2004, nummer 3

Jaargang

Nieuws

Makkelijke implementatie
Het is niet altijd kommer en kwel. Dokters reageren soms bijzonder snel op berichten in de wetenschappelijke pers. Het hormoongebruik in de menopauze daalde in de VS spectaculair na publicaties over het toegenomen aantal vrouwen met hartvaatziekten ( hers -trial) of borstkanker (Women's Health…
Verstandelijke beperking?
Dit is een beknopt en vlot geschreven boek over de zorg voor verstandelijk gehandicapten die buiten de instellingen verblijven. Steeds meer verstandelijk gehandicapten wonen in kleinschalige woonvoorzieningen en zij zullen voor hun medische zorg primair een beroep doen op de huisarts. Dit boek…
Nuttige dvd's
Hoe ik me moet scheren weet ik wel en ik kan me ook nog voorstellen hoe ik iemand anders moet scheren, maar nog nooit had ik van de handyswing of handdoekgreep gehoord. Dankzij deze fraaie dvd weet ik eindelijk hoe ik met die handyswing iemand snel op de rand van het bed krijg. De dvd is…
ADHD bij volwassenen
De laatste jaren is er veel aandacht besteed aan ADHD. Zo zal er binnenkort in Nederland in navolging van Schotland, het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten een op consensus gebaseerde richtlijn over ADHD verschijnen met aanbevelingen ter ondersteuning van de dagelijkse praktijkvoering…
Doorbreken
Dit boek gaat over de toepassing van de ‘doorbraakmethode’. Dat is een methode waarmee in relatief korte tijd problemen in de patiëntenzorg kunnen worden opgelost. De methode werd in 1999 door het Kwaliteitsinstituut voor de gezondheidszorg CBO vanuit de Verenigde Staten naar ons land gehaald…
Na een CVA
In de drie voorgaande nummers van H&W hebben we foto's geplaatst over cva . Deze foto's vangen in beeld welke gevolgen een cva kan hebben. Zo'n serie is nuttig, maar je wilt er ook iets over lezen. In een serie over GGZ – van A tot ggZ – verscheen onlangs een boekje over het leven na een cva …
Richtlijn Lymfoedeem
Dit boek is geschreven door een werkgroep van vertegenwoordigers van een groot aantal medisch-wetenschappelijke, paramedische en verpleegkundige verenigingen en patiëntenorganisaties. De richtlijn beoogt ‘een leidraad te geven voor de dagelijkse praktijk van de diagnostiek en behandeling van…
Antidepressiva bij dysthymie
Achtergrond Een deel van de patiënten met stemmingstoornissen heeft een depressieve stoornis. Een waarschijnlijk groter deel heeft minder symptomen, maar wel vaak min of meer continu gedurende jaren. In de DSM-classificatie wordt dat een dysthyme stoornis genoemd als de klachten meer dan 2 jaar…
Niet-chirurgischebehandeling van fissura ani
Achtergrond Bij fissura ani vinden we als typisch verschijnsel een verhoogde spanning van de interne anale sfincter. Traditioneel behandelt de chirurg de fissuur door de sfincter te klieven. Omdat hierbij postoperatieve incontinentie als vervelende bijwerking kan optreden, komt er steeds meer…
Ontwikkelingen huisartsopleiding
Het artikel van Van Berkestijn ‘Ontwikkelingen in de huisartsopleiding’ (H&W 2003;46;672-5) heb ik met belangstelling, maar ook met enige verbazing gelezen. De centrale boodschap van het stuk is dat de acht huisartsopleidingen een nieuw curriculum voorbereiden vanwege demografische veranderingen …
NHG-Standaard Hypertensie 6
De nhg -Standaard Hypertensie is weer zo'n curieuze mix van Hollandse nuchterheid, zuinigheid en te veel gepolder. De standaard loopt ver achter op de internationale ontwikkelingen in het onderzoek naar hypertensie. Bovendien is het Hollandse eigenwijsheid om met het betweterige opgeheven…
Huisartsenpraktijk annex coffeeshop
