Alle nummers
Archief tijdschrift

2021, nummer 5

Jaargang
64
Download dit nummer (PDF)

Nieuws

  • Testje doen? [Redactioneel]

    ‘Dokter, kunt u mijn bloed laten testen? Kunt u mijn hart nakijken? Kunt u eens kijken naar dit stukje huid? Ik wil graag weten of ik de … ziekte heb.’

  • Symptomen van hartfalen eerder herkennen

    Bij volwassenen en vooral bij ouderen komen klachten als kortademigheid, vermoeidheid en vocht vasthouden veel voor. Deze klachten horen ten dele bij het ouder worden, maar kunnen ook duiden op hartfalen. De Hartstichting wilde weten hoe mensen met deze klachten omgaan. Gaan ze meteen naar de huisarts of niet? Uit een vragenlijstonderzoek blijkt dat patiënten niet zo snel aan de bel trekken. De Hartstichting wil mensen nu bewuster maken van de risico’s van dit soort klachten.

  • CVRM-zorg bij COPD

    De NHG-Standaard CVRM ziet COPD als een onafhankelijke risicofactor voor hart- en vaatziekten. Nederlandse onderzoekers bekeken in welke mate het cardiovasculaire risico bij deze groep in kaart is gebracht en de zorg volgens de richtlijn wordt geleverd. Bij de meeste patiënten bleek dat het geval te zijn, maar bij ruim een derde van hen is er nog werk aan de winkel.

  • NPH-insuline of langwerkende insulineanalogen bij volwassenen met DM2?

    Bij de start van een behandeling met insuline is NPH-insuline het middel van voorkeur, maar in de praktijk kiezen huisartsen toch vaak voor een langwerkend insulineanaloog. De langere werkingsduur en minder piekwerking van de insuline zouden leiden tot een betere regulatie en minder hypoglykemieën. De auteurs van een cochranereview vergeleken daarom NPH-insuline met de langwerkende insulineanalogen. Het totaal aantal hypoglykemieën was weliswaar lager bij de langwerkende insulineanalogen, maar er werd geen verschil aangetoond voor ernstige hypoglykemieën.

  • Neurologie in de praktijk

    In dit boek bespreken de auteurs veelvoorkomende neurologische problemen aan de hand van casuïstiek. Voor de huisarts in opleiding kan dit een goede manier zijn om een overzicht te krijgen van de neurologische problemen waarmee huisartsen te maken kunnen krijgen. Voor de ervaren huisarts kan het boek een opfrisser zijn en een manier om kennis te nemen van het neurologische substraat achter bepaalde aandoeningen en klachten.

  • Treatable traits bij COPD

    Bij de behandeling van COPD stond longfunctiemeting lang centraal, maar tegenwoordig gaat het om ziektelast en treatable traits: behandelbare kenmerken. Patiënten met COPD die naar de longarts zijn verwezen hebben gemiddeld 4 treatable traits in 151 verschillende combinaties. Deze bieden aangrijpingspunten voor behandeling in de eerste lijn. Dat blijkt uit een Nederlands onderzoek.

  • Handleiding intelligent medisch zoeken

    Recent publiceerde het NTvG een praktische handleiding om slimmer en beter online te zoeken. Daarin komt van alles aan bod: opstellen van een goede zoekvraag, kiezen van zoektermen en synoniemen, zoeken in PubMed of Google Scholar en gevonden artikelen bewaren in zogenoemde Reference Managers. Het loont beslist de moeite deze handleiding eens te bekijken.

  • COVID-19 bij ouderen biedt beperkt bescherming tegen nieuwe besmetting

    Ook mensen die al een SARS-CoV-2-infectie hebben doorgemaakt moeten worden gevaccineerd.  Vooral bij ouderen is de natuurlijke immuniteit na een eerdere infectie te laag om voldoende te beschermen tegen herinfectie. Dat blijkt uit een grootschalig Deens onderzoek gepubliceerd in de Lancet.

  • ZonMw steunt onderzoek dat ertoe doet

    Als we iets hebben geleerd van de coronapandemie is het hoe ontwrichtend gebrek aan kennis kan zijn. Dat schrijft hoogleraar Huisartsgeneeskunde Marjolein Berger in haar redactioneel van de speciale ZonMw-bijlage bij H&W 5. Die bijlage zet huisartsgeneeskundig onderzoek, met name naar geneesmiddelen, op een rijtje. De input van huisartsen is daarbij onmisbaar.

  • Geen voorkeur voor injectie bij vitamine B12-tekort

    Zelfstandige behandelcentra die zich hebben gespecialiseerd in vitamine B12-problematiek adviseren patiënten met vitamine B12-deficiëntie te behandelen met injecties. De NHG-Standaard Anemie adviseert echter tabletten. Recente wetenschappelijke publicaties laten zien dat er geen reden is om de NHG-Standaard op dit punt te herzien. Vitamine B12-deficiëntie kan in principe oraal worden behandeld.

