel toe te schrijven aan regelingen die door derden zijn opgelegd en die de administratieve en bureaucratische kant van hun werk hebben uitgebreid…
Huisarts en ziekte of huisarts en patiënt?
Wat is de stiel van de huisarts? Wat is diens kenmerk, diens handelsmerk, datgene waarop hij zich kan beroepen en beroemen? In krant en tijdschriften wordt er de laatste tijd weer veel over gedebatteerd. Het lijkt erop dat we op een punt zijn aangeland, waar nieuwe keuzen moeten worden gemaakt…
Hoofdpijn
Hoofdpijn komt vaak voor. Bij onderzoek onder de Nederlandse bevolking meldde 29% van de respondenten de afgelopen twee weken hoofdpijnklachten te hebben gehad, 9% meldde chronische, ernstige hoofdpijn of migraine te hebben. , De lifetime-prevalentie van hoofdpijn is 96%, van spanningshoofdpijn…

NHG Forum

Taakuitbreiding?
De huidige werkdruk en capaciteitsproblemen in de huisartsgeneeskunde moeten op korte termijn worden aangepakt. Delegeren en samenwerken zijn daarbij sleutelbegrippen. Ook is het belangrijk om het bestaande takenpakket eens kritisch te bekijken. Een groot deel van het werk van de huisarts heeft…
Het belang van adequate dossiervorming met het EMD
Iedere huisarts die de praktijkvoering heeft geautomatiseerd, houdt het elektronisch medisch dossier (EMD) bij. Iedere huisarts doet dat ook op een adequate manier. Maar adequaat betekent in dit geval vaak: adequaat voor deze individuele huisarts zelf. Hoe gestandaardiseerd en consistent de…
Nulmeting GGZ:
Er zijn nogal wat huisartsen die knelpunten ervaren bij de geestelijke gezondheidszorg voor hun patiënten. Daarvoor hebben ze te weinig tijd, er is hinder van wachtlijsten, het vergoedingensysteem is onduidelijk, een sociale kaart op GGZ-gebied ontbreekt en er zijn hoe dan ook al te veel…
De districtsprogramma's GGZ:
Hoewel de basiselementen van de kwaliteitsprogramma's vastliggen, verschillen de uiteindelijke werkplannen van de diverse districten onderling sterk. Het ene district leverde een beleidsplan in; een ander district maakte een werkplan waarin alle voorgestelde elementen om de…
NHG-activiteiten GGZ:
Voor het NHG is de belangrijkste rol in het GGZ-project het inhoudelijk adviseren en ondersteunen van de districten. Naast de al bestaande producten zal het NHG, op geleide van de wensen en behoeften van de districten, nieuwe inhoudelijke producten ontwikkelen zoals richtlijnen en…
NHG/VU-Kaderopleiding GGZ
In april 2002 gaat voor de duur van twee jaar de Kaderopleiding GGZ van start met circa 25 deelnemers die worden opgeleid tot consulent/docent GGZ. Het streven is erop gericht dat elk district over een GGZ-consulent/docent kan beschikken die de DHV'en gaat ondersteunen bij hun…
GGZ in de eerste en tweede lijn:
Dit project heeft tot doel ‘het initiëren, ondersteunen en faciliteren van lokale samenwerkingsinitiatieven op het terrein van eerste- en tweedelijns GGZ, op maat van de door betrokken patiëntengroepen en beroepsbeoefenaren gevoelde behoefte aan ondersteuning’. Zorgverleners die…
Overige initiatieven om samenwerking te stimuleren
Het ministerie van VWS heeft een Stuurgroep ‘Tussen de Lijnen’ ingesteld. Deze moet ervoor zorgen dat de GGZ waar mogelijk in de eerste lijn, en waar nodig in de tweede lijn plaatsvindt. Dan zal dus de GGZ in de eerste lijn moeten worden versterkt. Er is daartoe een ‘Steunpunt Tussen de Lijnen’…
‘Fysiek is altijd psychisch…’
Dit cahier gaat in op de vaak lastig verlopende communicatie met patiënten met functionele klachten. Terwijl de huisarts bij onbegrepen klachten al snel denkt aan een mogelijk psycho-sociale oorzaak, wil de patiënt daar niet zo gauw aan. Hoe wordt zo'n ‘onwillige’ patiënt overgehaald om het…
Interview met
Richard Grol is als hoogleraar ‘kwaliteit van zorg’ verbonden aan het UMC St. Radboud te Nijmegen en de Universiteit Maastricht. Verder is hij adviseur van het NHG-bestuur en buitengewoon actief in de internationale huisartsenwereld. Als coördinator van de Werkgroep Onderzoek Kwaliteit…