Het belangrijkste bezwaar dat Damoiseaux in zijn commentaar beschrijft, is het gebrek aan deugdelijk onderzoek naar de werkzaamheid voor diverse geclaimde klachten (H&W 2003;46:739). Hij heeft bij zijn onderzoek het recent verschenen artikel in de Lancet en het commentaar daarop gemist. 1,2 …
Medicijnen om af te vallen
Achtergrond Overgewicht en obesitas nemen wereldwijd endemische vormen aan. Een relatief hoog-energetisch voedingspatroon en een zittend bestaan zijn de twee belangrijkste oorzaken van een te hoog lichaamsgewicht. De gezondheids-risico's zijn alom bekend. Omdat veranderingen in leefstijl – zeker…
CWO-cursus kwalitatief onderzoek
Het jaarlijkse cwo- weekend op 26 en 27 maart (landgoed Ekestein te Appingedam) gaat dit jaar over kwalitatief onderzoek. Kwalitatief onderzoek is groot geworden binnen de sociale wetenschappen en heeft sinds een paar jaar ook zijn entree gemaakt binnen de huisartsgeneeskunde. Het is vooral…
Websites
Voor wie het gemist heeft: het Farmacotherapeutisch Kompas is via internet te benaderen (www.fk.cvz.nl). Voor praktijken met een breedband internetaansluiting is het zeer aan te bevelen een link in de werkbalk op te nemen. Nooit meer bladeren, razendsnel zoek je er van alles op. De website…
De reactie op nitroglycerine voorspelt coronairlijden niet
Elke huisarts voelt zich zekerder als een patiënt met pijn op de borst minder pijn voelt na het bekende tabletje onder de tong. Een cardiale oorzaak van de pijn wordt in dat geval veel waarschijnlijker. Het klopt ook mooi met onze pathofysiologische inzichten: het vat is vernauwd en de…
WONCA-appetizer
Over 3 maanden stromen – dat hoop ik – collega's uit binnen- en buitenland de RAI in Amsterdam binnen voor de WONCA-conferentie. De komende nummers warmen we u in het Journaal al een beetje op met telkens één of meerdere kleine berichtjes over de toestand van de zorg elders. Wie snel één…
Het huisbezoek: een plattelandsfenomeen?
Op het platteland legt de huisarts relatief veel huisbezoeken af. Dat verschil tussen stad en platteland doet zich vooral voor bij het jongere deel van de bevolking en minder bij 65-plussers en mensen met een ernstige aandoening. Overdag en op werkdagen is gemiddeld 6,1% van alle contacten …
One aspirin a day keeps the doctor away?
Acetylsalicylzuur is effectief in het voorkomen van ischemische CVA 's, maar voorkomt slechts 25% van alle CVA 's. De onvolledige effectiviteit zou veroorzaakt kunnen worden door een onvoldoende ‘antiplaatjeseffect’. Alberts et al. onderzochten 129 patiënten die een cerebrovasculair accident…
Sociale achterstand leidt tot minder preventie
De kwaliteit van preventieve zorg is in achterstandswijken lager dan in niet-achterstandswijken. Dat concluderen Rotterdamse onderzoekers op basis van gedetailleerd onderzoek naar de zorg bij 188 CVA -patiënten in Rotterdam. Op basis van dossieronderzoek beoordeelde een panel van 3 huisartsen en…
Drink meer koffie
Alles wat lekker is, mag niet van de dokter: van friet krijg je kanker en alcohol is slecht voor je lever. Maar gelukkig blijkt nu dat je door koffiedrinken een kleinere kans op diabetes type 2 hebt. Het goede aan dit bericht is ook nog dat het met name geldt voor mensen werkzaam in de…
Opnieuw thiazidediuretica
Diuretica in lage dosis blijven meer dan ooit de eerste keuze als antihypertensiva. Dat blijkt uit een netwerk meta-analyse van de jama , 1 die de resultaten van het allhat -onderzoek nog eens onderstreept. Thiazidediuretica zijn minstens even goed op harde klinische eindpunten (dood, infarct…
Knieprothesen redelijk effectief
In een ‘Evidence report’ van de Amerikaanse Agency for Healthcare Research and Quality concluderen onderzoekers dat de resultaten van knieprothesen redelijk goed zijn. Ze vonden 62 onderzoeken naar het effect van een primaire knieprothese. De gemiddelde leeftijd was ongeveer 70 jaar; maar…

