2003, nummer 1

Jaargang

Nieuws

Oproep tot vooraanmelding ZonMw/NHG programma Alledaagse Ziekten (Tweede ronde)
Behandeling van alledaagse ziekten in de huisartsenpraktijk gebeurt veelvuldig, maar juist bij deze alledaagse aandoeningen bestaan vaak grote hiaten in kennis en onderbouwing van het medisch handelen. Daarom heeft het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) in 1997 besloten gelden vrij te…
Indicatoren
De ondertoon van het methodologische artikel ‘Indicatoren in de huisartsenpraktijk’ van Dalhuijsen (H&W 2002;45:664-9) stelt mij teleur. Ik doel vooral op passages in de beschouwing als ‘Als het werken met indicatoren onvermijdelijk blijkt te zijn…’ en ‘… als indicatoren niet tegen te houden zijn…
De waarde van losartan (3)
De reactie van Zaat op mijn ingezonden brief aangaande het LIFE-onderzoek (H&W 2002;45(11):625-6) noopt tot een hernieuwde reactie. Er wordt gesuggereerd dat ik zou toegeven dat linkerventrikelhypertrofie (LVH) slechts bij een beperkt deel van de hypertensiepatiënten in de huisartsenpraktijk zou…
De waarde van losartan (2)
Zowel in het augustusnummer (H&W 2002;45:455) als in het oktobernummer (H&W 2002;45:625-626) wordt commentaar geleverd op het LIFE-onderzoek en de veronderstelde beperkte winst bij het gebruik van losartan. Wat mij opviel, was dat totaal werd voorbijgegaan aan de resultaten die in het LIFE…
NHG-telefoonkaarten en centrale huisartsenposten
Recent zijn de NHG-telefoonkaarten aangepast aan gebruik op centrale huisartsenposten (CHP's). Het stellen van een diagnose is verlaten ten gunste van triage. Triage impliceert uitdrukkelijk níet het stellen van een diagnose. Deze twee vormen van uitvragen stellen aparte eisen aan aard en…
De diabetespatiënt bij de huisarts
Met enige verbazing las ik de LINH-cijfers over diabeteszorg in H&W 2002;45:509. De snelle lezer denkt na een blik op de tabel dat bij 88% van de patiënten met diabetes mellitus in de huisartsenpraktijk jaarlijks een HbA1c wordt gemeten. Het onderzoek is uitgevoerd in 31 LINH-praktijken gedurende…
De poortwachter moet blijven
Van den Brink-Muinen et al. (H&W 2002;45(11);592-7) concluderen in hun artikel over de invloed van de poortwachtersrol in West-Europa dat patiënten in een niet-poortwachterssysteem meer hulp verwachten én krijgen dan in landen met een poortwachterssysteem. Daarnaast kennen huisartsen in een niet…
Orale behandelingen van tinea pedis
Achtergrond Ongeveer 15% van de bevolking heeft een schimmelinfectie van de voet (tinea pedis of zwemmerseczeem). De meest voorkomende presentatie is de interdigitale infectie of een infectie van de voetzool en -rand. De infectie kan zich uitbreiden naar andere plaatsen zoals de nagels,…
Diagnostiek van depressie
Het stijgend aantal SSRI-gebruikers doet op zijn minst vermoeden dat er misschien ook weer te veel mensen depressief genoemd worden. Bijna een derde van de beslissingen om te behandelen wijkt van richtlijnen af. Dat vonden Rotterdamse onderzoekers in een onderzoek met vignetten – nauwkeurig…
deel 3
Fotoreportage van Francesco Cinque © Foto's: Francesco Cinque Tekst: Joost Zaat Eerder afleveringen van deze fotoserie over praktijk en onderzoek van huisartsen in Lent verschenen in nummer 12 en 13 van de vorige jaargang. Dit is voorlopig de laatste aflevering in deze serie die gemaakt is…
Voeding en darmkanker
Achtergrond Coloncarcinoom is een belangrijke doodsoorzaak in geïndustrialiseerde landen. Deze carcinomen ontstaan meestal uit langzaam groeiende goedaardige poliepen. Uit observationele onderzoeken tussen landen en onderzoeken bij migranten kwam de hypothese naar voren dat verschillende niet…
Preventie van burn-out
Om de tegenwoordige burn-outepidemie te stoppen moet het werk beter worden afgestemd op de persoon van de werknemer en diens privé-situatie. Dit adviseert de Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling (RMO) in antwoord op een verzoek van het kabinet om sociologische verklaringen te geven voor de…
Gezondheid in Europa
