Alle nummers
Archief tijdschrift

2019, nummer 8

Jaargang
62
Download dit nummer (PDF)

Nieuws

  • Keuzestress en keuzehulp [Redactioneel]

    ‘Dokter, ik wil graag een PSA-test.’ Hoe vaak krijgt u die vraag op het spreekuur en hoe gaat u ermee aan de slag? In dit nummer vertelt Jan Kremer over patiënten die zelf spontaan online de Option Grid ‘PSA test: yes or no?’ hadden ingevuld. De zekerheid over hun besluit nam toe en de voorkeur verschoof bij velen naar niet testen.

  • Nieuw onderzoek naar duurzame spoedzorg

    Het netwerk voor acute zorg – waaronder de spoedeisende hulp (SEH), huisartsenposten (HAP) en de ambulancedienst – bemerkt de laatste jaren een sterke toename in drukte. Om de spoedzorg in de toekomst toegankelijk te houden is samenwerking het sleutelwoord. Dit nieuwe onderzoek levert een bijdrage aan het akkoord ‘zorg op de juiste plek’.

  • KOP-model nu ook voor huisartsen

    In een praktisch en systematisch opgebouwd boek zetten Paul Rijnders, Maarten Cox en Richard Starmans de klachtgerichte benadering van het KOP-model uiteen en maken het toepasbaar voor de huisartsenpraktijk.

  • Directe orale antistollingsmiddelen ook in Nederland een goede keus [Ingezonden]

    Honderdduizenden patiënten in Nederland gebruiken anticoagulantia om trombose te behandelen of te voorkomen. Wij reageren op de zorgen die Hein Janssens in een interview in H&W (nr. 5, mei 2019) uit over de introductie van de direct werkende orale anticoagulantia (DOAC’s) en kunnen deze hopelijk nuanceren.

  • App- en webtip Kleine Kwalen

    Wie heeft het niet in de spreekkamer liggen: Kleine Kwalen in de huisartsenpraktijk. Dit boek bevat praktische informatie over veelvoorkomende klachten in de dagelijkse praktijk waarvoor vaak geen richtlijnen zijn. Er is nu ook een digitale versie (site en app) van dit boek beschikbaar en die is even waardevol.

  • NHG-Standaard CVRM ‘vergeet’ mensen met een ernstige psychische aandoening als risicogroep [Ingezonden]

    Recent verscheen de herziening van de NHG-Standaard CVRM, een grote en ingewikkelde klus. De kaderhuisartsen ggz, verenigd in de PsyHAG, waarderen deze inspanning. Wij zijn echter ontdaan over het feit dat een belangrijke groep patiënten met hoog risico op hart- en vaatziekten is ‘vergeten’ in deze nieuwe CVRM-standaard, namelijk de mensen met een Ernstige Psychische Aandoening (EPA). Deze groep heeft een bewezen verhoogd cardiovasculair risico met kortere levensverwachting. Factoren die hierbij een rol spelen zijn chronische stress, beperkte gezondheidsvaardigheden, leefstijlfactoren, en bovenal het metabool syndroom als gevolg van de (atypische) antipsychotica en stemmingsstabilisatoren. Kortom, een groep kwetsbare patiënten die extra aandacht van ons behoeft.

  • Jan van Esprijs 2019

    Jan van Es was de eerste hoogleraar huisartsgeneeskunde. De naar hem vernoemde prijs wordt ieder jaar uitgereikt aan een aios in opleiding tot huisarts voor de beste CAT (Critically Appraised Topic). Een CAT is een snelle methode om evidentie uit de literatuur te gebruiken voor een probleem uit de dagelijkse praktijk. De voordelen van een CAT boven een systematisch literatuuroverzicht zijn - behalve de koppeling aan de praktijk- de compactheid en actualiteit.

  • Atheroomcysten sneller verwijderen

    De meeste huisartsen verwijderen een atheroomcyste door met een scalpel een ellipsvormige incisie in de huid te maken. Een alternatieve methode, waarbij met een stansbiopteur een kleine opening in de huid wordt gemaakt, geeft echter kleinere littekens, behoeft een kortere operatietijd en heeft weinig recidieven.

  • De beste behandeling van een springersknie

    Springersknie of patellapeestendinitis is een hardnekkige aandoening. Uit een gecombineerde analyse van drie gerandomiseerde onderzoeken blijkt dat excentrische training de meest effectieve behandeling is. Toch treedt ook hierbij slechts bij de helft van de mensen binnen drie maanden klinische verbetering op.

  • Combinatie LABA-LAMA iets effectiever bij COPD

    Voor COPD zijn veel inhalatiemedicijnen beschikbaar, maar bij matige en ernstige COPD is de combinatie LABA (langwerkende bèta-2-agonisten)-LAMA (langwerkende muscarine-antagonisten) iets effectiever dan andere medicatie. Dat blijkt uit een analyse van trials waarin LABA, LAMA, de combinatie LABA-LAMA of LABA-inhalatiecorticosteroïden (ICS) met elkaar werden vergeleken. De effecten zijn echter klein en alleen gerelateerd aan exacerbaties, niet aan sterfte of ziekenhuisopnames. Vooral patiënten bij wie we exacerbaties willen verminderen kunnen dus baat hebben bij een combinatie LABA-LAMA, alhoewel de effecten gering zijn.