  • Cervixscreening bij Turks- en Marokkaans-Nederlandse vrouwen

    Turks- en Marokkaans-Nederlandse vrouwen doen relatief weinig mee aan het bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker, terwijl deze vorm van kanker bij hen juist vaker voorkomt. Een kwalitatief onderzoek naar de besluitvorming bij deze vrouwen werpt licht op de zaak. De vrouwen bleken niet alleen te worden beïnvloed door feitelijke informatie, maar vooral ook door praktische, emotionele, culturele en religieuze aspecten.

  • Ecg-afwijkingen bij DM2 nog geen reden voor screening

    De Europese richtlijnen over diabetes adviseren een ecg te laten maken bij mensen met Diabetes mellitus type 2 (DM2) en hypertensie, of als er een vermoeden is van hart- en vaatziekten (HVZ). In de NHG-Standaard Diabetes mellitus type 2 ontbreekt deze informatie. De NHG-Standaard CVRM concludeert op basis van de literatuur dat een ecg geen toegevoegde waarde heeft bij mensen zonder HVZ, omdat een ecg in deze groep niet leidt tot een betere cardiovasculaire risicoschatting. Nederlandse onderzoekers vroegen zich af of deze redenering ook geldt voor mensen met diabetes.

  • Geen plaats voor PPI’s bij persisterende keelklachten

    Het verband tussen gastro-oesofageale reflux en keelklachten wordt vaak benoemd, maar het voorschrijven van een protonpompremmer (PPI) bij deze groep patiënten lijkt niet meer effect te hebben op de klachten dan een placebo. Dat blijkt uit een groot tweedelijns RCT uit het Verenigd Koninkrijk.

Wetenschap

  • ‘Denk vooral niet dat je dit in je eentje moet doen’

    Ethicus Rosalie Pronk schreef een artikel over hulp bij zelfdoding aan mensen met psychische problematiek. Het geeft een aardig inkijkje in de gevoelens (en twijfels) van Nederlandse psychiaters en huisartsen bij het voor deze doelgroep extra complexe onderwerp. Want hoe bepaal je of een doodswens consistent is en geen suïcidale opwelling? ‘Dat is heel lastig, en ik snap dat je als huisarts hier je vingers liever niet aan brandt, maar ga in elk geval het gesprek aan’, adviseert Pronk.

  • Gebruik fractional exhaled nitric oxide (FeNO) bij astmamonitoring

    Bij de monitoring van patiënten met astma wordt momenteel vooral gekeken naar symptomen en de longfunctie, en niet naar de ernst van de onderliggende inflammatie. Toch kan het meten van de ontsteking nuttig zijn voor een subgroep van astmapatiënten. Dat blijkt uit een nieuwe analyse van gegevens uit de ACCURATE-trial. Regelmatige inzet van fractional exhaled nitric oxide (FeNO)-meting bij eerstelijnsastmapatiënten met weinig inflammatie leidt namelijk tot significant minder medicatiegebruik. De ernst van de symptomen, astma-aanvallen en kwaliteit van leven blijven gelijk.

  • Is goede astma-/COPD-zorg mogelijk met niet-optimale spirometrie?

    Wie het artikel van Van de Hei leest, raakt misschien ontmoedigd over de diagnostiek van astma en COPD in de Nederlandse huisartsenpraktijk. Slechts 13% van de spirometrieonderzoeken was kwalitatief van een goed niveau en longartsen en huisartsen verschilden vaak van mening over gestelde diagnoses. Saillant detail is dat de longartsen onderling het nog minder vaak eens waren over de diagnoses.

  • Klinische bruikbaarheid en kwaliteit van spirometrie

    Spirometrietests in de huisartsenpraktijk blijken vaak niet te voldoen aan de ATS/ERS-kwaliteitscriteria. Betekent dat ook dat de kwaliteit van spirometrie voor dagelijks klinisch gebruik niet voldoende is? We probeerden die vraag te beantwoorden door een vergelijking te maken tussen de diagnoses van huisartsen en die van longartsen. Ook vroegen we longartsen de klinische bruikbaarheid van de spirometrietests te evalueren, en we vroegen longfunctieanalisten om de tests op basis van de ATS/ERS-kwaliteitscriteria te beoordelen. De klinische bruikbaarheid van spirometrie in de huisartsenpraktijk blijkt goed te zijn, hoewel er weinig overeenkomst is tussen de diagnoses van longartsen en die van huisartsen.

  • Telefonische triage bij acute thoracale klachten

    Sinds 2011 gebruiken veel huisartsenposten de Nederlandse Triage Standaard (NTS) als beslishulp voor telefonische triage. Doordat het verhaal van de patiënt vaak niet in de starre structuur van de NTS te passen is, merken triagisten dat de NTS hun besluitvorming niet altijd optimaal ondersteunt. Willen we de triage verbeteren, dan zullen we meer inzicht moeten krijgen in het redeneren van triagisten en de manier waarop ze de NTS gebruiken.