Gezondheid is ongelijk verdeeld. Dat is natuurlijk geen opzienbarende bevinding, maar een overzicht zoals de WHO dat recent over Europa publiceerde, is toch schokkend. Het rapport bestaat uit drie delen: één overzicht over de gezondheidstoestand van de bevolking, één over de belangrijkste…
Het voorschrijven van geneesmiddelen voor astma en COPD
Steeds meer patiënten krijgen middelen ter behandeling van astma/COPD voorgeschreven. In 2001 kregen 82 van de 1000 bij de huisarts ingeschreven patiënten een recept: een stijging van 15% ten opzichte van 1997 ( figuur 1 ). De stijging is groter bij patiënten boven de 45 jaar en het grootst bij…
Misleidende informatie over borstkankerscreening
Er schort nogal wat aan de voorlichting over het nut van borstkankerscreening, zo bleek uit een recent Australisch onderzoek. Wat meestal ontbrak, was de nodige informatie om tot een weloverwogen keuze voor deelname te komen. Zo bleek een leeftijdsgerelateerd risico op borstkanker slechts in 15%…
Onderzoeker worden
In vier donderdagavonden en twee zaterdagen (start februari) kun je in Antwerpen de tweede module van de cursus ‘onderzoek’ volgen. De WVVH werkt in deze opleiding samen met de CWO van het NHG, vier Vlaamse huisartseninstituten en twee Nederlandse onderzoeksinstituten (EMGO en ExTra). De…
Cholesterol-voorlichting
Terwijl de politiek nog aarzelt of statines nu wel of niet in het pakket life-style geneesmiddelen horen, geeft het College voor Zorgverzekeringen (CVZ) samen met de Nederlandse Patiënten Consumenten Federatie (NCPF) een boekje uit over het nut van cholesterolverlagende medicijnen. Het is het…
WONCA-website
Al enige tijd heeft de WONCA – de wereldwijde koepel van huisartsenorganisaties zoals het NHG – een nieuwe website in de lucht: www.globalfamilydoctor.com met uitgebreide en actuele informatie voor huisartsen. Er is een aardige journal watch met korte samenvattingen van relevante artikelen uit…
Psychotherapie bij functionele klachten
In de NHG-Standaarden duikt steeds vaker de aanbeveling op om cognitief-gedragtherapeutische technieken toe te passen bij mensen met lichamelijk onverklaarde klachten. Over de effectiviteit van deze aanpak is het laatste woord nog niet gezegd. Raine et al. schreven een goede systematische review…
Prestigieuze universiteiten leiden geen huisartsen op
Hoe deftiger een universiteit en hoe specialistischer het onderzoek, hoe minder huisartsen een universiteit opleidt. Elk jaar publiceert de American Academy of Family Physicians (AAFP) een lijst met het aantal huisartsen-in-opleiding per universiteit. Ook in de VS loopt het aantal basisartsen…
Cultureel hoesten
De Wetenschappelijke Vereniging van Vlaamse huisartsen (WVHH) bracht onlangs een aanbeveling over acute hoest uit. Het antibioticagebruik in België is nog hoger dan in Nederland. Daarom getuigt het van de nodige moed om in een richtlijn op te schrijven dat antibiotica bij hoesten niet helpen. …
Resistentie voor antibiotica
Het lijkt altijd de ver-van-mijn-bed-show: waarschuwingen om zuinig te zijn met antibiotica vanwege het gevaar van resistentie. Ik heb het gevoel nog steeds uit te komen met de antibiotica die ik ook twintig jaar geleden al had. Het jaarrapport van de European Antimicrobial Resistance…
Huisartsenopleiding Rotterdam 30 jaar
Dit jaar viert de afdeling Huisarts-geneeskunde te Rotterdam haar dertigjarig bestaan. Op vrijdag 4 april 2003 is er een dag vol inspirerende en geaccrediteerde workshops. De dag wordt afgesloten met een feestje. De honderden huisartsen die sinds 1973 in Rotterdam zijn opgeleid én hun opleiders…
And the winner is…
Bij een echt prijzenfestival hoort een opgetogen commentator en iedereen op zijn paasbest, of beter nog extravagant gekleed, want aan gewone feestdagen doen we niet meer. Een proefschrift schrijven doe je niet om de tweejaarlijkse Telesphorusprijs voor het beste proefschrift te winnen. Een…
Behandeling van acuut inversietrauma van de enkel
Achtergrond Acute inversietrauma's van de enkel behoren tot de meest voorkomende verwondingen in de huisartsen-praktijk en op afdelingen voor spoedeisende hulp. Vele verschillende behandelingen zijn daarvoor in de loop der tijd gepropageerd: niets doen, functioneel behandelen (rekverband, tape…

