Alle nummers
Archief tijdschrift

2019, nummer 9

Jaargang
62
Download dit nummer (PDF)

Nieuws

  • Apptip Siilo

    Siilo is een gemakkelijk te gebruiken, veilige en zeer bruikbare app voor de communicatie tussen zorgprofessionals zoals collega’s, thuiszorgmedewerkers of aios/opleiders. Het vernieuwende concept van de consultatiefunctie van het onderdeel Prisma geeft de app nog extra waarde.

  • Naar betere communicatie in de palliatieve zorg

    Het thema van dit boek is communicatie in de palliatieve zorg. Het is geschreven door een huisarts die op dit onderwerp is gepromoveerd en een wetenschapsjournalist. Het boek bestaat uit ervaringsverhalen van enerzijds zorgverleners (meest artsen maar ook verpleegkundigen en vrijwilligers), anderzijds patiënten en hun naasten. Centraal staat de AAA-lijst die ook in de (huisartsen)opleidingen wordt gebruikt.

  • Risico van het vak [Redactioneel]

    Zelden was er zoveel commotie over een richtlijn als over de CVRM-richtlijn: in de media en in de beroepsgroep gonst het. Een richtlijn van 498 pagina’s waarbij echt aan alles is gedacht: opportunistische screening, streefwaarden met aandacht voor ander beleid bij jongeren en ouderen, behandelschema’s, verwijscriteria, voorlichting en zelfs een, zij het wat kort, implementatieplan.

  • Uitstekende herzieningen van twee handboeken

    Van zowel 'Handboek diagnostische verrichtingen in de huisartsenpraktijk' als 'Handboek verrichtingen in de huisartsenpraktijk' verscheen een herziene uitgave. Dit zijn echt huisartsgeneeskundige parels, een ‘must’ in de huisartsenpraktijk en op de HAP.

  • Blijvend risico op HVZ bij reumatoïde artritis

    Patiënten met reumatoïde artritis (RA) hebben na meer dan tien jaar nog steeds een verhoogde kans op hart- en vaatziekten (HVZ). Dat blijkt uit een Nederlands cohortonderzoek.

  • Vaker cholesterolverlagers bij ouderen met verhoogde kwetsbaarheid

    Huisartsen schrijven minder vaak cholesterolverlagers voor aan ouderen naarmate de leeftijd stijgt. Een recent Nederlands observationeel onderzoek laat zien dat dit niet geldt voor kwetsbare ouderen: zij krijgen juist vaker een cholesterolverlager voorgeschreven.

  • IJzer of geen ijzer bij het restless-legs syndrome

    Het restless-legs syndrome (RLS) komt regelmatig voor in de huisartsenpraktijk en kan leiden tot slaapproblemen. Meestal is er geen oorzaak aan te wijzen en de behandeling is vaak lastig. Dit jaar verscheen een herziene versie van een cochranereview uit 2017 over de effectiviteit van behandeling van RLS met ijzer. De NHG-Standaard Slaapproblemen en slaapmiddelen adviseert ijzerbehandeling niet.

  • Praten met de huisarts helpt bij klachten na kanker

    Veel patiënten die kanker hebben (gehad) hebben de eerste jaren na de diagnose psychosociale klachten zoals angstige en depressieve gevoelens, vermoeidheid en/of relatieproblemen. KWF Kankerbestrijding wijdde hieraan een publiekescampangne met als kernboodschap: ‘Praat erover’. Uit een evaluatie van de campagne blijkt dat mensen die hiervoor hulp zochten bij de huisarts daarbij veel baat hadden.

  • Ruimere indicatie statines leidt tot overbehandeling

    Statines verlagen het risico op hart- en vaatziekten. De afgelopen decennia zijn de behandelindicaties voor statines steeds ruimer geworden. Een modelleringsonderzoek laat echter zien dat het volgen van de meest recente Europese richtlijnen voor cardiovasculair risicomanagement (CVRM) leidt tot overbehandeling en hoge kosten.

  • Gezondheidsproblemen na behandeling niet-gemetastaseerde borstkanker

    Bijna alle vrouwen die werden behandeld voor niet-gemetastaseerde borstkanker hadden tot vijf jaar na de diagnose een of meerdere gezondheidsproblemen. De meeste klachten kwamen zowel kort als lang na de diagnose evenveel voor en vooral chemotherapie verhoogde de kans op gezondheidsproblemen. De vrouwen zochten voor de meeste klachten geen hulp. Dat blijkt uit een Nederlands vragenlijstonderzoek.

