2005, nummer 5

Jaargang

Nieuws

Glazen plafond? Strijd als een vrouw
Niets is hoger dan een gewone huisarts, maar voor sommigen ligt dat volgens een kwalitatief onderzoek dat we in deze H&W publiceren, toch anders (zie pag 211). Ook in de huisartsgeneeskunde is er een glazen plafond. We hebben nauwelijks vrouwen aan de top van onze wetenschappelijke en…
‘Huisartsen leren genetisch te denken’
Het eerste wat Jeanne van Echtelt opviel was dat haar patiënten nogal gehaast op hun stoel zaten. ‘Ze hadden het gevoel dat ze alles snel moesten vertellen voordat ze weer weggingen. Een groot verschil met de huisarts, die slechts tien minuten voor een gesprek heeft, is dat bij mij een gesprek…
Actiegevoelens
Op 4 maart kregen wij weer een ‘actiebericht’ van onze LHV-voorzitter Bas Vos. Een fragment: ‘Het bestuur houdt zijn rug recht in die gesprekken met VWS. En hoewel het bijna een open deur intrappen is, roep ik u op datzelfde te blijven doen door gehoor te geven aan de oproep tot uitbreiding van…
Wat te doen bij…?
De drie ervaren auteurs laten zien tot welke praktijkdilemma's het toenemend aantal richtlijnen voor de bedrijfs- en verzekeringsgeneeskundige leidt. ‘Pijnloze’ oplossingen zijn niet altijd voorhanden. Dit is een casuïstiekboek, met een bonte stoet van patiënten en dokters in de hoofdstukken 3…
Van slag
Dit is een mooi uitgegeven handzaam boek, dat in de eerste plaats bedoeld is voor de opleiding tot corony- en intensivecareverpleegkundige. Het boek bestaat uit een inleidend hoofdstuk en 11 specifieke hoofdstukken, ingedeeld naar elektrofysiologische oorsprong van de ritme- of geleidingsstoornis…
Je doet maar!
De opzet van dit boek wekt vertrouwen. Want in welk boek over dit soort onderwerpen staat: ‘wat zegt de literatuur?’ Meestal zijn boeken op dit gebied voorzien van lange zinnen, goeroetaal, taaie metaforen en een fikse prijs. Dit boek telt 133 bladzijden, inclusief een praktische vragenlijst en…
Cardiologie
Ontwikkelingen binnen de cardiologie en de publicatie van een aantal geactualiseerde cardiologische NHG-Standaarden waren de reden om zeven jaar na de eerste druk een nieuwe, herziene druk uit te geven. De redactie handhaafde de opbouw van een aantal algemene, meer theoretische hoofdstukken,…
Overbodige richtlijnen
Van sommige boeken begrijp ik niet voor wie ze geschreven zijn. Dit is er zo een. Een boek met 68 auteurs, van wie er 6 de redactie voeren, dat kan bijna niet goed gaan. Aan ambitie was er geen gebrek: de auteurs beginnen met hun eigen ‘Haamstede definitie van richtlijnen’, ‘die hopelijk alle…
Gouden Gids voor gehandicapten
Dat belooft wat, zo'n aankondiging: ‘hét informatiebestand, dé Michelingids, op het gebied van ziekten, handicaps en de gevolgen daarvan voor het dagelijks leven.’ Aldus het persbericht over deze opvolger van de NIZW Encyclopedie . Je mag dan ook wel wat verwachten voor € 735. Door die prijs…
Het jaar 2004
In tien hoofdstukken proberen de auteurs de naar hun mening meest actuele onderwerpen van 2004 aan de orde te brengen. Wederom zijn ze daar zeer goed in geslaagd. Achtereenvolgens komen aan de orde: de behandeling en preventie van TIA, hypertrofische cardiomyopathie, maculadegeneratie,…
Trommelvliesbuisjes voor gehoorverlies door otitis media met effusie bij kinderen
Achtergrond Otitis media met effusie (OME) komt veel voor en gaat vaak gepaard met een gehoorverlies van gemiddeld 25-30 dB. Hierdoor kunnen achterstanden ontstaan op het gebied van de taal-, spraak- en intellectuele ontwikkeling en op het gedrag. Niet-operatieve behandelingen van OME zijn…
Infectieuze conjunctivitis
De kern van het artikel van Rietveld et al. is dat de kans op een bacteriële conjunctivitis bepaald kan worden door te vragen naar een aantal symptomen. 1 Daarbij wordt de kans vergroot door het hebben van twee dichtgeplakte ogen en verkleind door het hebben van jeuk en van een voorgeschiedenis…
Verkeerde gegevens in NHG-producten
Al eerder hebben wij het NHG gewezen op een aantal feitelijke onjuistheden in de NHG-Standaard Hormonale anticonceptie, de NHG-Standaard Het spiraaltje, de NHG-Patiëntenbrieven en de NHG-Patiëntenfolder. Feiten zoals die vastgelegd zijn in de registratieteksten van het CBG. Omdat het NHG zich…
NHG-Standaard Aspecifieke lagerugpijn
In de NHG-Standaard Aspecifike lagerugpijn (H&W 2005;48:113-23) mis ik bij de alarmsignalen specifieke oorzaken het aneurysma aortae dissecans waarbij tensiedaling, defaecatieverandering, collaps of vascularisatieproblemen aan de benen als alarmsymptomen aan deze diagnose moeten doen denken…
