2004, nummer 13

Jaargang

Nieuws

Vrouwelijke huisartsgeneeskunde
Op 28 september hield Betty Meyboom-de Jong haar afscheidscollege in Groningen. Bij haar benoeming in 1991 was zij de eerste vrouwelijke hoogleraar huisartsgeneeskunde in Nederland. Voor de meeste toehoorders kwam het thema van haar afscheidscollege niet uit de lucht vallen: de emancipatie van de…
Uit de fotoserie ‘De praktijk unplugged’
Op 2 juni 2004 werd het pand, waar Mia en ik bijna twintig jaar als huisartsen werkten en waar wij acht jaar woonden, verkocht. Tafel en bed waren hier letterlijk gescheiden door de praktijk op de eerste verdieping. In dit circa zeventig jaar oude herenhuis aan de zuidrand van het Bossche centrum…
Voorbarige conclusie over effectiviteit griepprik bij kinderen
Bueving en collega's concluderen in hun onderzoek dat er bij kinderen met astma geen klinisch relevant effect van influenzavaccinatie is op het aantal en de ernst van aan influenzagerelateerde astma-exacerbaties (H&W 2004;47:491-7). In zijn commentaar dikt Damoiseaux deze conclusie nog wat aan…
Omzetten op een ander opioïd voor een betere pijnbehandeling en minder bijwerkingen
Achtergrond Kankerpatiënten hebben voor de pijnhandeling vaak opioïden nodig. Morfine is dan de eerste keus. Hoewel de meeste patiënten adequate analgesie bereiken, is er een groep die met morfine niet voldoende pijnvrij wordt of die daarvan te veel bijwerkingen ondervindt. Voor deze groep…
Zieke kinderen
Het is vaak al lastig genoeg om de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst (WGBO) in contacten met volwassen patiënten voldoende na te leven. In contacten met kinderen is dat nog een graadje moeilijker. Hulpverleners en patiënten weten vaak niet hoe het precies zit. De Vereniging Kind…
Positieve effecten van zoutvermindering op de bloeddruk
Achtergrond Veel onderzoeken hebben laten zien dat een vermindering van de zoutinname leidt tot een verlaging van de bloeddruk bij patiënten met hypertensie. Echter, uit twee meta-analyses uit 1996 en 1998 over het effect van zoutvermindering bij mensen met een normale bloeddruk bleek dat dit…
Wat vindt u van de zorg?
Dit is het verslag van een project waarin vragenlijsten zijn ontwikkeld om de tevredenheid van terminale patiënten en hun naasten over de zorgverlening te meten. De vragenlijsten zijn bedoeld voor de dagelijkse praktijk en voor wetenschappelijk onderzoek. Op basis van literatuuronderzoek naar…
Een perfide geneesmiddelensysteem
De kosten van geneesmiddelen vormen voor steeds meer Amerikanen een groot probleem. Marcia Angell, de voormalige hoofdredacteur van de New England Journal of Medicine, schreef er dit nogal verontrustende boek over. In het laatste hoofdstuk draagt ze weliswaar een aantal oplossingen aan voor de…
Abuis
In april dit jaar publiceerden we een systematische review over injectietherapie bij schouderklachten. Terecht werden we erop gewezen dat de casus bij het manuscript niet goed gekozen is. De NHG-Standaard Schouderklachten behandelt traumatische schouderklachten niet. De referent had ons er in…
Bellse parese: vóórkomen en behandeling in de huisartsenpraktijk
Een perifere facialisparese is een, al dan niet volledige, eenzijdige uitval van de aangezichtsmusculatuur. In ongeveer twee derde van de gevallen is de oorzaak onduidelijk. Men spreekt dan van een Bellse parese. Het beloop van deze aandoening is meestal goed: 70% van de patiënten herstelt…
Een Belg als 5-sterren-dokter en een Nederlander als Wonca-baas
Jan De Maeseneer, huisarts in een achterstandswijk in Gent en hoogleraar huisartsgeneeskunde aldaar, kreeg tijdens de WONCA 2004 in Orlando op 15 oktober voor het eerst de WONCA International Award of Excellence in Health Care – the 5-Star Doctor. Genomineerden voor deze prestigieuze prijs…
Onderzoek over interculturele communicatie wint prijs beste proefschrift
Hans Harmsen, huisarts in Rotterdam-Zuid, won de tweejaarlijkse Telesphorusprijs voor het beste proefschrift dat door een huisarts werd geschreven. De jury – Edo Meinders, hoogleraar interne geneeskunde in Leiden en Han Mensink, emeritus hoogleraar urologie in Groningen en Joost Zaat,…
Kwaliteit van leven bij het prikkelbaredarmsyndroom
De kwaliteit van leven bij patiënten met het prikkelbaredarmsyndroom, waar zou die van afhangen? Mij dunkt dat die kwaliteit van leven bepaald wordt door de buikklachten: hoe meer last, hoe lager de kwaliteit van leven. Dat is niet zo. Spiegel et al. toonden namelijk aan dat die kwaliteit van…
Alcohol na een stentoperatie?
Na een PTCA kan door beschadiging van de intima van de vaatwand op korte termijn, vaak binnen 4 maanden, restenose van de coronairvaten plaatsvinden. Dit proces is niet afhankelijk van de hoogte van de lipidespiegels in het bloed. Plaatsing van een stent gaat dit proces tegen, maar desondanks…
BNP is goede voorspeller voor hartfalen
Het brain natriuretic peptide (BNP) blijkt een goede test om hartfalen uit te sluiten. In een methodologisch goede review werden 20 onderzoeken ingesloten. Acht onderzoeken (n=4086) vergeleken het BNP met de gouden standaard – een ejectiefractie
En vijandigheid is niet gezond
Een vijandige levensinstelling ( hostility ) gaat gepaard met negatieve gezondheidsuitkomsten. Dat blijkt uit recent onderzoek en wel voor de hardste aller uitkomstmaten: sterfte. Kenmerken van hostility zijn onder andere: negatieve opvattingen over kwaliteiten van anderen (cynisme); de…
Een optimistische instelling is gezond
Of anders gezegd: het verwachten van gunstige uitkomsten leidt tot gunstige uitkomsten. Dat dit niet alleen geldt voor algemene uitkomsten zoals kwaliteit van leven, maar ook voor hardere maten, werd onderzocht in een langdurend prospectief onderzoek, de Healthy Women Study. De HWS is een…
Meer en minder zelfzorg
Geld stuurt de consument en de dokter. In januari 2004 werden de meeste laxantia niet meer vergoed. Dat leidde dus tot een verschuiving van lactulose naar duurdere laxantia (Movicolon ® en Importal ® ). Het totale aantal gebruikers van laxantia (via de openbare apotheek) daalde in de eerste…
Compassie en empathie zijn aan te leren
Een goede dokter kan meer dan alleen richtlijnen toepassen; een goede dokter is empathisch en heeft compassie. Han van Wietmarschen schrijft daar in deze H&W naar aanleiding van verschillende verhalen en romans een mooi essay over. Compassie blijkt ook uit de korte fotoserie van Ignace Schretlen…
Kinderkwalen
Dit boekje is geschreven op de voor de serie vertrouwde wijze met casuïstiek als inleiding en daaraan gekoppeld een beschrijving van het betreffende ziektebeeld of aandoening. Het lijkt alsof de auteur tamelijk willekeurig heeft gekozen voor uiteenlopende onderwerpen uit de kindergeneeskunde; de…

