Hieke Barends

Veel patiënten hebben langdurige klachten na COVID-19 (long-COVID). Het is echter vaak onduidelijk welke klachten je precies kunt toeschrijven aan long-COVID en hoe vaak ze voorkomen. Nederlandse onderzoekers maakten daarvan onlangs een betrouwbare inschatting op basis van een goed opgezet populatieonderzoek. Daaruit bleek het volgende: bij 1 op de 8 deelnemers was een toename in klachten 3 maanden na COVID-19 toe te schrijven aan de SARS-CoV-2-infectie.

Recent bekeken onderzoekers welke bijwerkingen er worden gemeld in de placebogroep van COVID-19-vaccinatietrials. De uitkomst was verrassend. Ongeveer een derde van de placebogroep meldde in elk geval 1 systemische bijwerking – met name hoofdpijn en vermoeidheid – in de week na de injectie. Nocebo-effecten bij COVID-vaccinaties komen dus geregeld voor. Het is belangrijk om deze informatie mee te nemen in onze voorlichting.

De registratie van aanhoudende lichamelijke klachten (ALK, voormalig SOLK) is vaak niet eenduidig, waardoor patiënten met ALK lastig te traceren zijn. Leidse onderzoekers gingen daarom na hoe Nederlandse huisartsen deze klachten registreren in het elektronisch patiëntendossier. Wat bleek: bij fictieve casuïstiek kozen de meeste huisartsen voor symptoomcodes (89,3%). Ongeveer de helft van de respondenten vond de huidige dubbelzinnige registratie problematisch en had behoefte aan meer eenduidigheid en scholing in registratie van ALK.

Slachtoffers van seksueel geweld doen zelden aangifte bij de politie, hoewel dat hen kan helpen bij hun herstel. Nijmeegse onderzoekers namen dit verschijnsel onder de loep. Jongere slachtoffers (< 18 jaar) en slachtoffers met verwondingen deden vaker aangifte. Conflicterende emoties, zoals schaamte en schuldgevoel, speelden een rol bij het afzien van aangifte. Als een slachtoffer van seksueel geweld bij je in de spreekkamer zit, benadruk dan zijn of haar onschuld. Leg ook uit dat aangifte doen kan helpen bij de verwerking van het trauma.

Interprofessionele samenwerking tussen huisarts en praktijkondersteuners is essentieel om goede chronische zorg te kunnen leveren. Het is daarom van belang om aiossen hierin op te leiden. Uit recent onderzoek onder aiossen en praktijkondersteuners in opleidingspraktijken blijkt echter een discrepantie tussen intenties en gedrag. Van tevoren is iedereen enthousiast, maar in de dagelijkse praktijk zijn daadwerkelijke samenwerking en scholing beperkt.

Patiënten met een psychische stoornis hebben een verhoogde kans op een lichamelijke ziekte. Dat blijkt uit een grootschalig Deens populatieonderzoek. Vooral de omvang van het onderzoek en het aantal gevonden associaties zijn opvallend.

Luchtweginfecties (LWI) bij kinderen hebben een behoorlijke impact op het algemeen welbevinden van zowel het kind als het gezin, bijvoorbeeld door verstoorde nachtrust en slechte intake. In veel gevallen is er ook verzuim op crèche of school en werkverzuim bij ouders. Door tijdens het consult aandacht te besteden aan deze facetten kan de huisarts wellicht beter aansluiten bij de zorgen en verwachtingen van ouders.

Bij gezonde BRCA1- en BRCA2-mutatiedragers reduceert een ingrijpende bilaterale preventieve mastectomie het risico op borstkanker. Uit een recent multicenter cohortonderzoek blijkt echter dat er vergeleken met surveillance geen sprake is van betere overleving bij BRCA2-mutatiedragers, hoewel overtuigend prospectief onderzoek nog ontbreekt.

Op basis van eerdere observationele onderzoeken leken bètablokkers exacerbaties en mortaliteit te verminderen bij matig tot ernstige COPD. Een recent gepubliceerde RCT (metoprolol versus placebo) liet echter geen verschil zien in duur tot exacerbatie. Metoprolol was zelfs geassocieerd met ernstiger exacerbaties.

Het was al bekend dat de toegevoegde waarde van ontstekingsparameters zoals CRP en BSE beperkt is voor het uitsluiten van pathologie (infecties, auto-immuunaandoeningen, maligniteiten) bij aspecifieke klachten. Nieuw onderzoek bevestigde dit weer eens en toonde ook aan dat het grote aantal fout-positieve testuitslagen leidt tot meer werk in de vorm van consulten, onderzoek en verwijzingen.

Bijna alle vrouwen die werden behandeld voor niet-gemetastaseerde borstkanker hadden tot vijf jaar na de diagnose een of meerdere gezondheidsproblemen. De meeste klachten kwamen zowel kort als lang na de diagnose evenveel voor en vooral chemotherapie verhoogde de kans op gezondheidsproblemen. De vrouwen zochten voor de meeste klachten geen hulp. Dat blijkt uit een Nederlands vragenlijstonderzoek.

Cognitieve gedragstherapie (CGT) wordt nogal eens ingezet bij patiënten met het prikkelbaredarmsyndroom (PDS), maar er zijn vaak lange wachttijden. Uit recent onderzoek blijkt nu dat CGT die wordt aangeboden als telefonische of online interventie de symptomen sterker vermindert en het functioneren meer verbetert dan de gebruikelijke zorg bij therapieresistente en langdurige PDS. Dit effect is na een jaar nog aanwezig.