Jaargang
64
Alle nummers
Archief tijdschrift
Nieuws
(Dis)continuïteit [Redactioneel]
‘Ha dokter, fijn u weer te zien. U bent de vierde dokter bij wie ik met mijn klacht kom. Het is niet meer zoals vroeger hè?’
Hoe werken huisartsen in Nederland?
Het Nivel brengt sinds 1974 in kaart hoe huisartsen in Nederland werken. Een recente update van dat rapport laat zien dat de eerder gesignaleerde trend doorzet. Er zijn steeds meer huisartsen, maar zij vestigen zich steeds minder als praktijkhouder.
Stop met roken vóór de zwangerschap
Roken tijdens de zwangerschap vergroot het risico op vroeggeboorte, laag geboortegewicht en overgewicht op de kinderleeftijd. Uit een recente meta-analyse blijkt dat deze risico’s kleiner worden als de moeder minder rookt, maar nog wel verhoogd blijven. Helemaal stoppen blijft het beste voor het kind. Daarnaast hebben kinderen van moeders die stoppen in het eerste trimester nog steeds een verhoogd risico op overgewicht op de kinderleeftijd.
Effectiviteit ademhalingsoefeningen bij astma
De onlangs herziene NHG-Standaard Astma benadrukt de rol die disfunctionele ademhaling kan spelen. De standaard adviseert om te overwegen astmapatiënten bij wie een slechte ademhalingstechniek de klachten beïnvloedt, te verwijzen naar een fysiotherapeut met ervaring met ademhalingsoefeningen. Een recente cochranereview toont een mogelijk positief effect hiervan op kwaliteit van leven, hyperventilatie en longfunctie. Hoewel de kwaliteit van het bewijs matig is, onderbouwt deze cochranereview het advies uit de richtlijn.
Krijgen vrouwen steeds vaker een hartinfarct of niet?
Uit de media ontstaat het beeld dat vrouwen steeds vaker een hartinfarct krijgen. Uit cijfers blijkt echter dat het aantal hartinfarcten bij vrouwen al jaren stabiel is, of zelfs iets afneemt. Wel is er mogelijk 1, relatief zeldzaam type hartinfarct dat vooral bij jonge vrouwen vaker voorkomt dan gedacht. Het zou ook kunnen dat deze toename vooral wordt verklaard doordat er steeds meer aandacht is voor deze aandoening.
Nieuw onderzoek naar keuzehulp bij stoppen-met-roken
De met roken samenhangende sterfte kan worden verminderd door bewezen effectieve methoden te bevorderen die rokers ondersteunen bij het stoppen, zoals farmacologische middelen en gedragsondersteuning. Een keuzehulp helpt rokers bij het vinden van een voor hen geschikte methode. Hoe effectief is zo’n stoppen-met-rokenkeuzehulp?
Cardiovasculair risico bij ernstige psychiatrische aandoening onvoldoende in beeld
Mensen met een ernstige psychiatrische aandoening (EPA) hebben een verhoogd risico op hart- en vaatziekten (HVZ) en sterfte door HVZ. Dat geldt ook voor mensen die antipsychotica gebruiken. Huisartsen behandelen steeds vaker psychiatrische patiënten, maar screenen zij deze populatie ook adequaat? Een groot Nederlands cohortonderzoek laat zien dat huisartsen bij patiënten met een EPA alleen het cardiovasculair risico in beeld hebben als er daarnaast ook sprake is van diabetes mellitus.
Online therapie voor angstige en depressieve jongeren
Door lange wachttijden bij de ggz krijgen jongeren met angst en depressie vaak geen behandeling, ondanks de ernst van hun probleem. Online therapie kan dan uitkomst bieden. Daarmee kunnen jongeren (voorlopig) redelijk goed worden behandeld. Dat blijkt uit een systematisch literatuuronderzoek.
Lasertherapie: een lumineuze oplossing voor onychomycose?
Volgens de NHG-Standaard Dermatomycosen moeten we terughoudend zijn met het gebruik van orale terbinafine bij de behandeling van onychomycose omdat dit ernstige bijwerkingen kan hebben. Afwachten, luidt het advies, maar in de praktijk blijkt vaak een behandeling gewenst. Paramedici en dermatologen bieden lasertherapie aan, een relatief nieuwe behandeling. De vraag is of lasertherapie een hogere kans op herstel geeft bij onychomycose dan afwachtend beleid.
Wetenschap
Physician assistants en verpleegkundig specialisten in de anderhalvelijnszorg
Physician assistants en verpleegkundig specialisten leveren even goede beperkt complexe medische zorg als artsen, en patiënten hebben vertrouwen in hun kundigheid. Ze worden steeds vaker ingezet in huisartsenpraktijken, bij wijze van anderhalvelijnszorg. Vormen ze een goed en kosteneffectief alternatief voor medisch specialisten en huisartsen?