Wetenschap

Waardering van kwalitatief onderzoek
Wie een wetenschappelijk artikel leest, wil weten of hij kan bouwen op de resultaten daarvan, met andere woorden, of het onderzoek waarover verslag wordt gedaan methodologisch goed in elkaar zit. Daarbij zal de lezer uitgaan van het algemene idee dat een goede methode leidt tot objectieve…
Vier dokters en een beul
In de serie Literatuur en ziekte publiceren we dit jaar drie artikelen over pijn. Het eerste artikel van Henriëtte van der Horst in nummer 11 ging over het (on)vermogen pijn te beschrijven. Sofie Vandamme en Arko Oderwald beschreven in het vorige nummer pijn bij kanker. Zijn beschrijvingen…
Vormen van selectie aan de poort en hun effecten
In veel Europese landen, waaronder Nederland, heeft de huisarts een functie als poortwachter van de gezondheidszorg. In veel Amerikaanse managed-care -instellingen bestaat een soortgelijke functie, waar deze wordt vervuld door de family doctor , de algemeen internist of de kinderarts. Ondanks…
‘Hee broedoe’ (hoog bloed): opvattingen over hypertensie van Creools-Surinaamse patiënten in de huisartsenpraktijk
De laatste jaren is de relatie tussen etnische herkomst en gezondheid steeds meer in de belangstelling komen te staan. Uit onderzoek blijkt dat er etnische verschillen bestaan in incidentie of prognoses van ziekten. Zo is gebleken dat Surinamers in Nederland een ongunstig cardiovasculair…
Chronisch inflammatoire darmziekten in vier huisartsenpraktijken
Chronisch inflammatoire darmziekten (IBD) omvatten de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa. De incidentie bedraagt ongeveer 7-8 respectievelijk 12-13 per 100.000 per jaar. De ziekte van Crohn komt vaker bij vrouwen voor, colitis ulcerosa komt bij mannen en vrouwen even vaak voor. Er zijn…
COX-2-remmers: in dubio abstine
Op 30 september trok MSD de COX-2-remmer rofecoxib (Vioxx ® ) uit de markt terug. In de tussentijdse evaluatie van het APPROVe-onderzoek bleek het relatieve risico op bevestigde cardiovasculaire gebeurtenissen bij gebruik van rofecoxib flink toe te nemen. Dit onderzoek onder 2600 patiënten was…

