Wetenschap

Tussen 2011 en 2022 dienden er 229 tuchtzaken tegen huisartsen op huisartsenposten. Uit de 71 gegrond verklaarde klachten trekken wij 5 lessen voor de individuele patiëntenzorg. De meeste klachten gingen over een gebrek aan medische expertise van de huisarts. Niet het missen van een diagnose was doorslaggevend voor het gegrond verklaren van een klacht, maar de beoordeling van het toestandsbeeld, het handelen daarnaar en de verslaglegging.

Door medische beslissingen samen met patiënten te nemen kunnen huisartsen bijdragen aan de juiste zorg op de juiste plek. De meeste artsen willen graag samen beslissen, maar doen daar minder aan dan zij zelf denken en dan hun pa­tiënten willen. Samen beslissen is complex, zeker wanneer de patiënt een kind is. In dit artikel bespreken we hoe dat er in de praktijk uit kan zien en wat het kan opleveren.

Ouders van kinderen met een verstandelijke beperking kunnen tijdens het spreekuur hun zorgen uiten over de seksuele ontwikkeling van hun kind. Dankzij vroegtijdige seksuele voorlichting die aansluit op de belevingswereld van het kind, zullen ook kinderen met een verstandelijke beperking weerbaarder zijn en gezonde keuzen kunnen maken met betrekking tot seksualiteit.

Een excessief huilende zuigeling kan ouders tot wanhoop drijven en is een veelvoorkomende reden om jeugdarts, huisarts of kinderarts te raadplegen. Kinder­arts Ineke de Kruijff en huisarts Milou Croes deden beiden onderzoek naar huilbaby’s. Welke oorzaken van het excessief huilen zijn bewezen? Wat is de invloed van psychische problemen bij ouders? En vooral: hoe kunnen ouders met een huilbaby het beste geholpen worden?

Er bestaat onder huisartsen veel controverse rond hypnotherapie. Sommigen zien hypnotherapie als kwakzalverij, terwijl anderen verwijzen met een gerichte vraag voor hypnotherapie. In het ziekenhuis is hypnotherapie een effectieve behandeling bij kinderen met functionele buikpijn. Deze nascholing wil de controverse verminderen door kennis te vergroten over hypnotherapie bij kinderen met functionele buikpijn. Bovendien geven we een antwoord op de vraag of hypnotherapie geschikt is om in te zetten in de huisartsenpraktijk.

De ziekte van Osgood-Schlatter komt veel voor bij fysiek actieve kinderen en adolescenten. Ze krijgen pijn in een knie tijdens of na het sporten. Dat kan op die leeftijd grote invloed hebben op de lichamelijke en psychische gesteldheid. De klachten verdwijnen meestal vanzelf als de patiënt rust houdt en de knie belast op geleide van de pijn, maar huisartsen verwijzen toch nog vaak naar de radioloog of orthopedisch chirurg. Misschien kan een gepersonaliseerd oefenprogramma soelaas bieden.

Myopie lijkt een onschuldige oogafwijking die ontstaat op kinder- of jongvolwassen leeftijd en die gecorrigeerd kan worden met een bril of contactlenzen. Dat myopie op oudere leeftijd negatieve gevolgen kan hebben, is echter nog lang niet bij iedereen bekend en daardoor is er te weinig aandacht voor op de kinderleeftijd. Momenteel is bijna een kwart van alle 13-jarigen in Nederland bijziend en dat loopt hoogstwaarschijnlijk op tot bijna de helft op jongvolwassen leeftijd.

Overgewicht op jonge leeftijd is een risicofactor voor overgewicht en chronische ziekten op latere leeftijd. Voor huisartsen is er alle reden om hun signalerende rol bij kinderen met overgewicht beter te gaan invullen. Huisartsen zelf vinden dat, en de ouders van deze kinderen verwachten het. Vaker lengte en gewicht meten, het overgewicht bespreekbaar maken en een gerichte netwerkaanpak in wijk, dorp of stad zijn de eerste stappen in een proactiever beleid.

Een gezonde leefstijl vormt de basis van primaire en secundaire preventie van hart- en vaatziekten (HVZ). Dit belang wordt benadrukt in alle relevante richtlijnen. De praktijk is echter weerbarstig. Patiënten krijgen suggesties voor leefstijlinterventies waarvan een deel niet effectief en sommige zelfs contraproductief zijn. Leefstijlinterventies verdienen eenzelfde beoordeling op effectiviteit en veiligheid als andere medische interventies. Om de kans op succesvolle leefstijlverandering te vergroten, bespreken we de mogelijkheden en de wetenschappelijke onderbouwing daarvan om patiënten zo goed mogelijk te begeleiden.

Knieartrose is de meest voorkomende vorm van artrose. Intra-articulaire injecties met corticosteroïden zijn een veel toegepaste behandeling als orale pijnstilling en oefentherapie onvoldoende werken. Een deel van de huisartsen voelt zich echter onvoldoende bekwaam om deze intra-articulaire injecties uit te voeren. Uit dit onderzoek met 145 deelnemers blijkt dat intramusculaire corticosteroïdinjecties een gelijkwaardig alternatief zijn.

Transmurale netwerkzorg is volgens hoogleraar Henk Schers hét grote zorgthema voor de komende jaren. Netwerkvorming is cruciaal in de situatie waarin steeds meer zorgverleners bij de (chronische) patiënt betrokken zijn. Maar het netwerk gaat over meer dan zorg alleen. Een onderwerp als leefstijl moet wel worden geadresseerd, maar dit hoort niet in de zorg te gebeuren.

Geïndiceerde en zorggerelateerde preventie behoren tot de kerntaken van de huisarts. Voor veel aandoeningen is bewegen een nuttig leefstijladvies. Toch is er vaak nog twijfel over de effectiviteit van bewegen bij aandoeningen. Ook blijft het zoeken naar welke rol de huisarts en praktijkondersteuner hierbij in relatie tot andere partijen spelen. Tijd om beweegadviezen in de spreekkamer nog eens onder de loep te nemen, mede naar aanleiding van een recente publicatie in het British Medical Journal.