Alle nummers
Archief tijdschrift

2023, nummer 12

Jaargang
66
Download dit nummer (PDF)

Nieuws

  • CRISIS!

    Beatrice de Graaf geeft een prikkelend beeld van crisissituaties in de afgelopen eeuwen, inclusief de rol van de overheid: met het complexer worden van de rampbestrijding namen ook de verwachtingen, kritiek en achterdocht van de burgers toe. Haar essay helpt zorgverleners inzicht te krijgen in deze dynamiek.

  • Vaker geheugen- en concentratieproblemen dan voor de coronapandemie

    In de eerste helft van 2023 zagen huisartsen in Nederland vaker patiënten met geheugen- en concentratieproblemen dan voor de coronapandemie. Dit blijkt uit de Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn. Zijn deze klachten een (in)direct gevolg van de pandemie of is er wat anders aan de hand?

  • Nieuw onderzoek naar het voorkomen van crisissituaties bij thuiswonende demente ouderen

    Crisissituaties komen vaak voor bij thuiswonende ouderen met dementie. Preventie en adequaat management van deze situaties kan bijdragen aan een hogere kwaliteit van leven en kan het risico op een ongeplande opname in het ziekenhuis of verpleeghuis verlagen. Het voorspellen, voorkomen en managen van crisissituaties wordt onderzocht binnen het landelijk samenwerkingsverband Sustainable and PeRsonal­isEd Advances in Dementia care (SPREAD+).

  • Wanneer is een probleem een crisis?

    Volgens de Dikke Van Dale is een crisis ‘een gevaarlijk probleem’. Uri Rosenthal, grondlegger van onderzoek naar crisis en crisisbeheersing, beschrijft in de Volkskrant een crisis als ‘een gebeurtenis die diep ingrijpt in het functioneren […] en waarbij in onzeker­heid en onder tijdsdruk diepingrijpende beslissingen genomen moeten worden’.

  • De beelden die ons bewegen

    Uit de oratie van Bijzonder hoogleraar Crises, Veiligheid en Gezondheid Michel Dückers: de beelden die ons bewegen, de voorspelbaarheid van de rampen die we samen creëren.

  • In de wachtrij voor behandeling depressie

    De wachtlijst voor behandeling in de ggz is lang. Recent Nederlands observationeel onderzoek suggereert dat een langere wachttijd een negatieve invloed heeft op de behandelresultaten van mensen met een depressie.

  • Crisis is tijd voor verandering

    Soms moet een ongewenste situatie eerst escaleren voordat er een broodnodige verandering kan worden gerealiseerd. De oude Chinese filosoof Confucius zei al: ‘Ga langs de rivier zitten en wacht tot het lijk voorbij komt drijven.’

  • Wat betekenen klimaatverandering en extreem weer voor de zorgverlener?

    De urgentie van klimaatverandering wordt met het jaar voelbaarder, groter en veelomvattender. Alle sectoren in onze maatschappij moeten zich voorbereiden op de gevolgen van klimaatverandering, ook de zorg. Dit boek maakt aan de hand van 14 gebeurtenissen inzichtelijk welke uitdagingen de zorg (mogelijk) te wachten staan. Daarmee biedt het een startpunt voor gesprekken over de bijdrage die de zorgsector kan leveren om de gevolgen van extreem weer het hoofd te bieden.

  • Diagnose longembolie vaak pas gesteld na een week

    Diagnostic delay komt veel voor bij longembolie. Gemiddeld duurt het na aanvang van de symptomen bijna een week tot de diagnose wordt gesteld. Dat blijkt uit een meta-analyse die werd uitgevoerd door Nederlandse huisarts-onderzoekers.

Wetenschap

  • Hulpverlening bij crisis en ramp stopt niet na acute fase

    Crises leiden steevast tot problemen bij slachtoffers. Deze problemen kunnen in medische klachten uitmonden. Hoe kan dit en wat is eraan te doen? De Groningse hoogleraar Crises, Veiligheid en Gezondheid, Michel Dückers, vertelt over het belang van een adequate hulpverlening in de acute fase en niet te vergeten, daarna.