  • Spiraal of ablatie bij hevig menstrueel bloedverlies?

    De hormoonspiraal en endometriumablatie zijn 2 veelgebruikte behandelingen bij hevig menstrueel bloedverlies. Omdat de hormoonspiraal minder invasief is en geen onomkeerbare werking heeft, onderzochten we in een gerandomiseerde non-inferioriteitstrial met 270 patiënten of starten met een hormoonspiraal niet onderdeed voor starten met endometriumablatie. Na 24 maanden was in de groep die startte met endometriumablatie het gemiddelde bloedverlies lager en de kans op een vervolgbehandeling kleiner. Maar het percentage vrouwen dat tevreden was en het bloedverlies uiteindelijk onder controle kreeg, was vergelijkbaar.

Praktijk

  • Hevig menstrueel bloedverlies [Kennistoets]

    Toets uw kennis.

  • Diagnostische biopsie

    Als een huidafwijking niet of onvoldoende reageert op een behandeling kan een biopsie veel nuttige informatie opleveren. Bij een mogelijk (pre)maligne huidafwijking is een biopsie zelfs aangewezen. De procedure is tamelijk eenvoudig, maar is voor veel huisartsen toch niet heel gebruikelijk. Dit artikel beschrijft de verschillende technieken met hun indicaties, benodigdheden, voor- en nadelen.

  • De interpretatie van een testuitslag bij COVID-19

    De voorafkans op een SARS-CoV-2-infectie heeft belangrijke consequenties voor de interpretatie van testuitslagen. In periodes waarin de ziekte weinig voorkomt is een positieve test relatief onbetrouwbaar en in periodes waarin de ziekte veel voorkomt is een negatieve testuitslag relatief onbetrouwbaar.

  • Ecg-casus ‘Toename klachten’

    De huisarts vermoedt een verergering van het hartfalen. Hij gaat op zoek naar een onderliggende oorzaak en maakt onder andere een ecg. Beschrijf het ecg systematisch volgens ECG-10+ . Hoe luidt uw diagnose en welk beleid stelt u voor?

  • Ecg-casus ‘Toename klachten’ [Antwoord]

    Frequentie & regelmaat | 72/min, regelmatig. As | Afleiding I is het meest positief, en avF het meest iso-elektrisch. De as wijst dus precies horizontaal (0°). P-top | ‘Normaal’. De P-top is nergens te breed of te hoog. De P-top is negatief in III, maar positief in II en avF…

Richtlijn

  • Grotere rol cardioloog in de nieuwe NHG-Standaard Hartfalen

    In de vorige versie van de NHG-Standaard Hartfalen was het uitgangspunt dat de huisarts de diagnostiek en behandeling van hartfalen met goede instructies vrijwel geheel zelf kan uitvoeren. In de praktijk bleken veel huisartsen hun patiënten met hartfalen echter vaak te verwijzen naar de cardioloog. De herziene NHG-Standaard Hartfalen geeft de cardioloog daarom een grotere rol bij de diagnostiek en het instellen van de medicatie. We bespreken de belangrijkste vernieuwingen in de standaard.

NHG Forum

  • Nieuwe huisartsenbrochures over 4 zeldzame ziekten

    Op nhg.org zijn recent 4 nieuwe huisartsenbrochures gepubliceerd over zeldzame ziekten. Het gaat om craniosynostose, ziekte van Huntington, autoinflammatoire aandoeningen en autosomaal dominante cerebellaire ataxie.

  • NHG-Congreswebinar over digitale praktijkvoering

    Wat betekent digitale praktijkvoering voor u? Op welke manier geeft u hier handen en voeten aan? Het antwoord op deze vragen zal voor ieder van u anders zijn. Feit is dat het digitaal werken in de huisartsenpraktijk een enorme vlucht heeft genomen. Door corona, maar ook omdat patiënten dankzij OPEN in 2020 toegang kregen tot hun patiëntdossier. Zoals huisartsen verschillend denken over digitale zorg, doen patiënten dat ook. Voor sommigen is het een uitkomst, voor anderen een brug te ver.

  • NHG: schakel tussen wetenschap en praktijk [Column]

    Al een jaar lang zijn NHG-medewerkers elke dag bezig om zo goed en zo snel als het gaat beschikbare informatie over COVID-19 te vertalen naar betrouwbare richtlijnen en aanbevelingen voor gebruik in de praktijk. Daarbij weten ze als geen ander op welke informatie huisartsen zitten te wachten. Niet altijd zijn daarover al goede onderzoeksuitkomsten bekend. Dat is lastig voor onze medewerkers, maar meer nog, vervelend voor u en uw patiënten.