NHG-Standaard Hartfalen
NHG- Standaarden zijn goed bruikbaar in de zorg en in nascholing. Gelukkig is de NHG-Standaard Hartfalen herzien (H&W 2005;48:64-76), maar op een aantal punten ben ik het niet eens met de inhoud. Aan het einde van stap 2 wordt vermeld dat een ACE-remmer in het geval van bijwerkingen vervangen kan…
NHG-Standaard Hoofdpijn
De NHG-Standaard Hoofdpijn geeft een goed overzicht van de beschikbare kennis op dit gebied. Toch hebben de auteurs naar mijn idee iets belangrijks over het hoofd gezien: er staat niets in over de mogelijke rol van depressie bij hoofdpijn. Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat…
Chronische pijn en doktersbezoek
Dokters zien slechts het topje van de ijsberg als het om klachten gaat. Dat geldt ook voor chronische pijnklachten. Schotse onderzoekers gingen met behulp van een enquête na hoeveel mensen chronisch pijn leden in het jaar voorafgaand aan het onderzoek, en welk percentage van hen naar de huisarts…
Artskenmerken bepalen voorschrijven van COX-2-remmers
Slechts in 3% van de gevallen bepaalt een voorgeschiedenis van gastro-intestinale problemen of de arts wel of geen COX-2-remmer voorschrijft. Dat bleek uit voorschrijfcijfers van bijna 38.000 65-plussers in de staat Pennsylvania in de Verenigde Staten aan wie voor het eerst een NSAID werd…
ADHD en persoonlijkheidsstoornissen
Met de komst van de DSM-IV is het niet makkelijker geworden om een psychiatrische diagnose te stellen. Er is nogal wat overlap tussen ziektebeelden. In Groningen plozen onderzoekers de dossiers uit van 164 volwassen patiënten die naar de polikliniek psychiatrie van het academische ziekenhuis…
Slapeloosheid becijferd
Bijna 90% van de Nederlanders rapporteert gezondheidsklachten wanneer hun daarnaar gevraagd wordt. Een kwart van hen, ofwel 4 miljoen Nederlanders, had de afgelopen 2 weken problemen met slapen. Daarmee staan slaapstoornissen op de derde plaats in de top 10 van gezondheidsklachten. Vergeleken met…
Oproep voor abstracts
Op 24 september organiseert de Wetenschappelijke Vereniging van Vlaamse Huisartsen in Leuven voor de zesde keer een Eerstelijnssymposium. Het gaat dit keer over concrete samenwerking, bijvoorbeeld bij chronische aandoeningen of alledaagse klachten en de overdracht in het EMD. Abstracts kunnen…
Baat bij fase-I-onderzoek
Patiënten met kanker hebben wellicht meer baat bij deelname aan fase-I-onderzoek dan u denkt. Onderzoekers bekeken de resultaten van 460 fase-I-onderzoeken, die gesponsord werden tussen 1991 en 2002 door het Cancer Therapy Evaluation Program van het Amerikaanse National Cancer Institute. In…
Hoge respons op enquête door gebruik van weinig woorden
Om een respons van zo'n 60% te behalen bij een schriftelijke enquête onder artsen, moet de enquête niet langer zijn dan ongeveer 1000 woorden. In een pilotonderzoek in de Verenigde Staten naar overwegingen van eerstelijnsartsen bij de diagnostiek van kanker legde men in een schriftelijke enquête…
De prognose van whiplash
Nekpijn na een aanrijding komt veel voor. Meestal gaat die pijn vanzelf over. Bij sommige patiënten echter niet. Die gaan door het leven met veel pijn, krijgen de diagnose whiplash en zijn vaak verwikkeld in allerlei verzekeringstechnische problemen. Wat bepaalt er nu wie vanzelf beter wordt en…
Infiltraat op thoraxfoto geen gouden standaard voor pneumonie
Een infiltraat op een thoraxfoto wordt regelmatig niet bevestigd bij een beoordeling door een tweede radioloog. Onderzoekers uit Maastricht hebben thoraxfoto's van 243 patiënten met een lageluchtweginfectie door 2 radiologen laten beoordelen. Bij 90% van de beoordelingen bestond overeenstemming …
Extreem gevoelige huid tijdens migraineaanval voorspelt kans op therapiesucces
Migrainepatiënten met allodynia kunnen beter tijdig triptanen te slikken. Ze moeten dat dan doen binnen 20 minuten nadat de echte migrainehoofdpijn is ontstaan. Patiënten zonder allodynia hebben meer tijd voor hun pillen. 1 Allodynia is een extreem gevoelige hoofdhuid, en treedt soms op tijdens…
Makkelijkker zoeken in Pubmed
Zoeken in Pubmed is tijdrovend en vaak niet zo succesvol. ask MEDLINE is een nieuwe service van de National Library of Medicine waar je vragen kunt stellen in gewone mensentaal en dat is makkelijker dan denken in PICO's (http://askmedline.nlm.nih.gov). Men vertaalt de klinische vraag achter de…

