Alle nummers
Archief tijdschrift

2021, nummer 2

Jaargang
64
Download dit nummer (PDF)

Nieuws

  • Podcast: februari 2021

    Een behoorlijk grote wijziging in de gedeeltelijke herziening van de NHG-Standaard Anemie. Waar het advies voorheen luidde om 2 keer per dag te suppleren, is dat in de herziening aangepast naar 2 keer per week. Door nieuwe kennis over het ijzermetabolisme is duidelijk geworden dat minder vaak suppleren net zo effectief is en minder bijwerkingen geeft. Femke Veldman gaat hierover in gesprek met Iris Wichers, senior wetenschappelijk medewerker van het NHG.

  • Eerstelijnsapotheken passen geregeld recepten aan

    Sinds jaar en dag passen apothekers recepten van huisartsen aan. Vijftien jaar geleden ging het om 4,3% van alle recepten en betrof het vooral verbetering van administratieve onjuistheden. Vandaag de dag passen apothekers 5,5% van de recepten in de eerste lijn aan. De oorzaken daarvan zijn nu vooral leveringsproblemen, vergoedingsproblemen en (in mindere mate) het voorkomen van een potentieel medicijngerelateerd probleem. Dat blijkt uit een onderzoek onder eerstelijnsapothekers.

  • Vaker klachten na borstkanker

    Vrouwen die borstkanker hebben gehad en werden behandeld met chemo en/of radiotherapie hebben op de lange termijn vaker last van klachten dan leeftijdsgenoten die geen kanker hebben gehad. Het gaat dan om concentratiestoornissen, vergeetachtigheid en duizeligheid. Dat blijkt uit een Nederlands onderzoek.

  • Motiveren kun je leren? [Redactioneel]

    Bespreek je rookgedrag van ouders bij een astmatisch kindje? Begin je bij een patiënt die bij je komt om een moedervlek te laten beoordelen over zijn (over)gewicht? Ga je wekelijks wandelen met je patiënten? Het eerste is voor de meeste artsen vanzelfsprekend, het tweede al minder en het laatste gaat duidelijk verder dan geïndiceerde preventie in de spreekkamer, wat we als een kerntaak beschouwen.

  • Zingevingszorg in de praktijk

    Zingeving wordt steeds meer een onderdeel van onze breder wordende kijk op gezondheid. Maar hoe werkt ‘zingevingszorg’ in de praktijk? Dit boek biedt daarvoor concrete handvatten. Het is een aanrader, zowel voor de (aanstaande) huisarts als de huisartsopleiding.

  • Dagelijks bewegen helpt

    Dagelijkse, fysieke activiteit in groepsverband voor ouderen heeft een klein positief effect op de ervaren kwaliteit van leven en de 6-minuten-looptest (6-MWT). Dat blijkt uit een onderzoek in 3 buurten in Leiden. Na een begeleide opstartperiode functioneerden alle groepen uiteindelijk volledig zelfstandig en waren na 2 jaar nog actief.

  • Casuïstiekprijs H&W voor Pim Keurlings

    Met het artikel ‘Een wond van de tong, wel of niet hechten? wint huisarts Pim Keurlings uit Nijmegen de H&W Casuïstiekprijs 2020. Een jury kent ieder jaar deze prijs toe aan de beste casuïstiekbeschrijving. Ook de lezers van H&W waardeerden het artikel: het was het meest aangeklikte item uit de H&W-nieuwsbrief in 2020.

  • Ontwikkelingen in het Rijksvaccinatieprogramma

    De vaccinatiegraad in Nederland is voor het eerst in 5 jaar licht gestegen, voor vrijwel alle vaccinaties van het Rijksvaccinatieprogramma (RVP). Het RIVM-rapport over surveillance en ontwikkelingen in het RVP in de periode 2019-juni 2020 bevat positieve noten.

  • Wat als ‘niet meer te genezen kanker’ chronisch wordt?

