Richtlijn

Bruggen bouwen tussen onderzoek en praktijk was de titel van de NHG-Wetenschapsdag 2018. Die missie is geslaagd, want 250 bezoekers, een evenwichtige mix van praktiserende huisartsen, onderzoekers, aiotho’s en aios, wisten elkaar te vinden op vrijdag 8 juni in Amsterdam.

De laatste tien jaar zijn er drie nieuwe medicijngroepen op de markt gekomen voor de behandeling van diabetes mellitus type 2. In de NHG-Standaard Diabetes mellitus type 2 uit 2013 hadden deze middelen geen plaats in het stappenplan. De plaatsbepaling van deze medicijnen is opnieuw beoordeeld en het medicamenteuze stappenplan geactualiseerd.

Het gebruik van cannabis voor medische doeleinden heeft de afgelopen jaren een hoge vlucht genomen. Diverse pleitbezorgers benadrukken de positieve effecten van het gebruik van cannabis. Het NHG beveelt het voorschrijven van cannabis niet aan, omdat er onvoldoende wetenschappelijk bewijs is voor pijnreductie of verbetering van kwaliteit van leven. Cannabis kan wel een plaats hebben in de palliatieve fase. Het NHG-Standpunt Cannabis geeft (praktische) informatie over cannabis en de verschillende preparaten.

Patiënten vragen de huisarts steeds vaker om cannabis bij pijnklachten of om een herhaalrecept voor opioïden na een ingreep in het ziekenhuis. Het gebruik van opioïden in Nederland ligt aanzienlijk lager dan in Verenigde Staten, maar het neemt de laatste jaren net als in de Verenigde Staten toe. Daarom is de NHG-Standaard Pijn aangescherpt met aanbevelingen om onnodig gebruik van beide middelen te voorkomen.

In de herziene multidisciplinaire richtlijn borstkanker wordt jaarlijkse controle via de mammapoli geadviseerd voor BRCA-mutatiedraagsters van 60 tot 75 jaar. Nieuw onderzoek laat zien dat bij jaarlijkse mammografische screening het tumorstadium van de gevonden tumoren duidelijk gunstiger is dan wanneer er eens per twee jaar een mammogram wordt gemaakt.

Op initiatief van de Nederlandse Internisten Vereniging (NIV) en het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) is de nieuwe multidisciplinaire richtlijn (MDR) Chronische nierschade (CNS) ontwikkeld. Tegelijkertijd is ook de NHG-Standaard Chronische nierschade ontwikkeld, die de LTA Chronische nierschade (2009) vervangt.

De behandeling van allergische rinitis bestaat uit een corticosteroïdneusspray en/of een antihistaminicum. Sublinguale immunotherapie met tabletten wordt vanwege de gebrekkige effectiviteit en de hoge kosten niet aanbevolen. Omdat corticosteroïd-neusspray weinig effectief is bij de behandeling van idiopathische rinitis (een vorm van een niet-allergische rinitis), geeft de herziene standaard de voorkeur aan neusspray met azelastine. Ook nasaal ipratropiumbromide is in deze gevallen een optie.

De mogelijkheden om een herseninfarct te behandelen nemen de laatste jaren in rap tempo toe. De zorg voor een patiënt met uitvalsverschijnselen heeft daarmee in de acute fase een spoedeisend karakter gekregen. De herziene NHG-Standaard Beroerte besteedt aandacht aan de nieuwste behandelingstechniek bij een herseninfarct: endovasculaire behandeling. Ook is er meer ruimte gekomen voor het gebruik van clopidogrel en directe anticoagulantia (DOAC’s) in het kader van de secundaire preventie.

Antivirale middelen zijn ineffectief in het voorkomen van postherpetische neuralgie. Alleen bij patiënten met een verminderde afweer of met gordelroos in het gelaat of op de gehoorschelp wordt antivirale medicatie voorgeschreven om schade aan het gezichtsvermogen, gehoor of motoriek te voorkomen. Vaccinatie met verzwakt levend vaccin blijkt gordelroos maar in zeer beperkte mate en duur te voorkomen. Hoop is gevestigd op een recombinant vaccin, dat vermoedelijk beter werkt, maar in Nederland nog niet op de markt is.

Zonneallergie is de meest voorkomende fotodermatose. Het is een allergische reactie op blootstelling van de huid aan uv-straling, met als voornaamste klacht jeuk. Het is belangrijk om deze aandoening te onderscheiden van fototoxische huidreacties en het fotoallergisch contacteczeem, want het te volgen beleid verschilt. Daarom geeft de eerste herziening van de Behandelrichtlijn Zonneallergie (voorheen dermatitis solaris) een uitgebreide beschrijving van de diagnostiek en het beleid bij deze drie aandoeningen.

Zoals ook in de eerdere versies van deze NHG-Standaard is er een onderscheid in primaire amenorroe (menarche blijft uit tot na de 16e verjaardag) en secundaire amenorroe. Het onderscheid is relevant vanwege de mogelijke oorzaken, de diagnostiek en het verwijsbeleid. Bij deze herziening van de standaard Amenorroe zijn er slechts beperkte wijzigingen, die vooral de aanvullende diagnostiek betreffen: ook als secundaire amenorroe nog geen zes maanden duurt kunnen er redenen zijn om aanvullende diagnostiek te verrichten. Daarnaast is de aanbeveling om als huisarts een progesteronbelastingtest aan te vragen vervallen.