Wetenschap

Een nieuwe kijk op astma met therapeutische consequenties
In alle (inter)nationale richtlijnen, waaronder ook de NHG-Standaard wordt naast voorlichting en adviezen voor de medicamenteuze behandeling van astma het zogeheten stappenplan gehanteerd. Naast het voorschrijven van alleen kortwerkende bèta-2-agonisten voor intermitterend astma (stap 1) wordt…
Nationaal telefonisch medisch advies, een aanrader?
Om het oneigenlijk gebruik van de voorzieningen van de National Health Service (NHS) terug te dringen is in Engeland een voor iedereen direct toegankelijke telefonische hulpdienst opgericht, de NHS-direct . Deze advieslijn is 24 uur per dag beschikbaar en wordt bemand door speciaal hiervoor…
Vroegtijdige opsporing en behandeling van COPD en astma: lessen voor de praktijk
Steeds blijkt de prevalentie van luchtwegaandoeningen in epidemiologisch dwarsdoorsnedeonderzoek veel hoger dan in de registratie van de huisartsen. Dat kan wijzen op onderdiagnostiek -en daarmee onderbehandeling – van astma en COPD. De opzet van het DIMCA-onderzoek was deze vermoede…
Op zoek naar bewijs; een vraag- en antwoorddienst voor de huisarts
Veel huisartsen zien in evidence-based geneeskunde een mogelijkheid om kennis te nemen van nieuwe inzichten die kunnen leiden tot veranderingen in de zorg. De vakliteratuur kan zo'n 40-50% van de vragen beantwoorden die huisartsen hebben. Eerder onderzoek heeft aangetoond dat evidence-based…
De tweede Nationale Studie naar ziekten en verrichtingen in de huisartsenpraktijk: aanleiding en methoden
De huisartsgeneeskunde in Nederland maakt de laatste jaren sterke veranderingen door. Op organisatorisch terrein is dat bijvoorbeeld zichtbaar in de nieuwe organisatie van avond-, nacht-en weekenddiensten, het tekort aan praktiserende huisartsen, en de (gevolgen van) uitspraken van de…
Het sleutelgat
Als ik door de keukendeur naar binnenstap, staat ze voor het fornuis. Ze ziet er moe uit, haar schort is smetteloos. Binnen ligt haar man op bed, voor het eerst in pyjama. ‘Dokter, hij krijgt zo'n klein geel koppie, maar hij wil nog zo graag spinazie en een bal. Mag dat wel?’ De dokter buitelt…

Praktijk

Gewichtsverlies
Onder gewichtsverlies wordt in dit artikel verstaan: onbedoeld gewichtsverlies bij volwassenen van meer dan 5% van het oorspronkelijk gewicht, ontstaan in een tijdsbestek van 6 maanden of minder. Over de criteria voor abnormaal gewichtsverlies lopen de opvattingen sterk uiteen. Een aantal…
Citroenthee
Ik geloof niet. Althans niet zoveel. Soms ben ik er zelfs allergisch voor, zoals voor ‘echte’ religie. Ik hou niet van religie omdat het je redenen geeft om iets te doen en je vervolgens ook nog eens excuses verschaft wanneer je dat gedaan hebt. Religie is daarmee een ideologie die tot dwaasheid…
Ingrijpende gebeurtenissen in de eigen praktijk: Flink zijn en even doorbijten?
Confrontaties met agressieve patiënten in de eigen praktijk kunnen voor de huisarts letterlijk, maar zeker ook figuurlijk een ‘slijtageslag’ vormen. Ook worden huisartsen met enige regelmaat deelgenoot gemaakt van ingrijpende gebeurtenissen in het leven van hun patiënten en dan is het niet altijd…
Kijk op de praktijk: Een bezoekje aan de workshops
Tijdens het NHG-Congres kwamen sterk uiteenlopende praktijkvoeringsaspecten aan de orde. Daarbij zaten vele ‘oude bekenden’, maar ook was er aandacht voor geheel nieuwe onderwerpen. Wat te denken van franchising in de gezondheidszorg? Of van health management? Zo ook zijn er fenomenen waar een…
Psychiatrische aandoeningen en DSM-IV: Wat heeft de huisarts daar nou aan?
Bijna alle huisartsen nemen de afkorting ‘DSM-IV’ weleens in de mond, wel wetende dat dat een classificatiesysteem voor psychiatrische aandoeningen is. Evenzoveel huisartsen hebben zich misschien wel eens – openlijk of stiekem – afgevraagd wat ze daar nou aan hadden. Over het algemeen kunnen zij…
Bij de casus over slaapmedicatie: Een sprookje voor het slapen gaan
Mevrouw Cevahir, uit de kennistoets, gebruikt al heel lang slaapmiddelen. Zij wil daarmee stoppen. Dat is mooi, want het merendeel van de gebruikers zal niet spontaan met een dergelijk verzoek komen. Het probleem is groot genoeg om er aandacht aan te besteden: 6 tot 10 procent van de volwassenen…