  • Chronische stress in de spreekkamer

    Stress is een fysieke en psychische reactie op een stressor, en is ziekmakend als deze chronisch aanwezig is. Als het lukt om goed uit te leggen hoe de klachten van de patiënt vanuit de stressreactie verklaard kunnen worden, kan dat helpen onderliggende problemen bespreekbaar te maken en medicalisering te voorkomen. Zo kan de huisarts nog betere persoonsgerichte en integrale zorg verlenen.

  • Aanpak van geldzorgen geeft gezondheidswinst

    Een aanzienlijk deel van de Nederlandse huishoudens worstelt met geldzorgen en (problematische) schulden. Aanhoudende geldzorgen kunnen doorwerken op de fysieke en mentale gezondheid en op de leefstijl van mensen. Een effectieve aanpak van financiële problemen kan gezondheidswinst opleveren en het met geld samenhangende beroep op de zorg verminderen. De huisartsenzorg onderkent de relatie, maar moet nog bepalen hoe ze daar op een passende wijze aan kan bijdragen. We werken 2 richtinggevende principes uit en voorzien deze van concrete voorbeelden. Welke lessen kunnen we trekken uit praktijkervaringen?

Praktijk

  • Hypertensief spoedgeval

    Een sterk verhoogde bloeddruk (in de regel > 180/110 mmHg) kan gepaard gaan met orgaanschade. Bij acute orgaanschade moet de patiënt met spoed naar het ziekenhuis, dus het is zaak dit systematisch na te gaan. Acuut ontstane pijn op de borst (acuut coronair syndroom, aortadissectie), kortademigheid (acuut hartfalen), neurologische uitval (CVA of hypertensieve encefalopathie) en hoofdpijn of wazig zien (retinopathie) kunnen indicaties zijn voor een spoedverwijzing. Patiënten met ernstige hypertensie zonder klachten kunnen veilig verder worden onderzocht en behandeld conform de NHG-Standaard Cardiovasculair risicomanagement.

  • Hypertensief spoedgeval [Kennistoets]

    Toets uw kennis.

  • Wat kun je doen voor vluchtelingen met traumaklachten?

    Een traumatische gebeurtenis kan allerlei gevolgen hebben voor de lichamelijke en geestelijke gezondheid. Juist bij vluchtelingen, met hun vaak traumatische geschiedenis, verschillende culturele achtergronden en verschillende talen, zijn psychische problemen soms moeilijk te herkennen en aan te pakken. Deze nascholing biedt praktische adviezen voor de huisarts en poh-ggz om PTSS bij vluchtelingen te herkennen en te begeleiden, en zo nodig de wachttijd te overbruggen tot een therapie in de (gespecialiseerde) ggz.

  • Risico op een extra-uteriene graviditeit

    Een buitenbaarmoederlijke zwangerschap is niet altijd gemakkelijk te herkennen. Buikpijn, soms in combinatie met bloedverlies, in de fertiele levensfase zou aanleiding moeten geven tot verder onderzoek (een zwangerschapstest in urine). Een negatieve zwangerschapstest sluit een EUG uit. Wees extra alert op een EUG bij een jonge zwangerschap in combinatie met risicofactoren voor tubapathologie. De patiënt loopt het risico op een tubaruptuur en hevig intra­abdominaal bloedverlies, waarbij snel hemodynamische instabiliteit kan ontstaan. De gynaecoloog stelt de diagnose met een echo en een serum-hCG-bepaling. Er zijn verschillende behandelmogelijkheden, afhankelijk van de stabiliteit van de patiënt, en de termijn en locatie van de EUG.

  • Ecg-casus ‘Jong en gereanimeerd’

    Patiënt: Een 33-jarige man bezoekt het spreekuur van de huisarts. Voorgeschiedenis: Twee jaar eerder had hij een out of hospital cardiac arrest (OHCA) met ventrikelfibrilleren. Dankzij reanimatie met AED was zijn hart binnen 5 minuten weer op gang. Behalve lichte geheugenklachten had hij, na een…

  • Ecg-casus ‘Jong en gereanimeerd’ [Antwoord]

    Frequentie en regelmaat | Er zijn steeds 5 blokken tussen de R-toppen, in 1 minuut passen 300 blokken, de frequentie is dus 300 : 5 = 60 slagen/min, regelmatig. Anders beredeneerd: in deze 10 seconde-ecg-registratie zijn van links naar rechts 10 complexen te zien, 6 × 10 = 60 slagen/min. As | De…

  • Hoe herken je het cannabinoïdhyperemesissyndroom?