Praktijk

Oorsuizen
Patiënten vinden oorsuizen (tinnitus) vaak zeer verontrustend, hoewel er meestal geen sprake is van een ernstig onderliggend lijden. Tinnitus kan continu of intermitterend optreden. De klachten zijn zeer wisselend: van hinderlijk tot onverdraaglijk met een grote invloed op het dagelijks leven…
Plee-papier
Bezuinigen in de gezondheidszorg moet sinds mensenheugenis. Even zo lang lukt het niet. Wat te doen? Verplaatsen die zorg!, zegt de overheid. Niks dokters- en verpleeghulp… mantelzorg! Laat de kinderen het maar opknappen! Zo ontstond de gedachte dat kinderen moesten sparen voor de rollator van…
Jubileumcongres Nederlandse Hartstichting Wetenschap! Beterschap?
Dr. Marina Senten opent de dag met een korte lezing over de doelstellingen van de Nederlandse Hartstichting. De NHS maakt daarbij onderscheid tussen drie groeperingen: gezonde mensen: via voorlichting moet ervoor worden gezorgd dat zij door een gezonde leefstijl zo lang mogelijk blijven leven…
Wondverzorging door huisarts en wijkverpleegkundige: Geef vorm aan de LESA Decubitus
Decubitus graad 2 tot 4 komt bij ouderen veel voor (7,4 procent van alle patiënten). Het blijkt dat 76,2 procent van de wonden in de thuissituatie ontstaat. De LESA Decubitus richt zich primair op samenwerking tussen huisartsen en wijkverpleegkundigen. Maar ook zijn in de huisartsenpraktijk de…
Accreditering van de huisartsenpraktijk: Dokter Bob doet de intake!
In een heus ‘feuilleton’ verhaalt In de praktijk deze maanden over de gang van zaken rond visitatie en accreditering van de huisartsenpraktijk. In de eerste aflevering ging het over de voorbereiding en aanmelding. Dit keer gaat het over het intakegesprek met de praktijkconsulent. In volgende…
De opkomst bij cervixscreening: De twijfelaars over de streep
Van de 256 Twentse huisartsen nodigen er – na de introductie hiervan in 1997 – inmiddels 228 (89 procent) zelf hun patiënten uit voor een uitstrijkje. In 2002 verzonden zij 24.508 uitnodigingen voor het bevolkingsonderzoek en ze ze bereikten een gemiddeld opkomstpercentage van 72 procent. (Dit…
Vrees voor de onbekende griep: Wat doet de huisarts bij een pandemie?
Infectie met het influenzavirus leidt tot vele viruspartikels. Door de mutatiefrequentie van het RNA ontstaan even zovele varianten van de virale eiwitten waarmee het virus zich hecht aan de epitheelcellen van de luchtwegen. Deze eiwitten zijn het hemagglutine (H) en neuraminidase (N) waarmee…
Bij de casus over depressie: De ernst in beeld gebracht
Het is van belang om snel alle symptomen te onderkennen die bij een depressieve stoornis horen. In de huisartsenpraktijk kan dat het best gebeuren via een diagnostisch gesprek afgestemd op de individuele patiënt. Om tot een goed beleid te komen, moet de huisarts niet alleen letten op het aantal…

Richtlijn

Indicatie voor een bètablokker? Kies voortaan metoprolol!
Hoewel de effectiviteit van de bètablokkers niet voor alle middelen afzonderlijk even goed is onderzocht, werd tot dusverre in de NHG-Standaarden over cardiovasculaire aandoeningen uitgegaan van een groepseffect. Voorzover er in een standaard een specifieke bètablokker met name werd genoemd,…