    Door de toenemende oncologische behandelmogelijkheden verkeren steeds meer patiënten in een fase waarin genezing onmogelijk is, terwijl zij zich fysiek vaak nog goed voelen. In deze chronisch palliatieve fase doen zij veelal geen beroep op de huisarts. Uit een focusgroeponderzoek blijkt dat huisartsen worstelen met hun rol in deze fase.

  • Onderzoek naar nazorg van prostaatkankerpatiënten in de eerste lijn

    De eerste lijn zou een meer integrale, gestructureerde rol kunnen spelen bij de follow-up en nazorg van mannen die zijn behandeld voor gelokaliseerde prostaatkanker. De PROSPEC-trial onderzoekt de (kosten)effectiviteit en ervaringen van follow-up bij prostaatkanker door de huisarts, versus follow-up in de tweede lijn.

  • Overleving bij uitgezaaide kanker

    Bij 1 op de 5 patiënten bij wie de diagnose kanker wordt gesteld, is de kanker uitgezaaid. Dat zijn 21.000 patiënten per jaar. Uitzaaiingen kunnen ook nog later in het ziektetraject optreden. Naar schatting gaat het jaarlijks om 17.000 patiënten. De totale groep patiënten met uitgezaaide kanker betreft dus meer dan 38.000 per jaar, bijna 5 per normpraktijk. De afgelopen 10 jaar is de gemiddelde mediane overleving slechts 1 maand toegenomen, maar er zijn wel verschillen per tumorsoort.

  • Gezondheidsschade bij kinderen in de eerste coronagolf

    Nederlandse kinderen hebben onnodig fysieke en sociale schade opgelopen gedurende de eerste coronagolf. Kinderartsen meldden 51 gevallen van bijkomende schade door een vertraagde presentatie – gerelateerd aan COVID-19 – die werd veroorzaakt door de zorgverlener of ouders. Dat concluderen Daniëlle Jansen van het UMCG en Karoly Illy, voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Kindergeneeskunde (NVK).

  • Lidocaïne intra-articulair bij de repositie van schouderluxaties

    Bij ongecompliceerde, primaire schouderluxaties kan de huisarts zelf een poging tot repositie doen, met of zonder pijnstilling. Op de spoedeisende hulp wordt soms lidocaïne intra-articulair als pijnstilling gebruikt. We onderzochten of intra-articulaire lidocaïne een voordeel biedt ten opzichte van de standaard eerstelijnszorg (geen, orale of intramusculaire pijnstilling) bij de repositie van schouderluxaties. We letten daarbij op pijnstilling, snelheid van repositie en complicaties.

  • HIS-algoritme nog niet bruikbaar om suïcide te voorspellen

    Van de mensen die een suïcide(poging) ondernamen, bezocht 93% de huisarts in het jaar dat daaraan voorafging. Predictieve algoritmen, die routinematig vastgelegde HIS-data gebruiken, kunnen ons in de toekomst wellicht helpen om risicopatiënten te identificeren. Uit onderzoek van het Trimbos-instituut blijkt echter dat deze data vooralsnog een te lage positief voorspellende waarde hebben.

Wetenschap

  • Betrokkenheid huisartsen bij diabeteszorg in de regio Apeldoorn

    Diabeteszorg wordt steeds persoonsgerichter en gezien de kennis van de context van de patiënt kan de huisarts daar een belangrijke rol bij spelen. Niet alle huisartsen zijn echter van mening dat ze bij de diabeteszorg betrokken moeten zijn en laten die zorg dan ook liever over aan hun praktijkondersteuner (POH). Tijdgebrek en de toenemende inzet van de POH maken dat een deel van de huisartsen ook steeds minder deskundigheid en praktische kennis heeft over diabeteszorg. Die trend kan worden gekeerd door het gespreksmodel voor het diabetesjaargesprek van de Nederlandse Diabetes Federatie toe te passen.

