Wetenschap

Bij een echo van de buik wordt vaak leververvetting (steatosis hepatis) gerapporteerd. De patiënt kan dan non-alcoholic fatty liver disease (NAFLD) hebben, een aandoening die geen klachten geeft, maar wel een belangrijke risicofactor voor hart- en vaatziekten vormt. NAFLD kan zich ook ontwikkelen tot non-alcoholic steatohepatitis (NASH), die kan leiden tot leverfibrose en -cirrose, en het zeldzame hepatocellulair carcinoom (HCC). Hoe komt u tot de diagnose NAFLD en wat kunt u de patiënt adviseren?

Huisartsen en specialisten is al vaak gevraagd wat ze vinden van verwijzingen naar de tweede lijn. Maar in hoeverre er consensus is tussen huisartsen en specialisten over die verwijzingen, is nog weinig onderzocht. Zijn de eerste en tweede lijn het eens over criteria voor verwijzing? Bij specifieke diagnoses en ziektebeelden? Wij lieten huisartsen en specialisten een set verwijzingen naar ons ziekenhuis beoordelen en we onderzochten in hoeverre zij het eens waren over de noodzaak van die verwijzingen en over het verwijsproces. De uitkomsten waren opmerkelijk.

Diabeteszorg wordt steeds persoonsgerichter en gezien de kennis van de context van de patiënt kan de huisarts daar een belangrijke rol bij spelen. Niet alle huisartsen zijn echter van mening dat ze bij de diabeteszorg betrokken moeten zijn en laten die zorg dan ook liever over aan hun praktijkondersteuner (POH). Tijdgebrek en de toenemende inzet van de POH maken dat een deel van de huisartsen ook steeds minder deskundigheid en praktische kennis heeft over diabeteszorg. Die trend kan worden gekeerd door het gespreksmodel voor het diabetesjaargesprek van de Nederlandse Diabetes Federatie toe te passen.

Voor de effectiviteit van leefstijlinterventies bij chronische aandoeningen is toenemend bewijs. Er is voldoende wetenschappelijke onderbouwing om serieus aan de slag te gaan met leefstijl, zeggen huisartsen en gezondheidswetenschappers mede namens vereniging Arts en Leefstijl. Sterker nog, leefstijlgeneeskunde is de dagelijkse praktijk.

Leefstijlinterventies bij diabetes type 2 (DM2) blijken op de korte termijn goed te werken. Of ze ook op de langere termijn in ‘real life’-omstandigheden effect hebben is echter nog niet zo duidelijk. De intensieve leefstijlbehandeling Keer Diabetes2 Om van Voeding Leeft blijkt een duurzame gedragsverandering teweeg te brengen. Na 24 maanden gebruikte twee derde van de respondenten die eraan deelnamen minder diabetesmedicatie en was bijna een derde nog altijd geheel gestopt. Zeven op de 10 respondenten die bij start insuline gebruikten, deden dat na 2 jaar nog steeds niet. De kwaliteit van leven nam toe.

Volgens een recente cochranereview heeft motiverende gespreksvoering geen significant effect bij patiënten die willen stoppen met roken. Moeten we deze methode daarom maar niet inzetten bij deze patiënten? Wij denken van wel, want de in de review beschreven gerandomiseerde klinische effectonderzoeken leveren geenreal world evidenceop. Daarvoor moet onderzoek worden gedaan naar werkingsmechanismen en contextfactoren. Onze kwalitatieve gespreksanalyse van een stoppen-met-roken-interventie geeft aanleiding om motiverende gespreksvoering door huisartsen en praktijkondersteuners (POH’s) juist wel aan te bevelen.

De overheid zet sterk in op preventie. Daarbij kan de eerste lijn een belangrijke rol spelen. Huisartsen blijken verschillend te denken over hun betrokkenheid bij preventie en het verwijzen van patiënten naar gecombineerde leefstijlinterventies (GLI’s). Ze zijn geneigd zich vooral te richten op patiënten die al een aandoening hebben en minder op primaire preventie. De GLI’s hebben hun plek in de eerstelijnszorg nog niet helemaal gevonden.

Meer bewegen is de kern van het beleid bij COPD en verbeteren van het inspanningsvermogen is een van de belangrijkste doelstellingen. Dat geldt ook voor patiënten met lichte tot matige COPD in de huisartsenpraktijk. Een beweegprogramma blijkt inderdaad de inspanningscapaciteit enigszins te verbeteren, maar leidt niet automatisch tot actiever beweeggedrag. Hiervoor zou naast het trainingsprogramma een meer gedragsgeoriënteerde benadering nodig zijn.

Physician assistants en verpleegkundig specialisten leveren even goede beperkt complexe medische zorg als artsen, en patiënten hebben vertrouwen in hun kundigheid. Ze worden steeds vaker ingezet in huisartsenpraktijken, bij wijze van anderhalvelijnszorg. Vormen ze een goed en kosteneffectief alternatief voor medisch specialisten en huisartsen?

Voor huisartsen kan het nog steeds lastig zijn om de juiste aanpak te bepalen bij individuele patiënten met aspecifieke lagerugpijn. Wij denken dat manuele therapie bij een deel van de patiënten een rol van betekenis kan spelen. Maar dan wel altijd samen met op de individuele patiënt toegespitste adviezen en oefentherapie. Daarin verschillen manueel therapeuten van chiropractoren, die ook manipulaties uitvoeren, maar niet uitgaan van een biopsychosociale benadering.

Er zijn aanwijzingen dat spinale manipulatie effectief is bij de behandeling van lagerugklachten. Chiropractoren zijn bij uitstek in staat om deze behandeling te geven en daarmee de zorglast van huisartsenpraktijken te verlichten. Chiropractie zou daarom moeten worden opgenomen in de reguliere gezondheidszorg, zoals dat ook in andere landen het geval is.

Ouderen met duizeligheid door een perifere vestibulaire aandoening leven langer dan ouderen met duizeligheid door een cardiovasculaire aandoening. Bijna de helft van de ouderen met duizeligheidsklachten ondervindt na 10 jaar nog steeds of opnieuw ernstige beperkingen door de duizeligheid. Beschouw duizeligheid bij ouderen in de huisartsenpraktijk daarom als een klacht die niet vanzelf verdwijnt en behandel proactief.