2003, nummer 2

Jaargang

Nieuws

Triage
Vrijwel niks doet de gemoederen zo hoog oplaaien als afwijkende standpunten over triage door assistentes of over praktijkvoering. In dit H&W-nummer publiceren we een commentaar over de onduidelijke veiligheid van triage door assistentes. Volgens Visser staat de veiligheid niet vast en deugt het…
Thuis sterven
In Vlaanderen sterft driekwart van de mensen met kanker in het ziekenhuis, terwijl volgens een artikel in deze H&W 82% van de Nederlanders met kanker thuis doodgaat. Dat is een opvallend verschil. Vlaamse onderzoekers gingen bij 40 patiënten na wat de factoren waren die bepaalden dat zij thuis,…
Herpes in een dorp
William Pickles beschrijft de epidemiologie van een aantal ziekten in zijn plattelandspraktijk. Op kaartjes houdt Pickles alle ziektegevallen in Wensleydale bij en beschrijft dan een van de twee epidemieën als volgt: ‘On April 27 a young married woman began with the initial symptoms of herpes…
Praktijkorganisatie overgewaardeerd?
1 Met stomme verbazing las ik het artikel ‘Praktijkorganisatie is een overgewaardeerd onderwerp’ (H&W 2002;46(12):650-1). Duidelijk is dat hier auteurs (huisartsen?) aan het woord zijn die met beide benen flink in het verleden geworteld zijn en niet van plan zijn om ook maar een stap in de…
Nachttriage
Aan het begin van de oorlog, zo rond de februaristaking, publiceerde Hooftman een boekje met wijze raad voor leken. Zich zonder verlof op straat begeven in de verboden uren, was immers niet zonder gevaar, zo meldt hij in het voorwoord. ‘In het algemeen kan geconstateerd worden, dat zulks in…
Oliemans
In het decembernummer plaatst Joost Zaat het proefschrift van De Lege – Medische consumptie in de huisartspraktijk op Urk – ‘in de traditie van huisartsen die hun werk zeer nauwgezet vastleggen’. Daarbij verwijst hij dan naar ‘Buma, Deen (bedoeld zal zijn: Van Deen – EH ) en Oliemans’. Hier…
Medicatie bij 65-plussers: wat en waarvoor?
Oudere patiënten krijgen veel geneesmiddelen voorgeschreven. In het algemeen geldt: hoe ouder hoe meer. Schreef de huisarts in 2001 voor de gemiddelde Nederlander 5,7 recepten uit, iemand tussen de 65 en 74 ontving er 14 per jaar, en een 75-plusser bijna 24. Bij een kwart van alle recepten…
Impetigo-epidemie
Bij het landelijk coördinerend centrum voor infectieziekten kwamen in het vroege najaar van 2002 signalen binnen die wijzen op een toename van het vóórkomen van krentenbaard. Bij een dergelijke toename rijst altijd de vraag of er sprake is van een echte epidemie, of dat er toevallig meer gemeld…
Controle ventrikelfrequentie goed genoeg bij atriumfibrilleren
De behandeling van atriumfibrilleren was de laatste jaren gericht op het herstel van een sinusritme door cardioversie en medicatie ( rhythm control ). Die behandeling heeft vaak bijwerkingen en is ook lang niet altijd succesvol. Die nieuwe behandeling blijkt ook niet effectiever dan de aloude…
Wetenschap
Jaarlijks organiseert de Commissie Wetenschappelijk Onderzoek van het NHG een scholingsweekend. Dit jaar gaat het over zoeken van literatuur op Internet. De deelnemer kent na afloop van dit weekend de fijne kneepjes van het zoeken naar literatuur. Begrippen als limits en MESH zullen geen…
De nier als risicofactor voor hart- en vaatziekten
Verscheidene klinische parameters worden gebruikt om de prognose van een patiënt met hartfalen te bepalen: de ejectiefractie en biochemische maten zoals serumcreatinine en natrium. Verlies van nierfunctie wordt beschouwd als het resultaat van een afgenomen cardiac output , maar is met deze…
Sterven als alledaags kunstje
‘De meeste mensen sterven trouwens per ongeluk, alsof je een kopje laat vallen.’ Het themanummer Ars moriendi van het literaire tijdschrift-in-boekvorm Raster bevat lezenswaardige stukken – over sterven – vanuit diverse disciplines. Hoogtepunt is het essay Vooruitblik van Bert Keizer die…
Abnormale gang voorspelt dementie
Laat uw bejaarde patiënten wandelen en voorspel wie dement wordt. Dat is de consequentie van het artikel dat Verghese et al. onlangs publiceerden in het New England Journal of Medicine. Zij onderzochten in een mooi prospectief cohortonderzoek de manier van lopen van 422 thuiswonende 75-plussers…
Waarom strikte glucosecontrole weinig helpt
Daling van het HbA1c bij diabetespatiënten is gunstig voor sommige risicofactoren zoals het totaal cholesterol, de triglyceridenspiegel en de bloeddruk. Het effect op een aantal andere is echter niet consistent of zelfs tegengesteld. Dat vond Annemarie Becker bij een deelgroep van de Hoorn-studie…
Bronchiolitis leidt niet tot astma
Het is bekend dat kinderen die in hun eerste twee levensjaren bronchiolitis doormaken, later meer piepen, meer last hebben van hoesten of astma en vaker hyperreactieve luchtwegen hebben en een verminderde longfunctie. Maar is de bronchiolitis ook de oorzaak van die ellende? Volgens Turner et al…