De rol van manuele therapie bij aspecifieke lagerugklachten
Voor huisartsen kan het nog steeds lastig zijn om de juiste aanpak te bepalen bij individuele patiënten met aspecifieke lagerugpijn. Wij denken dat manuele therapie bij een deel van de patiënten een rol van betekenis kan spelen. Maar dan wel altijd samen met op de individuele patiënt toegespitste adviezen en oefentherapie. Daarin verschillen manueel therapeuten van chiropractoren, die ook manipulaties uitvoeren, maar niet uitgaan van een biopsychosociale benadering.
De waarde van chiropractie bij lagerugklachten
Er zijn aanwijzingen dat spinale manipulatie effectief is bij de behandeling van lagerugklachten. Chiropractoren zijn bij uitstek in staat om deze behandeling te geven en daarmee de zorglast van huisartsenpraktijken te verlichten. Chiropractie zou daarom moeten worden opgenomen in de reguliere gezondheidszorg, zoals dat ook in andere landen het geval is.
Prognose van duizeligheid in de huisartsenpraktijk
Ouderen met duizeligheid door een perifere vestibulaire aandoening leven langer dan ouderen met duizeligheid door een cardiovasculaire aandoening. Bijna de helft van de ouderen met duizeligheidsklachten ondervindt na 10 jaar nog steeds of opnieuw ernstige beperkingen door de duizeligheid. Beschouw duizeligheid bij ouderen in de huisartsenpraktijk daarom als een klacht die niet vanzelf verdwijnt en behandel proactief.
Huidkankerzorg verbetert door gerichte training van huisartsen
Veel huisartsen vinden het lastig om (pre)maligne huidtumoren te herkennen, waardoor ze patiënten soms naar een dermatoloog verwijzen terwijl dat niet nodig is. Een dermato-oncologisch trainingsprogramma (DOTP) over verdachte huidafwijkingen kan hen daarbij ondersteunen. Huisartsen die zo’n programma volgden, hadden grotere diagnostische vaardigheden en kwalitatief betere verwijzingen dan ongetrainde huisartsen. Dat leidde ook tot minder onnodige verwijzingen. Een DOTP kan daarmee bijdragen aan een efficiënter gebruik van de beperkte capaciteit van de tweedelijnszorg en zorgkosten beheersbaar houden.
Terugdringen van onjuist ICS-gebruik bij COPD
Zestig procent van de COPD-patiënten in Nederland gebruikt een inhalatiecorticosteroïd (ICS). Bij slechts 25% van deze populatie is er sprake van een indicatie. Deze vorm van overbehandeling in Nederland kost 16 miljoen euro op jaarbasis en draagt bovendien bij aan ICS bijwerkingen. Mogelijk biedt het ICS stop- en monitoringsinstrument soelaas bij de aanpak van dit probleem.
Praktijk
Hartinfarct bij vrouwen [Kennistoets]
Toets uw kennis.
Ecg-casus ‘Kortademigheid en enkeloedeem’
De huisarts denkt aan een exacerbatie COPD. In de differentiaaldiagnose overweegt zij hartfalen. Ze schrijft prednison 1 x 30 mg en furosemide 1 x 40 mg gedurende 1 week voor. Verder vraagt ze bloedonderzoek aan naar nierfunctie en BNP, en laat ze een ecg maken. Beschrijf het ecg…
Hartinfarct bij vrouwen, een diagnose met vertraging
Een obstructie door atherosclerose in de coronaire vaten veroorzaakt zowel bij mannen als bij vrouwen de kenmerkende klachten van een myocardinfarct. Bij vrouwen heeft coronaire atherosclerose echter vaker dan bij mannen een niet-obstructief karakter. Dit andere patroon van atherosclerose leidt tot andere klachten, die niet altijd herkend worden.
Schokkend letsel na stroomstoot
Elektrocutie kan ernstige letsels als botbreuken, luxaties, en neurologische en vaatschade veroorzaken. Huisartsen krijgen weinig patiënten met elektrocutieletsel op hun spreekuur en daarom herkennen ze bijkomende problemen vaak niet. Het is verstandig om de patiënt te volgen om te zien of deze geen lichamelijk of psychisch letsel heeft.
Bijwerkingen en toxiciteit van voedingssupplement phenibut
Phenibut is een vrij verkrijgbaar ‘voedingssupplement’ dat lijkt op baclofen en dat door verslaafden vaak wordt gebruikt om af te kicken van GHB. Over bijwerkingen en toxiciteit is weinig bekend, maar intoxicaties en onttrekkingsverschijnselen zijn meermaals beschreven.
Seks in de zwangerschap
Gemeenschap tijdens de zwangerschap is veilig. Alleen bij vruchtwater- of bloedverlies moet gemeenschap worden vermeden, evenals bij dreigende vroeggeboorte. Het is aan te raden zwangere stellen actief voor te lichten om misvattingen over en angst voor seks tijdens de zwangerschap weg te nemen.