  • Minder UWI bij urinekatheter door reiniging met chloorhexidine

    Bijna 10% van de iatrogene infecties, zowel in het ziekenhuis als in de eerste lijn, bestaat uit urineweginfecties (UWI) door de aanwezigheid van een urinekatheter. Een recente RCT laat zien dat het reinigen van de meatus met chloorhexidine vóór het inbrengen van de katheter het risico op asymptomatische bacteriurie en UWI aanzienlijk verlaagt.

  • Veel diabeten blijven in remissie na intensief dieet

    Twee jaar na een intensief afvalprogramma is eenderde van de deelnemers met diabetes mellitus type 2 (DM2) nog in remissie. Dat blijkt uit een recente update van een Brits eerstelijnsonderzoek onder obese, niet-insulineafhankelijke, recent gediagnosticeerde patiënten met DM2. Eerdere resultaten na 12 maanden lieten zien dat indertijd nog de helft van de deelnemers in remissie was.

  • Generieke medicijnen even goed als merkvariant

    Generieke medicijnen hebben een minder goede naam, maar werken even goed als merkvarianten op klinische eindpunten. Dit blijkt uit een analyse van grote databases van Amerikaanse zorgverzekeraars.

  • Antistolling bij patiënten met atriumfibrilleren

    Ter preventie van trombo-embolie bij patiënten met atriumfibrilleren (AF) wordt een direct werkend oraal anticoagulans (DOAC) vaak verkozen boven een vitamine K-antagonist (VKA) vanwege het lagere risico op ernstige bloedingen. Twee nieuwe onderzoeksprojecten richten zich op de antistollingsbehandeling van patiënten met AF. Het eerste project brengt de dosering van DOAC’s, therapietrouw van antistollingsgebruikers en risicofactoren voor bloedingen in kaart. Het tweede project onderzoekt de veiligheid van DOAC’s bij kwetsbare ouderen.

  • Witte rook voor combinatie van nicotinevervangende middelen

    Stoppen met roken blijft een uitdaging, ook voor de adviserende huisarts. Een cochranereview levert nu bewijs van hoge kwaliteit dat mensen die een combinatie van nicotinevervangende middelen (NVM) gebruiken meer kans hebben om succesvol te stoppen dan mensen die maar één middel gebruiken.

  • Pijnpunten van medisch taalgebruik helder blootgelegd

    Dit zeer nuttige en duidelijk opgezette boek vol praktijkvoorbeelden slaat een brug tussen taal van ‘medische mensen’ en ‘gewone mensentaal’. Een must voor iedereen die beroepsmatig met zorg en taal bezig is: van (huis)arts tot gezondheidsvoorlichter en van eindredacteur tot beleidsadviseur in de zorg.

Wetenschap

  • Cholesterol verlagen: fire and forget

    De nieuwste herziening van de richtlijnen voor cardiovasculair risicomanagement heeft voor commotie gezorgd bij artsen en patiënten, omdat de LDL-streefwaarde is verlaagd naar 1,8 mmol/l. Wat zijn de consequenties in onze spreekkamer?

  • Woudschoten 2019

    Op 21 januari 2019 vond in Woudschoten na zestig jaar een tweede conferentie plaats waarin de kernwaarden en kerntaken van de huisartsgeneeskunde gepresenteerd werden. De aanloop naar deze conferentie was een ambitieus, breed gedragen proces waarin ruim duizend huisartsen in denksessies een twaalftal strategische thema’s bespraken, gevolgd door algemene enquêtes onder huisartsen, aios en een burgerpanel. De herziene kernwaarden die uit dit proces naar voren kwamen, zijn aanscherpingen van de drie kernwaarden die zestig jaar geleden werden geformuleerd: ‘integraal, continu en persoonlijk’ werd ‘persoonsgericht, medisch-generalistisch, continu en gezamenlijk’. Als de vijf kerntaken werden benoemd: medisch-generalistische zorg, spoedzorg, terminale zorg, preventie en coördinatie.