  • Leefstijlgeneeskunde is basis chronische zorg

    Voor de effectiviteit van leefstijlinterventies bij chronische aandoeningen is toenemend bewijs. Er is voldoende wetenschappelijke onderbouwing om serieus aan de slag te gaan met leefstijl, zeggen huisartsen en gezondheidswetenschappers mede namens vereniging Arts en Leefstijl. Sterker nog, leefstijlgeneeskunde is de dagelijkse praktijk.

  • Gedragsverandering door leefstijlbehandeling bij diabetes type 2

    Leefstijlinterventies bij diabetes type 2 (DM2) blijken op de korte termijn goed te werken. Of ze ook op de langere termijn in ‘real life’-omstandigheden effect hebben is echter nog niet zo duidelijk. De intensieve leefstijlbehandeling Keer Diabetes2 Om van Voeding Leeft blijkt een duurzame gedragsverandering teweeg te brengen. Na 24 maanden gebruikte twee derde van de respondenten die eraan deelnamen minder diabetesmedicatie en was bijna een derde nog altijd geheel gestopt. Zeven op de 10 respondenten die bij start insuline gebruikten, deden dat na 2 jaar nog steeds niet. De kwaliteit van leven nam toe.

  • Motiverende gespreksvoering bij stoppen met roken

    Volgens een recente cochranereview heeft motiverende gespreksvoering geen significant effect bij patiënten die willen stoppen met roken. Moeten we deze methode daarom maar niet inzetten bij deze patiënten? Wij denken van wel, want de in de review beschreven gerandomiseerde klinische effectonderzoeken leveren geenreal world evidenceop. Daarvoor moet onderzoek worden gedaan naar werkingsmechanismen en contextfactoren. Onze kwalitatieve gespreksanalyse van een stoppen-met-roken-interventie geeft aanleiding om motiverende gespreksvoering door huisartsen en praktijkondersteuners (POH’s) juist wel aan te bevelen.

  • Preventie: een taak van de huisarts?

    De overheid zet sterk in op preventie. Daarbij kan de eerste lijn een belangrijke rol spelen. Huisartsen blijken verschillend te denken over hun betrokkenheid bij preventie en het verwijzen van patiënten naar gecombineerde leefstijlinterventies (GLI’s). Ze zijn geneigd zich vooral te richten op patiënten die al een aandoening hebben en minder op primaire preventie. De GLI’s hebben hun plek in de eerstelijnszorg nog niet helemaal gevonden.

  • Een beweegprogramma voor COPD-patiënten heeft effect

    Meer bewegen is de kern van het beleid bij COPD en verbeteren van het inspanningsvermogen is een van de belangrijkste doelstellingen. Dat geldt ook voor patiënten met lichte tot matige COPD in de huisartsenpraktijk. Een beweegprogramma blijkt inderdaad de inspanningscapaciteit enigszins te verbeteren, maar leidt niet automatisch tot actiever beweeggedrag. Hiervoor zou naast het trainingsprogramma een meer gedragsgeoriënteerde benadering nodig zijn.

Praktijk

  • Leefstijl [Kennistoets]

    Toets uw kennis.

  • Binnen Europa flexibel, interactief en selectief state-of-the-art kennis ophalen en delen

    ‘Het WONCA-congres is een prachtige manier om flexibel te kunnen deelnemen aan de Europese community van huisartsen, interactie op te zoeken en tegelijkertijd selectief kennis op te halen. Kijk maar opwww.woncaeurope2021.org.’ Dat vertelt Dorien Zwart die samen met Jako Burgers het komende congres organiseert. Zij zijn respectievelijk voorzitter van het organisatie- en het wetenschappelijk comité.