  • Welke kinderen blijven piepen tot in de adolescentie?

    Bij kinderen die bij de kinderarts kwamen voor astmadiagnostiek is onderzocht welke gegevens kunnen wijzen op persisterend piepen in de adolescentie. Piepklachten die werden uitgelokt door inspanning, contact met huisdieren of pollen bleken goede voorspellers. Geen enkele klinische test voorspelde de aanhoudende klachten beter dan deze eenvoudige anamnestische gegevens.

  • Injectie beter dan nachtspalk bij CTS

    Bij het carpaletunnelsyndroom (CTS) blijkt een enkele corticosteroïdinjectie de klachten beter te verlichten dan een nachtspalk na zes weken. De verminderde pijn en verbetering van handfunctie zijn zes maanden na de injectie nog aanwezig en bovendien is de behandeling kosteneffectief. Deze conclusie volgt uit een Brits, eerstelijns RCT.

  • Effect van natriumbeperkte zoutvervangers

    Vergeleken met een regulier dieet verlagen natriumbeperkte zoutvervangers de systolische en diastolische bloeddruk statistisch significant. Dat geldt zowel voor mensen met hypertensie als voor de algemene bevolking, zo blijkt uit een meta-analyse.

  • Patiënten over cardiovasculaire screening

    Mannen van middelbare leeftijd blijken goed in staat aan te geven wat zij belangrijk vinden bij cardiovasculaire screening. Dat blijkt uit een onderzoek waarin zij keuzes moesten maken uit verschillende hypothetische screeningsprogramma’s. De mannen vonden een goede balans tussen gezondheidswinst en risico’s belangrijk, en ook de locatie en duur van de screening speelden een rol. Verder zorgden roken, kennis over gezondheid en gezondheidsbeleving voor grote onderlinge verschillen tussen de mannen.

  • Manuele therapie bij chronische lagerugpijn

    Spinale manipulatieve therapie (SMT) werkt bij chronische lagerugpijn net zo goed als andere aanbevolen behandelingen zoals oefentherapie en pijnmedicatie, en verbetert het functioneren op korte termijn een beetje. Dat is de conclusie van een recent systematisch literatuuroverzicht.

  • Pneumokokkenvaccin tegen oorontsteking

    Sinds 2006 worden baby’s via het Rijksvaccinatieprogramma ook gevaccineerd tegen pneumokokken. Uit een recent onderzoek blijkt dat deze vaccinaties de kans op een eerste middenoorontsteking bij kinderen verminderen, maar niet de recidieven.

  • Ablatietechnieken bij hevig menstrueel bloedverlies

    Voor vrouwen met hevig menstrueel bloedverlies blijken moderne endometriumablatiebehandelingen van de tweede generatie – zoals bipolaire radiofrequency ablatie en thermische ballonablatie – net zo effectief als eerstegeneratieablatie. Het voordeel van deze tweedegeneratiebehandelingen is dat ze vaker onder lokale verdoving kunnen plaatsvinden. Dat blijkt uit een Cochrane-review.

  • Prediabetes normaliseert vaak weer

    Een gestoord nuchtere glucose en een gestoorde glucosetolerantie worden vaak als voorstadium van diabetes (T2DM) gezien, ook wel prediabetes genoemd. Mensen met prediabetes hebben een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Een Cochrane-review laat zien dat de term prediabetes niet helemaal terecht is, omdat bij ongeveer de helft van de mensen de glucose na vijf tot tien jaar normaliseert.

Wetenschap

  • Effecten van een interactieve PSA-keuzehulp

    Mannen met plasklachten gaan vaak spontaan op zoek naar online keuzehulpen voor prostaatspecifiek antigeen (PSA)-tests, die hen moeten helpen om te beslissen of ze een PSA-test moeten laten doen.

  • De huisarts is een prima sneltest bij pijn op de borst

    Al sinds jaar en dag beoordeelt de huisarts patiënten met pijn op de borst op basis van anamnese en lichamelijk onderzoek. En dat blijft voorlopig zo, al zijn er op termijn wel ontwikkelingen te verwachten op het gebied van aanvullende diagnostische middelen.

  • Verwijzen naar de gynaecoloog

    Veel vrouwen komen bij hun huisarts met gynaecologische problemen en ruim een op de tien wordt verwezen naar de gynaecoloog. Richtlijnen voor de verwijzing worden gegeven in de NHG-Standaarden en in de NHG-Richtlijn Informatie-uitwisseling tussen huisarts en specialist (HASP), maar in hoeverre leven huisartsen deze richtlijnen ook na?

  • Maak van je verwijsbrief geen troebele SOEP

    Veel huisartsen en specialisten zijn niet tevreden over de kwaliteit van de onderlinge (verwijs)brieven. Volgens hen bevatten deze vaak irrelevante informatie of staan er afkortingen in die ze niet begrijpen. Geregeld ontbreken gegevens over de prognose, de intentie van de behandeling en de verschillende behandelopties. Wat kunnen huisartsen doen om de schriftelijke communicatie met specialisten te verbeteren?