Primaire bijnierschorsinsufficiëntie in de stervensfase: hoe te handelen?
Wanneer patiënten zich in de stervensfase bevinden, stoppen ze vaak met medicatie die geen effect heeft op de korte termijn en krijgen ze andere medicamenten om klachten in de stervensfase te verminderen. Bij patiënten met een primaire bijnierschorsinsufficiëntie ontstaat er dan een probleem: zij hebben levenslang glucocorticoïd- en mineraalcorticoïdsuppletie nodig. Op dit moment is er geen consensus over het al dan niet voortzetten van corticosteroïdtherapie in de stervensfase. Enerzijds willen we patiënten zo min mogelijk met middelen en eventuele bijwerkingen belasten. Anderzijds zijn corticosteroïden essentieel voor patiënten met een primaire bijnierschorsinsufficiëntie. Wat te doen?
Stemvorkproeven in de praktijk
Huisartsen zien weliswaar niet vaak patiënten met plotseling gehoorverlies (sudden deafness), maar het is voor het beleid van groot belang dat ze onderscheid kunnen maken tussen geleidings- en perceptiestoornissen van het gehoor. Met de juiste stemvork en de proeven van Weber en Rinne is dat in de dagelijkse praktijk goed te doen.
Vitaminesuppletie in de zwangerschap
Goede uitleg over vitaminesuppletie tijdens een preconceptieconsult is van groot belang. Doel is de patiënte in te lichten over de huidige adviezen en aan te dringen op adequate foliumzuursuppletie. Lichamelijk en aanvullend onderzoek zijn alleen nodig bij een vermoeden van anemie. Vitamine D-bepaling wordt ontraden.
Richtlijn
Nieuw addendum voor ADHD-middelen bij volwassenen
Bij het NHG-Standpunt Herhalen gespecialiseerde ggz-medicatie is een nieuw addendum gemaakt over ADHD-middelen bij volwassenen. Hierin staat onder meer dat diagnostiek en behandeling van ADHD bij volwassenen thuishoren in de ggz. De behandeling van ADHD en comorbide stoornissen neemt 6 tot 12 maanden in beslag, voordat stabiele patiënten terugverwezen kunnen worden naar de huisarts en/of basis ggz. Dit is afhankelijk van de complexiteit. Wanneer de huisarts de behandeling overneemt van de ggz is hij ook verantwoordelijk voor de controles en monitoring van het geneesmiddelengebruik.
Nieuwe module Minderen en stoppen van medicatie bij MDR Polyfarmacie bij ouderen
De module Minderen en stoppen van medicatie, een nieuw onderdeel van de multidisciplinaire richtlijn (MDR) Polyfarmacie bij ouderen, is per 1 december 2020 beschikbaar. Ook zijn de STOPP-START-criteria aangepast.
NHG Forum
Wat vinden leden van het NHG?
Welke ideeën heeft u voor een toekomstbestendig NHG? Deze vraag stelden wij al onze leden gedurende de zomermaanden. Het NHG wil zijn dienstverlening nog beter afstemmen op de behoeften die leven bij de leden. Dit doen en kunnen we niet alleen, we willen al onze leden de mogelijkheid bieden om mee te denken. Uw betrokkenheid bij onze vereniging is van invloed op de keuzes die wij maken.
Roosterprogramma [Uitgelichte post HAweb]
Ellen Brand-Piek, huisarts in Zwolle wil in haar praktijk een online roosterprogramma voor de doktersassistentes om niet afhankelijk te zijn van 1 persoon. ‘De assistente die altijd inroostert, werd ziek. Niemand wist hoe haar methode met briefjes precies werkte: een black box.’
65 jaar: blik vooruit [Column]
Na een lange periode waarin het leek alsof de mensheid alles onder controle had (in ieder geval in de westerse wereld), was daar vorig jaar opeens een nieuwe pandemie. Langverwacht, en niet de eerste keer, maar toch voelde wat er gebeurde meer als een filmscenario dan als een realistisch gegeven.
Online NHG-Wetenschapsdag op 5 en 11 februari
De NHG-Wetenschapsdag vindt in februari volledig online plaats in 2 sessies. De eerste sessie is op vrijdag 5 februari 2021 van 09:30 tot 12:00 uur. De tweede sessie is op donderdag 11 februari 2021 van 19:00 tot 21:30 uur. Het NHG organiseert de sessies in samenwerking met de afdeling huisartsgeneeskunde van Maastricht University.
‘Kaderhuisarts vertraagt’
Kaderhuisarts palliatieve zorg Marjan Oortman: ‘Door de bijzondere aanpak van palliatieve zorg bij een nascholing ging ik de kaderopleiding volgen.’