Wetenschap

Diagnostisch toetsoverleg (dto) vermindert overbodig gebruik aanvullende diagnostiek door huisartsen
Hoewel huisartsen volgens geaccepteerde evidence-based richtlijnen te veel diagnostische tests aanvragen, neemt het aantal aangevraagde tests in vele westerse landen, inclusief Nederland, nog steeds toe. 1-3 Voor de 250 huisartsen die gebruikmaken van de diensten van het Diagnostisch…
Preventie van CVA in de huisartsenpraktijk
Dit proefschrift gaat over verschillende aspecten van het voorkómen van een CVA in de huisartsenpraktijk. In de eerste deelonderzoek is bij 193 CVA patiënten (geïdentificeerd uit ziekenhuisregisters) van 77 huisartsen op basis van dossieronderzoek, respectievelijk mondeling interview nagegaan…
De Fluisterkaart voor verstandelijk gehandicapten
Vorig jaar gaven Eekhof en De Laat in dit tijdschrift een overzicht van de epidemiologie en de diagnostiek van slechthorendheid. 1 Eén doelgroep werd niet besproken, namelijk kinderen en volwassenen met een verstandelijke handicap. Toch gaat het hier om mensen met een duidelijk verhoogd…
Is de mond de huisarts een zorg?
Klachten en afwijkingen van mond, tong en lippen komen vaak voor en kunnen veel ongemak opleveren. De huisarts wordt daarvoor dan ook regelmatig geraadpleegd. De aandoeningen zijn over het algemeen niet ernstig van aard en de meeste klachten verdwijnen binnen enkele dagen of weken. Omdat…
Hoe kijken huisartsen naar rode ogen?
Huisartsen zien in een normpraktijk wekelijks 2 tot 3 keer een patiënten met een rood oog (incidentie 40/1000). 1 Slechts een klein deel van de gevallen betreft een ernstige aandoening, zoals keratitis (incidentie 2,3), iridocyclitis (incidentie 0,6) of glaucoom (incidentie 0,4). 1,2 Of er…
Moet testgebruik wel verbeterd worden?
Dokters weten te weinig van het nut van diagnostische tests; te veel gebruik van diagnostische tests is duur en volgens de geldende mantra kunnen patiënten daardoor schade lijden. Dat zijn de theoretische uitgangspunten van allerlei interventieonderzoeken zoals ook van het methodologisch fraaie…

Praktijk

Misselijkheid en braken
Misselijkheid is een onplezierige sensatie in de maagstreek en wordt ook wel omschreven als de neiging te moeten braken. 1 Braken is het overgeven van voedsel of drinken. Braken moet onderscheiden worden van regurgitatie. 2 Regurgitatie is het opgeven van kleine hoeveelheden, vaak…
Eigen foto's: een wegwerpcamera bij chronische lage-rugpijn
Bij patiënten met chronische pijn, zoals lage-rugpijn, wil de huisarts de patiënt graag helpen zonder dat hij overbodige of schadelijke medische handelingen verricht. Patiënten zijn soms nog niet bereid een ander, psychosomatisch spoor in te slaan. De huisarts wil de patiënt laten merken dat de…
Adviestrouw
Gehoorzaamheid is gemakkelijker te eisen dan uit te voeren. Als kind was ik weerbarstig, zo beweren mijn ouders. Bijkans alle welgemeende adviezen (‘Trek een jas aan’; ‘Kom niet te laat thuis’; ‘Drink niet te veel’; ‘Wees voorzichtig!’) schijn ik met eerst kinderlijk en later puberaal gemak naast…
Jan Kersseboom over de ‘praktijkassistente-plus’
In een aantal artikelen schenkt In de praktijk aandacht aan recente ontwikkelingen op het gebied van de praktijkondersteuning. In vorige nummers is geschreven over de werkzaamheden van de ‘physician assistant’ en de ‘nurse practitioner’. Dit laatste artikel in de reeks gaat over de …
Kalebaskalk en zwangerschap:
Geen ongevaarlijke combinatie
Kalebaskalk is een kalksoort die van nature voorkomt, maar ook gemaakt wordt door het mengen, kneden en bakken van onder andere modder, klei en as. Deze kleiproducten kennen diverse verschijningsvormen met talrijke benamingen: kalebasklei, calabash chalk, la craie, argile, nzu, calabar steen,…
Infectiepreventie in de huisartsenpraktijk:
Veilig werken
Begin 2003 heeft een werkgroep, waarin ook het NHG was vertegenwoordigd, zich gebogen over een nieuwe richtlijn voor infectiepreventie in de huisartsenpraktijk. Deze zal in een aantal opzichten afwijken van de adviezen uit de vroegere NHG-Bouwsteen Desinfectie en sterilisatie. Aan het NHG worden…
Indicatoren in de huisartsenpraktijk:
Meten is weten, maar weet wat u meet!
Indicatoren zijn ‘meetinstrumenten’ waarmee de kwaliteit van het handelen kan worden vastgesteld. Dergelijke indicatoren worden in de regel aan richtlijnen ontleend. Een indicator voor de behandeling van hypertensie is bijvoorbeeld: het percentage patiënten met hypertensie bij wie de…
Over de grenzen van het vak:
Huisarts en wetenschap in Italië
Het najaarscongres 2003 van het European General Practice Research Network (EGPRN) werd gehouden in het Italiaanse Verona, met als thema ‘Diagnosis and prevention of cancer’. Honderdvijftien deelnemers uit vierentwintig Europese landen gingen twee dagen met elkaar in debat over twaalf…
Angina pectoris (2):
Aanvullende inspanningen
Aanvullend onderzoek en de voorafkans Als de huisarts van mevrouw Veen meer zekerheid wil hebbenomtrent de diagnose, dan kan zij aanvullend onderzoek laten verrichten. Het besluit daartoe hangt in de eerste plaats af van de grootte van de voorafkans op een aandoening. Aanvullend onderzoek…