    Het relatief onbekende cannabinoïdhyperemesissyndroom komt waarschijnlijk vaker voor dan we denken. Het is belangrijk een goede anamnese naar middelengebruik en douche- en badgewoonten af te nemen. We kunnen leren vage misselijkheids- en abdominale klachten door chronisch cannabisgebruik eerder te herkennen en de patiënt sneller adequaat advies te geven, zonder dat daar verdere diagnostiek in de tweede lijn voor nodig is. Alleen staken van het cannabisgebruik helpt echt.

  • Wees alert op invasieve GAS-infecties bij kinderen

    Het aantal invasieve infecties door groep A-streptokokken (GAS) bij kinderen is sinds 2022 drastisch toegenomen. De bijbehorende ziektebeelden zijn zeer gevarieerd, vaak niet zo bekend en de morbiditeit en mortaliteit zijn hoog. Wees daarom alert wanneer een kind met influenza of waterpokken koorts blijft houden of plotseling zieker wordt. Een invasieve GAS-infectie is een indicatie voor een spoedverwijzing.

  • Soepeler samenwerken met de crisisdienst ggz

    Een beoordeling door de crisisdienst ggz is voor alle betrokkenen een enerverend moment. De samenwerking tussen huisartsen en crisisdiensten loopt echter nog niet altijd op rolletjes. De Generieke module Acute psychiatrie biedt een raamwerk voor goede regionale afspraken. Dit artikel geeft een voorbeeld hoe zulke regionale afspraken eruit kunnen zien en onderhouden kunnen worden. Ook laat het zien welke belangrijke rol de regionale huisartsenorganisatie daarin kan spelen.

  • Huisartsenzorg aan asielzoekers en statushouders

    Doordat er in Nederland een groot tekort is aan opvangplekken voor asielzoekers, is de kans groot dat u ook in uw reguliere praktijk soms (acute) zorg zult moeten verlenen aan deze groep mensen. Waar moet u specifiek aan denken bij de zorg aan asielzoekers en statushouders? Hoe is deze zorg tijdens en na de asielprocedure geregeld? Welke klachten en ziekten komen het meest voor? En hoe kunt u ook deze mensen op een persoonsgerichte en cultuursensitieve manier helpen?

NHG Forum

  • Programma Preventie biedt praktische ondersteuning

    Het NHG-programma Preventie is onderdeel van het cluster Kwaliteit, Beleid en Implementatie. Binnen dit programma staan 3 onderdelen centraal: vaccinatie(programma’s), bevolkingsonderzoeken en leefstijl. Het team ontwikkelt NHG-Praktijkhandleidingen en zet zich in om leefstijlbegeleiding nog beter op de kaart te krijgen. Tijdens de corona­pandemie speelde het team een rol in de uitvoering van de COVID-19-vaccinatierondes.

  • Wensen en meningen over H&W

    Met een nieuwe contentstrategie wil Huisarts en Wetenschap nog meer inspelen op de informatiebehoeftes van de gebruikers. Kennis van deze wensen en behoeftes is daarbij essentieel. Het gebruikersonderzoek dat eind 2022 plaatsvond leverde in dat opzicht zeer bruikbare inzichten op.

  • Optimaliseer patiëntenzorg met het HIS-Referentiemodel 2023

    Steeds vaker gebruiken huisarts en patiënt zelfmetingen. Dat biedt tal van voordelen, maar roept ook vragen op. Hoe registreert u zelfmetingen en afspraken hierover met uw patiënten? Hoe behoudt u overzicht over deze metingen en hoe verhouden ze zich tot andere meetwaarden in uw HIS? Versie 2023 van het HIS-Referentiemodel, de leidraad voor het inrichten van huisartsinformatiesystemen (HIS’en), gaat hier uitgebreid op in.

  • Hoe is de informatiebeveiliging in uw praktijk geregeld?

    Het veilig houden van patiënten­dossiers, medewerkersgegevens, de financiële administratie, werk­instructies en contracten, hoe doet u dat? In het nieuwe Webdossier Informatiebeveiliging staan hiervoor praktische tips, handvatten en risicoanalyses.