Wetenschap

Palliatieve zorg: de persoonlijke specialiteit van elke huisarts
Er komen de laatste jaren steeds meer consulenten palliatieve zorg en palliatieve ondersteuningspunten. Als gewone huisarts zou je de indruk krijgen dat goede palliatieve zorg zóveel specifieke kennis en vaardigheden vereist, dat je er beter niet aan kunt beginnen zonder ondersteuning. Ik denk…
Lijnen helpt wel
Overgewicht is een toenemend probleem met ernstige medische gevolgen. Lange tijd was een vermageringsdieet het gangbare antwoord, maar dat is op dit moment controversieel. Diëten werken niet, ook niet als ze volgens de laatste gedragstherapeutische inzichten zijn geprogrammeerd. Daarnaast…
Eetstoornissen in de huisartsenpraktijk: het perspectief van de patiënt
De incidentie van anorexia nervosa wordt geschat op 8 per 100.000 huisartsenpatiënten per jaar. Voor boulimia nervosa is dit 12 per 100.000 huisartsenpatiënten per jaar. Dit betekent dat er per jaar ten minste 3000 nieuwe patiënten met een eetstoornis in de zorg komen: 1 patiënt per 2 jaar in…
Terminale zorg aan oncologische patiënten in de huisartsenpraktijk; frequentie, inhoud en ervaren belasting
In Nederland vormt kanker de op een na belangrijkste doodsoorzaak. Jaarlijks worden in Nederland meer dan 65.000 nieuwe patiënten met kanker geregistreerd. Mede ten gevolge van de demografische ontwikkelingen neemt de incidentie jaarlijks met 1-2% toe; in de toekomst krijgt naar schatting 1 op…
Behandeling van acute lage-luchtweginfecties in de huisartsenpraktijk
Bij acute bronchitis en exacerbaties van COPD of astma is de waarde van behandeling met een antibioticum twijfelachtig. Bij een pneumonie wordt deze behandeling echter alom geaccepteerd. Het blijkt echter veelal onmogelijk met anamnese en lichamelijk onderzoek acute bronchitis van pneumonie te…
Antibiotica of geen antibiotica, dát is de vraag!
Niet welk antibioticum is de belangrijkste vraag, maar of er wel een antibioticum nodig is bij een acute lage-luchtweginfectie. In dit licht is de vraagstelling van het onderzoek van Hopstaken et al. dat in dit nummer van H&W op p. 73 is beschreven, minder relevant. Als huisarts schrijven we…
Intake door praktijkassistente niet bewezen veilig
In een publicatie in het katern In de praktijk van H&W (H&W 2002;45:438-9) stellen De Haan, De Groot en Groenier dat het delegeren van telefonische consulten aan hulppersoneel, in dit geval assistentes, veilig en verantwoord is. Volgens hen blijkt dat uit een Engels onderzoek. Eigen onderzoek…

Praktijk

Neusverstopping
Neusverstopping is gedefinieerd als een gevoel van onvoldoende luchtstroom door de neus. Het is een subjectieve klacht die niet altijd gepaard gaat met objectief verhoogde luchtweerstand in de neus. De klachten kunnen éénzijdig of dubbelzijdig vóórkomen en kunnen incidenteel, seizoensgebonden…
Herpes zoster
Herpes zoster (gordelroos) is een aandoening die regelmatig voorkomt: een vijfde van de mensen krijgt tijdens het leven ooit herpes zoster. De gemiddelde incidentie bedraagt 3,2 per 1000 personen per jaar. De aandoening komt vooral bij ouderen voor. Boven de 80 jaar bedraagt de incidentie 9,6…
Rapportcijfers
Mijn kroegmaatje is ook huisarts. Sinds onze opleiding heb ik hem eigenlijk nooit meer uit het oog verloren. Boven een Duvel mompelde Jaap laatst: ‘Al sinds jaar en dag hoor ik opmerkingen als: “Dokter, u begrijpt mij tenminste…”, “Wat ben ik blij u als dokter te hebben”, “Mijn vorige huisarts…
Begeleiding van chronisch zieken:
Huisartsen hebben vaak een duidelijke strategie tijdens de diagnostische fase van een ziekte. Is de diagnose eenmaal gesteld en blijkt er sprake van een chronische aandoening, dan bieden zij de patiënt begeleiding aan. Maar over het doel van de begeleiding en een goede strategie om deze…
Praktische uitvoering
Probleemanalyse Centraal bij de probleemanalyse staat de patiënt (zie figuur 1). De huisarts maakt een globale, gestructureerde analyse van de problemen en zorgbehoeften van de chronisch zieke patiënt en diens naasten. Alle terreinen waarop de gevolgen van een chronische ziekte zich kunnen…
Wachters van de poort in het ziekenhuis
Maarten Klomp is huisarts te Eindhoven en tevens onderwijscoördinator aan de universiteit te Nijmegen. Hij was van 1993 tot en met 2002 lid van het NHG-bestuur en is nu nog actief als lid van de Kerncommissie die de WONCA Europe Conference 2004 voorbereidt. Klomp lanceerde zijn…
De allereerste ervaringen met de NHG-Telefoonwijzer
Het lag voor de hand om Paula Paalvast te vragen wat zij van de Telefoonwijzer vindt. Zij was een van de assistentes die tijdens de werkconferentie in september vorig jaar betrokken was bij de ontwikkeling van een aantal van de protocollen die nu in de Telefoonwijzer zijn opgenomen. Bij die…
Terugdringen van overmatig slaapmiddelengebruik:
U wordt met spoed geroepen bij mevrouw Ten Cate, 82 jaar. Zij is gevallen en ligt nog op de grond als u aankomt. Ze vertelt dat ze de laatste dagen wat slechter ter been is. Ze was vanmorgen toen ze opstond nog erg moe en is in de keuken over de drempel gestruikeld. Ze heeft een heupfractuur,…