2005, nummer 9

Jaargang

Nieuws

Boeren gezonder
Van oudsher heeft het platteland een gezond imago. Het leven op het platteland is idyllisch, minder gejaagd. Er is rustgevende natuur, terwijl de gezondheidszorg er (in ons land) minstens zo goed is als in de steden. Het fenomeen zorgboerderij is hiervoor illustratief: van boeren word je beter…
Een leeslijst voor dokters
John Salinsky is een Engelse huisarts met een grote passie voor literatuur. Hij organiseert cursussen voor de huisartsopleiding en besteedt daarin aandacht aan literaire klassiekers. In 2002 verscheen het eerste deel van Medicine and Literature , vorig jaar kwam het tweede deel uit. De auteurs…
Effecten van zelfcontrole bij patiënten met diabetes mellitus type 2 zonder gebruik van insuline nog onduidelijk
Achtergrond Zelfcontrole van de bloedglucosespiegel is effectief gebleken bij patiënten met diabetes mellitus type 1 en diabetes mellitus type 2 (DM2) die insuline gebruiken. Door de zelfcontrole is aanpassing van het insulineregime mogelijk, waardoor de kwaliteit van de diabetesregulatie kan…
Nurse practitioners zijn kosteneffectief
In het journaalbericht Nurse practitioners zijn kosteneffectief worden enkele beroepsaanduidingen gehanteerd (H&W 2005:48;261). