Alle nummers
Archief tijdschrift

2023, nummer 6

Jaargang
66
Download dit nummer (PDF)

Nieuws

  • Het ontstaan van de term ‘huisarts'

    Waarom spreek je in het Nederlands van een huisarts, in Duitsland van een hausartz, maar in andere omringende landen van general practitioner, médicin de famille, medico de familia of medico generale?

  • Artikel over zwangerschap ondanks IUD wint H&W-Casuïstiekprijs 2022

    Claudia Cox en Toine Lagro-Janssen zijn de winnaars van de H&W-Casuïstiekprijs 2022 met hun artikel ‘Zwanger ondanks een IUD’. Hoofdredacteur Gijs Baaten reisde af naar Valkenswaard om de oorkonde en cheque van 1000 euro te overhandigen aan Claudia Cox. Dat deed hij namens de jury. Bekijk het filmpje van de uitreiking onderaan dit artikel of op nhg.org.

  • One Health [Redactioneel]

    Klimaat is hot! Dagelijks horen we over hittegolven, stormen, overstromingen, luchtvervuiling en hitterecords. Klimaatveranderingen die ook de spreekkamer binnenkomen. Soms letterlijk, zoals tijdens de overstromingen in Limburg, maar ook indirect, via tropische ziektes en zoönosen.

  • Lockdowns leidden niet tot meer huiselijk geweld

    Een analyse van Veilig Thuis-meldingen laat geen toename zien in de frequentie en aard van huiselijk geweld tijdens de Nederlandse COVID-19-restricties. Wel werden er relatief meer casus gemeld door naasten en niet-professionele melders.

  • Is groen in de praktijk heilzaam voor patiënten?

    Van oudsher horen groen en genezing bij elkaar. Wetenschappelijke onderzoeken laten zien dat natuur positieve effecten heeft op de pijnbeleving en het mentale welzijn van patiënten. Zijn planten in de huisartsenpraktijk aan te bevelen omdat ze de gezondheid en tevredenheid van onze patiënten verbeteren? Er is beperkt bewijs dat planten of groene decoraties in de ruimte het welzijn en tevredenheid van patiënten vergroten.

  • Gezondheidsklachten in het Groningse aardbevingsgebied

    Je niet veilig voelen in je eigen buurt of huis kan een grote invloed hebben op je welbevinden. Gegevens uit het Lifelines-onderzoek in Noord-Nederland bevestigen de relatie tussen aardbevingsschade en stressgerelateerde gezondheidsklachten onder de Groningse bevolking. Vooral bewoners met meervoudige schade ondervinden hierdoor belemmeringen in hun dagelijks functioneren op het werk en tijdens andere activiteiten.

  • Sterke toename van scabiës

    Gemeentelijke gezondheidsdiensten (GGD’s) en huisartsen in Nederland meldden de afgelopen jaren een toename van het aantal scabiësbesmettingen. Geschat wordt dat wekelijks zo’n 6000 patiënten hun huisarts bezoeken met scabiësklachten. Vroegere diagnose en gepaste behandeling – inclusief behandeling van nauwe contacten van mensen met scabiës – is nodig om de groeiende aantallen te beperken. Dat blijkt uit recent onderzoek.

  • Meer longontsteking rondom veehouderijen

    Mensen die in een landelijk gebied wonen met veel veehouderijen hebben een grotere kans op een longontsteking dan mensen die in een landelijk gebied wonen met minder of geen veehouderijen in de buurt. Dat geldt met name voor omwonenden van geitenhouderijen. Dit is goed om te weten als patiënten met luchtwegklachten op het spreekuur komen.

  • Een huisdier houdt je mentaal gezond

    Kinderen die opgroeien met een hond als huisdier ontwikkelen later minder vaak een psychische stoornis. Hoe vaker kinderen het gezelschap van hun meest geliefde hond of kat opzoeken, hoe lager het risico op het ontwikkelen van een angststoornis of andere psychische stoornis tijdens de adolescentie.

  • Geen directe link tussen CO2-voetafdruk en patiëntenzorg

    Uit een Zwitsers onderzoek blijkt dat een huisartsenpraktijk jaarlijks gemiddeld 30,5 ton CO2-equivalent produceert. Voornamelijk door domeinen die niet direct gelinkt zijn aan de patiëntenzorg. Het gaat dan om mobiliteit van personeel, patiënten en koeriers, en het verwarmingssysteem. In Nederland is het aandeel van de totale CO2-uitstoot in de eerste lijn niet bekend.

Wetenschap

  • Groenere longzorg is mogelijk

    Bij het gebruik van dosisaerosolinhalatoren door COPD- en astmapatiënten komen drijf­gassen vrij die bijdragen aan de opwarming van de aarde. Wanneer we dit type inhalatoren bij 70% van de 1,4 miljoen gebruikers veilig vervangen door klimaatvriendelijkere poeder­inhalatoren, kan de uitstoot van broeikasgassen met ongeveer 63 miljoen kg CO2-eq per jaar afnemen. Een behoorlijke milieuwinst. De goedkoopste vervangers leveren per jaar bovendien een flinke kostenbesparing op. Wij denken dat de milieu-impact in de longzorg aanzienlijk naar beneden kan.

  • Circulair werken – wat is mogelijk?

    In de zorg worden veel grondstoffen gebruikt voor energie, vervoer, medische hulpmiddelen, chemische producten en geneesmiddelen. Ook blijft er een aanzienlijke hoeveelheid afval over – de afgelopen decennia zijn wegwerpmaterialen min of meer de standaard geworden in ziekenhuizen. De coronapandemie heeft de aandacht hiervoor aangewakkerd. De huisartsenpraktijk levert minder afval op, maar omdat circulair werken verder reikt dan medische hulpmiddelen alleen, zijn er ook in de eerste lijn nog veel verbeteringen mogelijk.

  • One Health biedt brede kijk op gezondheidszorg en omgeving

    Onze gezondheid is nauw verbonden met onze omgeving en de dieren die daarin leven. Grootschalige verbetering van de gezondheid kun je daarom niet los zien van die omgeving. En andersom: een ingreep in de omgeving kan flinke gevolgen hebben voor de gezondheid van mens en dier. One Health heet de interdisciplinaire wetenschappelijke beweging waarin onder meer (dieren)artsen en milieuepidemiologen samenwerken bij het verbeteren van de gezondheid van mensen, dieren en milieu. Hoogleraar Lidwien Smit heeft de leerstoel One Health en milieu-epidemiologie.

  • Zoönosen; een dreiging van nu en alle tijden

    Twee van de grootste zoönose-uitbraken deze eeuw in Europa gingen uit van Nederlandse bodem: de vogelgriep in 2003 en de Q-koortsepidemie van 2007–2010. Daarbij speelden huisartsen een belangrijke signalerende rol. We blikken terug op de – nog steeds zeer actuele – lessen van toen, het daaruit voortgekomen zoönosebeleid in Nederland en de betekenis van de huidige zoönosedreigingen voor de huisartsenpraktijk.

  • Dieren als assistent-behandelaars?

    In Nederland zijn er vele aanbieders van dierondersteunde therapie. Professionals behandelen patiënten, waarbij ze het proces ondersteunen door honden, paarden en andere dieren in te zetten, onder andere door de patiënt in interacties met het dier positieve ervaringen te laten beleven. We geven hier een kort overzicht van het ontstaan van dierondersteunde interventies en van de huidige stand van zaken in de praktijk en het onderzoek naar de effecten van dergelijke interventies. Ook schetsen we een model van de mogelijke werkingsmechanismen van deze behandelingen.

Praktijk

  • Mpox, een seksueel overdraagbare virale zoönose

    In 2022 beleefde Nederland een korte uitbraak van het mpoxvirus, voornamelijk onder mannen die seks hebben met mannen. De klachten waren meestal mild, met vooral orale en anogenitale huidafwijkingen of, minder vaak, algemene huiduitslag. Maar mpox kan soms tot ernstige klachten leiden. Het mpoxvirus is in Nederland slechts sporadisch aanwezig, maar het is in andere landen nog niet verdwenen. Surveillance blijft dus belangrijk. Een brede aanpak door GGD en huisartsen – met voorlichting, snelle diagnostiek, isolatie en vaccinatie – kunnen het virus snel terugdringen.

  • Zoönosen [Kennistoets]

    Toets uw kennis.

  • Spirometriecasus ‘Wel of geen astma bij allergische vrouw?’

    Mevrouw Barmentlo (48 jaar) heeft al jaren hooikoorts, waarvoor ze zo nodig cetirizine slikt. Sinds het begin van dit voorjaar heeft ze erg veel last van hoesten en een piepende ademhaling.

  • Spirometriecasus ‘Wel of geen astma bij allergische vrouw?’ [Antwoord]

    Wat vindt u van de kwaliteit van het onderzoek? Zijn de blaaspogingen acceptabel en herhaalbaar? De kwaliteit van het longfunctieonderzoek is goed. De blaaspogingen zijn acceptabel, omdat het expiratoire deel van flow-volumecurves (boven de x-as) een snelle stijging, een scherpe piek, een…

  • Huisje, boompje, beestje in beeld

    In deze reportage zijn diverse aspecten van het thema Huisje, boompje, beestje in beeld gebracht: de impact van de overstromingen in Valkenburg en van het dak- en thuisloos zijn, de ervaringen met een duurzame huisartsenpraktijk, de inzet van hulphonden bij dementerenden en therapie met paarden en honden.

  • Gebeten door een pup uit Oekraïne

    Rabiës komt wereldwijd nog veel voor. Manifeste infecties zijn vrijwel altijd dodelijk en daarom is adequate preventie van cruciaal belang. In deze bijdrage bespreken we de belangrijkste aandachtspunten voor u als huisarts: welke patiënt loopt er risico, wat kunt u doen na een verdachte beet en wat zijn de actuele richtlijnen voor preventie en vaccinatie?

  • Zoönosen, de publieke gezondheid en de huisarts

    De afgelopen decennia is het risico op nieuwe of opnieuw opduikende infectieziekten toegenomen. In een niet-immune populatie kan dit voor grote medische, maatschappelijke en economische problemen zorgen. Driekwart van de nieuwe ziekteverwekkers komt van (wilde) dieren. Wanneer deze pathogenen vervolgens ook van mens tot mens overdraagbaar zijn, kan dit tot een pandemie leiden, zoals bij COVID-19 is gebeurd. Huisartsen kunnen als een van de eersten humane signalen van nieuwe infectieziekten oppikken. Daarmee spelen ze een belangrijke rol bij de vroegtijdige opsporing en bestrijding ervan.

  • Parasitaire infecties bij migranten

    Door de globalisering en toegenomen migratie krijgen Nederlandse en Europese gezondheidswerkers in toenemende mate te maken met patiënten die een parasitaire infectie hebben. De grote ziektelast van parasitaire infecties wereldwijd komt niet evenredig terug in de opleiding van Nederlandse artsen en ander gezondheidspersoneel. Met deze bijdrage willen wij de kennis en expertise rond deze aandoeningen behouden en vergroten.

  • Steek van bij, wesp of hommel

    Bijen, wespen en hommels hebben een angel waarmee zij gif in de huid achterlaten dat een lokale, toxische of anafylactische reactie kan veroorzaken. Wespen en hommels kunnen meermalen achtereen steken, bijen niet.

NHG Forum

  • Huisje, boompje, beestje

    Nooit gedacht dat ik hier nog eens een column aan zou wijden. Tijdens mijn studententijd was dat iets wat ten koste van alles vermeden moest worden. Dus woonde ik in woongroep die niet alleen de studie geneeskunde wilde verbeteren en de zorg in Nederland, maar liefst ook de hele wereld.

  • Praktische tips over duurzaamheid op nhg.org

    Op de vernieuwde NHG-website is alle informatie over duurzaamheid in de huisartsenpraktijk te vinden op 1 plek. Wilt u weten hoe duurzaam uw praktijk is? Wat u kunt doen om te verduurzamen? Zoekt u meer verdieping of voorbeelden uit het land? Bezoek de duurzaamheidspagina op onze site en laat u inspireren.

  • NHG-richtlijnen zijn 6,7 miljoen geraadpleegd in 2022

    Als onafhankelijk collectief van huisartsen houdt het NHG al 65 jaar de kwaliteit van de huisartsenzorg op hoog niveau met contributiegelden van leden. Hierdoor kan het NHG bijvoorbeeld onafhankelijk richtlijnen ontwikkelen en Thuisarts.nl als kennisplatform aanbieden. Drie NHG-leden vertellen waarom ze het NHG waarderen.