  • 1,8

    In het septembernummer van H&W reageren diverse auteurs op de in het voorjaar van 2019 verschenen herziene NHG-Standaard/multidisciplinaire richtlijn Cardiovasculair risicomanagement. De kritiek spitst zich toe op de LDL-cholesterolstreefwaarde van 1,8 mmol/l bij een relatief beperkt deel van de statinegebruikers: mensen jonger dan 70 jaar met een eerder doorgemaakte hart- en vaatziekte. Dat is opmerkelijk, want bij bijvoorbeeld verhoogde bloeddruk waren de afwegingen over de streefwaarden veel complexer, speelt polyfarmacie een beduidend grotere rol en gaat overbehandeling veel vaker gepaard met gezondheidsschade dan bij een verhoogd cholesterol. Dat maakt de discussie niet minder waardevol, maar we moeten oppassen dat de balans niet zoekraakt. Veel andere onderwerpen in de richtlijn verdienen minstens zoveel aandacht en discussie.

  • LDL naar 1,8: geen evidence, wel bijwerkingen en belangen

    De herziene NHG-Standaard Cardiovasculair risicomanagement (CVRM) deed de afgelopen maanden veel stof opwaaien. Vooral de nieuwe streefwaarde van het LDL-cholesterol heeft geleid tot een stevig debat. Wij betwijfelden of er wel een wetenschappelijke onderbouwing is voor het verlagen van de streefwaarde. Aanvullend literatuuronderzoek ondersteunde deze opvatting. Er is daarom volgens ons gegronde reden om van de herziene richtlijn af te wijken en de oude streefwaarde te handhaven.

  • LDL: hoe lager, hoe duurder

    In de derde herziening van de multidisciplinaire richtlijn Cardiovasculair risicomanagement (CVRM) is de streefwaarde voor LDL-cholesterol bij patiënten jonger dan 70 jaar met vaatlijden verlaagd naar 1,8 mmol/l. Hierdoor zal het gebruik van PCSK9-remmers fors toenemen en dat gaat per jaar honderden miljoenen extra kosten.

  • De huisarts en het nocebo-effect

    Een patiënte heeft een ander merk ACE-remmer gekregen, dat veel meer bijwerkingen veroorzaakt dan het merk dat ze eerst kreeg. Die bijwerkingen staan allemaal in de bijsluiter. Ze wil graag weer het originele merk en vraagt om een medische verklaring. De bijwerkingen waarmee de patiënte te kampen heeft betreffen het zogenaamde nocebo-effect, de ongunstige gevolgen van een medische behandeling die niet voortkomen uit de specifieke werking van een medicament of een medische ingreep. Het komt in allerlei vormen veelvuldig voor in het contact met patiënten en heeft een grote invloed op het welslagen van een behandeling.

  • Zalf of crème? De behandeling van eczeem

    De richtlijnen adviseren eczeem in de acute fase te behandelen met lokale corticosteroïden en als onderhoudstherapie een crème of zalf te gebruiken. Een vettere substantie (vetcrème of zalf) beschermt de huid effectiever en bevordert de opname van steroïden, maar de richtlijnen benoemen deze voorkeur niet expliciet. Bakker et all. onderzochten voor verschillende soorten eczeem welke middelen en substanties huisartsen voorschrijven, en welke langetermijnstrategieën zij daarbij volgen.

  • Visie van arts en patiënt over diabetesportaal in kaart gebracht

    Patiënten met type 2-diabetes mellitus zijn geïnteresseerd in het gebruik van een patiëntenportaal, maar invoering en gebruik ervan vragen behoorlijke inspanning. Dat vindt huisarts dr. Maaike Ronda, die onlangs aan de Universiteit Utrecht promoveerde op onderzoek naar het gebruik van eHealth in de zorg voor diabetespatiënten.

  • Urogenitale prolaps

    Vrouwen vinden het lastig om prolapsklachten met de huisarts te bespreken. Daarbij komt dat veel vrouwen slechts milde klachten hebben en geen behandelwens. Een proactieve houding ten opzichte van prolapsklachten maakt het voor vrouwen makkelijker om over die klachten te praten. Een prolaps is niet levensbedreigend, de behandeling is dan ook in eerste instantie gericht op verbetering van de klachten en pas in tweede instantie op herstel van de anatomie.

Praktijk

  • Percutane zuurstofsaturatiemeting [Kennistoets]

    Toets uw kennis

  • Ecg-casus 'Pleinvrees'

    De huisarts vermoedt recidieve angstklachten, maar wil vanwege de herhaalde consulten andere oorzaken, zoals een hartritmestoornis, eerst uitsluiten. Daarom maakt hij een ecg tijdens de klachten over palpitaties.