  • Regionaal maatwerk in de ketenzorg voor astma en COPD

    Zorggroepen zijn verantwoordelijk voor de ketenzorg voor astma en COPD. Regionale verschillen in de visie en mogelijkheden van huisartsen, ketenpartners en verzekeraars zorgen ervoor dat de uitwerking per regio verschilt. Deze beschouwing beschrijft de keuzes die een regionale zorggroep heeft gemaakt in het afgelopen decennium.

  • Pijnlijke zwelling van de pols

    Een zwelling van de pols heeft een overzichtelijke differentiaaldiagnose, waardoor de diagnose vaak relatief makkelijk te stellen is. Soms corresponderen de symptomen en het klinische beeld echter niet met een van de gebruikelijke diagnoses. Het is dan ook belangrijk om te blijven nadenken en niet vast te houden aan standaardrijtjes.

  • Rooie oortjes

    Bij een acuut ontstaan rood, pijnlijk en gezwollen oor is erysipelas/cellulitis vaak de eerste werkhypothese. Logisch, maar niet altijd juist. In deze casus kwam de patiënte in een tijdspanne van ruim een jaar tot 5 keer toe met een rood ontstoken oor op het spreekuur. De voorgeschreven antibiotica hadden ‘redelijk’ effect, maar het probleem recidiveerde steeds. Totdat een oplettende aios zich eens achter het oor krabde: is hier niet iets anders aan de hand?

  • Indrukwekkend huidbeeld bij een gezond kind

    Acuut hemorragisch oedeem van de kinderleeftijd (AHOK) is een goedaardige vasculitis. Het is een zeldzaam ziektebeeld, maar wij zagen het de afgelopen maanden 4 keer op de polikliniek Kindergeneeskunde. Ondanks de karakteristieke klinische kenmerken herkennen huisartsen het vaak niet of verwarren ze het met andere (ernstiger) ziektebeelden. AHOK behoeft meestal geen behandeling en is zelflimiterend. Adequate herkenning kan dus (over)-diagnostiek en behandeling of verwijzing helpen voorkomen.

  • Zorg voor patiënten na een ic-opname

    Veel mensen kampen in de maanden en jaren na een ic-opname met fysieke, mentale en cognitieve problemen. Dat heeft gevolgen voor gezin en werk. De huisarts speelt een belangrijke rol in het herkennen van deze problematiek en in het samen met de patiënt en diens familie formuleren van behandeldoelen. Het is moeilijk te voorspellen hoe lang post-ic-klachten zullen duren en of ze ooit helemaal verdwijnen. Informeer patiënten hierover en stel gericht kleine, haalbare doelen zodat ze het vertrouwen in het eigen kunnen weer kunnen opbouwen.

  • Getromboseerde anale randvene: incideren of afwachten?

    Een acute perianale trombus is zeer pijnlijk. De patiënt wil waarschijnlijk liever niet gaan zitten en zal bij uw bureau blijven staan. Bij onderzoek ziet u een blauwpaarse zwelling op de rand van de anus. Wat is het beste: direct incideren of spontane resorptie afwachten?

Richtlijn

NHG Forum

  • De rol van werk bij gezondheid en ziekte

    In december 2020 is een samenwerkingsproject afgerond van het NHG en de Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde (NVAB). Doel van dit project was de rol van werk bij gezondheid en ziekte onder de aandacht van huisartsen brengen en samenwerking tussen huisarts en bedrijfsarts te bevorderen.

  • ‘Kaderhuisarts helpt verder’

    Marieke van de Ven, kaderhuisarts bewegingsapparaat: ‘Door de kaderopleiding kan ik patiënten beter helpen om zelf voor hun gezondheid te zorgen.’

  • Geslaagd webinar over telemonitoring

    Op 10 december 2020 was de kick-off van het NHG-Congres ‘Poten in de klei, kop in de cloud’. Het was de eerste in een serie van 3 webinars in aanloop naar het congres dat op 5 november 2021 plaatsvindt in Den Bosch. Rode draad in alle evenementen is de inzet van digitale toepassingen in de huisartsenpraktijk.