  • Interview Jochen Cals, hoogleraar Effectieve diagnostiek huisartsgeneeskunde

    Op vrijdag 28 juni 2019 sprak Jochen Cals, hoogleraar Effectieve diagnostiek in de huisartsgeneeskunde aan de universiteit van Maastricht, zijn inaugurele rede uit over diagnostiek, overdiagnostiek, de kunst van het nee zeggen en huisartsgeneeskunde. Een interview met de hoogleraar, huisarts en onderzoeker die eigenlijk geen dokter wilde worden en ook geen onderzoek wilde doen.

Praktijk

  • Atheroomcysten, excisie en biopten [Kennistoets]

    Toets uw kennis

  • Laat ontstaan lymfoedeem na mammacarcinoom: overweeg recidief

    Lymfoedeem komt veel voor na de behandeling van een mammacarcinoom. De behandeling bestaat uit lymfoedeemtherapie, zoals beschreven in de richtlijn Lymfoedeem. Maar als het lymfoedeem pas jaren na de diagnose mammacarcinoom optreedt, moet u beducht zijn op een recidief van het mammacarcinoom.

  • Excisie? Stuur biopt altijd op

    De NHG-Standaard Verdachte huidafwijkingen bevat aanbevelingen voor de diagnostiek en behandeling van de meest voorkomende benigne en (pre)maligne huidafwijkingen. Daarbij is histologisch onderzoek van biopten van groot belang. Het afzien of uitstellen van histologisch onderzoek kan tot onverwachte diagnoses leiden, met soms verstrekkende gevolgen voor de patiënt. Adequate toepassing van de NHG-Standaard is daarom aan te raden.

  • Verwijdering atheroomcyste met een stansbiopteur

    Een atheroomcyste of epidermoïdcyste is een zwelling als gevolg van een verstopte afvoergang van een talgklier. De afmeting varieert van enkele millimeters tot enkele centimeters. Ze zijn onschuldig van aard, maar regelmatig ontstaat een secundaire infectie met abcesvorming. Kleine atheroomcystes lenen zich voor verwijdering met een stansbiopteur.

  • Feoderma

    Feoderma of ‘terra firma’-forme dermatose komt vooral voor bij kinderen in de nek, op de romp, de enkel (posterieure malleolus) en bij de navel. De huid bestaat op deze plekken uit bruine huidplaques. De aandoening is onschuldig en kan alleen worden weggepoetst met alcohol.

Richtlijn

  • Nieuwe versie samenvattingskaartje CVRM

    Het NHG heeft een nieuwe versie van de samenvattingskaart CVRM uitgebracht.

  • NHG-Wetenschapsdag 2019: Huisarts, patiënt en context

    De NHG-Wetenschapsdag stond dit jaar in het teken van ‘de context van de patiënt en de interactie tussen huisarts en patiënt’. Daarmee sloot deze wetenschapsdag naadloos aan bij persoonsgerichte zorg, een van de herijkte kernwaarden van ons vak. De presentaties op 21 juni waren van hoge kwaliteit en divers qua onderwerp en onderzoeksmethodiek. Bij het maken van een selectie uit de op Nederlandse bodem uitgevoerde onderzoeken keken we behalve naar kwaliteit ook naar originaliteit en huisartsgeneeskundige relevantie. We nodigen u graag uit voor onze gevarieerde proeverij aan eerstelijns onderzoeksvragen.

NHG Forum

  • NHG 3.0 zoekt frisse denkers

    Het NHG is volop in ontwikkeling. Met ons strategisch programma NHG 3.0 professionaliseren en vernieuwen we ons genootschap naar de moderne tijdgeest. Dit doen we samen met u, want het NHG is van en voor de huisarts. Graag ontwikkelen we samen met u visie op de toekomst van de huisartsenzorg. Durft u zich te laten inspireren door ruime denkers, trendwatchers, technici en wetenschappers binnen en buiten de huisartsgeneeskunde?

  • NHG partner van artsportaal

    Artsportaal structureert de beschikbare medische informatie op internet en plaatst deze op één platform.

  • Ernstige post-herpetische pijn [Uitgelichte post HAweb Ledenforum]

    “Ik heb een 68-jarige patiënte in de praktijk met ernstige postherpetische pijn sinds circa 1,5 jaar.” Zo begint Grietje Feenstra, hidha in een duopraktijk in Noord-Nederland haar post op het HAweb Ledenforum.

  • In memoriam Job den Boer

    Op 3 juli 2019 overleed op 55-jarige leeftijd Job den Boer aan de gevolgen van een hersentumor. Job was ruim twintig jaar als (niet praktiserend) huisarts werkzaam bij het NHG.

  • ‘Ga om de tafel’

    Hoe verbeter je informatie-uitwisseling tussen huisarts en specialist? Carinke Buiting (NHG): “Ga om de tafel in je regio voor een aanpak die bij jullie situatie past.”