Wetenschap

Gegevensoverdracht rond ondervoede patiënt: berichtgeving is mager
Het belang van ondervoeding in het genezingsproces ontsnapt vaak aan de aandacht van medici. 1-4 Toch komt ondervoeding vaak voor: de prevalentie van ondervoeding bij opgenomen patiënten bedraagt 25-60% en bij niet opgenomen patiënten 5-40%. 5-10 Ondervoeding heeft een negatieve invloed op…
Kwakdenken
Rhazes (860-932) was een beroemd Arabisch geneesheer: historici dichten hem de eer toe dat hij als eerste de waterpokken en mazelen heeft beschreven. Hij schreef 200 boeken, onder andere Waarom mensen de voorkeur geven aan slechte dokters. Je moet lef hebben om Rhazes een kwakzalver te noemen:…
Toch predestinatie
Alleen al de duur van dit project dwingt bewondering af. Van der Tuin zal vele voorgangers hebben gehad. De onderzoekster zelf was net 2 jaar oud toen de dataverzameling van dit project begon. Het moet dan ook een enorme berg met data zijn: een onderzoek met 3162 kinderen geboren tussen 1975-1978…
Hulpvragen op de dokterspost: ongerust of urgent?
Zeker, spoed in de doktersdienst heeft te maken met wat medisch gezien geen uitstel gedoogt. Maar spoed is ook wat in de ogen van de patiënt niet kan wachten tot morgen. Giesen et al. beschrijven in dit nummer van H&W (pagina 207) de urgentie van de klachten waarmee patiënten bij een…
Hoe urgent is de gepresenteerde morbiditeit op de Centrale Huisartsenpost?
Huisartsenzorg buiten kantoortijd is bedoeld voor die hulpvragen die niet kunnen wachten tot de volgende dag. Deze hulpvragen zijn daardoor in zekere mate spoedeisend. De aard en urgentie van de aangeboden morbiditeit op huisartsenposten is grotendeels onbekend. Bij ongeveer een…
Gender en leiderschap binnen de huisartsgeneeskunde
Slechts 6% van de hoogleraren binnen de medische wetenschappen is vrouw; anno 2005 is er één vrouwelijke hoogleraar huisartsgeneeskunde. Mannen en vrouwen op hoge posities binnen de huisartsgeneeskunde denken verschillend over belemmerende en bevorderende factoren in hun eigen…

Praktijk

Bursitis olecrani en bursitis prepatellaris
De bursitis olecrani en de bursitis prepatellaris zijn subcutane ontstekingen van slijmbeurzen die gelokaliseerd zijn tussen de huid en het olecranon, respectievelijk de patella. We onderscheiden infectieuze en niet-infectieuze vormen. De huisartsgeneeskundige registratiesystemen coderen deze…
Verlichting van dyspnoe in de palliatieve fase
In een reeks van acht artikelen geven we een breed overzicht van de mogelijkheden van huisartsgeneeskundige zorg voor patiënten in de palliatieve fase. In de vorige afleveringen is aandacht besteed aan basisprincipes van palliatieve zorg, pijn en misselijkheid en braken. In dit vierde…
‘Dokter, ik heb het niet zo op pillen’
Artrose is een vaak voorkomende reumatische aandoening; op cardiovasculaire ziekten na is artrose verantwoordelijk voor de meeste invaliditeit. Uit onderzoek blijkt dat 90% van de bevolking boven de 60 jaar degeneratieve afwijkingen heeft in de gewrichten die het gewicht dragen. Artrose…
Ligt de patiënt daar wakker van?
In een nieuwe rubriek ‘Haio's doen verslag’ geeft In de praktijk de komende tijd ruimte aan haio's die willen berichten over hun onderzoek of de verbeteringsprojecten die zij in hun stagepraktijken hebben uitgevoerd. De artikelen worden wel geredigeerd, maar de inhoud ervan blijft geheel het…
Dokter Bob lost het op!
In een heus ‘feuilleton’ verhaalt In de praktijk deze maanden over de gang van zaken rond visitatie en accreditering van de huisartsenpraktijk. De eerste afleveringen behandelden de voorbereiding, aanmelding en intake voor de accreditering, de gegevensverzameling, de visitatie door de VIA…
Lagerugpijn of hernia: houd de patiënt in beweging!
De heer Yilmaz (48 jaar) is van Turkse afkomst en al twintig jaar getrouwd met een Nederlandse vrouw. Hij spreekt de taal goed en is voorman bij een productiebedrijf. Ongeveer tien jaar geleden kreeg hij een hernia, die eerst conservatief werd behandeld en uiteindelijk operatief. Daarna…
Een sturende werking
In een serie artikelen neemt In de praktijk een kijkje in de wereld van toetsing in de huisartsopleiding. Vijf W-vragen ( w at toetst men, w aartoe, w aarmee, w anneer en (met) w ie?) passeren de revue. In de vorige bijdragen is stilgestaan bij de kernbegrippen zoals meten, waarderen en…