  • Bijzonder resistente micro-organismen in de eerste lijn

    Hoewel Nederlandse huisartsen terughoudend zijn met het voorschrijven van antibiotica, neemt de incidentie van antibioticaresistentie ook bij ons toe. Er zijn steeds meer mensen met bijzonder resistente micro-organismen (BRMO). Voor een aanpak op meerdere fronten zijn tien regionale zorgnetwerken antibioticaresistentie opgericht. De NHG-Standaarden houden rekening met het voorkomen van antibioticaresistentie, bijvoorbeeld bij de keuze van empirische behandeling en door bij bepaalde infecties een kweek te adviseren. Er is (nog) geen specifieke richtlijn voor huisartsen die aangeeft wat u het best kunt doen bij een infectie met of dragerschap van ‘bijzonder resistente micro-organismen’ (BRMO). In dit artikel zetten we wat de huisarts moet weten en doen [figuur 1] bij patiënten met BRMO op een rij.

  • Percutane zuurstofsaturatiemeting

    De percutane zuurstofsaturatiemeting (pulsoxymetrie) geeft een niet-invasieve indicatie van de cardiorespiratoire toestand van de patiënt. Hoewel er nog weinig onderzoek is gedaan naar de meerwaarde van de percutane zuurstofsaturatiemeter in de huisartsenpraktijk, is het gebruik ervan inmiddels niet meer weg te denken. Huisartsen geven aan dat de saturatiemeter gebruikt wordt bij vele indicaties in acute en niet-acute situaties. Bij bijvoorbeeld exacerbaties van obstructieve longziekten, bij ernstige pneumonie, bronchiolitis, longembolie of hartfalen kunnen zuurstoftransport en gaswisseling in de weefsels tekortschieten.

Richtlijn

  • Vastleggen van BMRO-dragerschap in het HIS

    In het artikel ‘Bijzonder resistente micro-organismen in de eerste lijn’ wordt als meest praktische oplossing aanbevolen om BRMO-dragerschap te registreren onder een episode met ICPC-code A99.02 (Dragerschap met risico voor nageslacht/omgeving), waarbij u de episode kunt voorzien van attentiewaarde. Deze oplossing is echter niet ideaal. Het dossieronderdeel ‘Profylaxe en voorzorg’ past beter.

NHG Forum

  • Communicatiestromen kanaliseren [Uitgelichte post HAweb Ledenforum]

    Huisarts Rob van der Spruit probeert orde in de chaos van uitpuilende mailboxen en andere communicatiekanalen te scheppen. Hij zet het HAweb Ledenforum in voor inspiratie: "Goede ideeën zijn er hopelijk om overgenomen te kunnen worden!"

  • “Ik zag meteen de ernst”

    Masja Loogman had dienst op de HAP tijdens de uitval van 112: “Ik wist meteen dat dit verregaande consequenties kon hebben.” Ze is van kinds af aan gewend aan dit soort situaties.

  • Beheer van huisartsarchieven

    De NHG-Werkgroep Geschiedenis Huisartsgeneeskunde heeft een handleiding opgesteld over hoe met huisartsarchieven om te gaan.

  • Hoort dat erbij? [Column]

    Marketing bij het NHG? Is dat geen vreemde eend in de bijt? Voor mij als clusterhoofd Marketing en Communicatie is de toegevoegde waarde van marketing in een organisatie natuurlijk glashelder. Marketing zet de klant centraal, of in ons geval de huisarts. Het geeft een kick om dat te doen op basis van data en door gesprekken te voeren met onze leden.

  • Start griepcampagne 2019

    De jaarlijkse griepcampagne is weer van start. Griepvaccinatie bij geïndiceerde patiënten verkleint de kans op griep en complicaties, zoals longontsteking. Met ingang van 2019 wordt een quadrivalent griepvaccin gebruikt, dat beschermt tegen 4 griepvirussen.

  • "Koffiemoment als smeerolie van de zorg"

    Liempde, een dorp van 5000 inwoners. Daar verwacht je de dorpsdokter, een apotheek en misschien ook nog een fysiotherapeut. Maar sinds maart 2019 kent Liempde een medisch centrum met maar liefst vijftien verschillende disciplines onder één dak. Huisartsen Olof van Laere en Geert Elbers zijn de trotse oprichters.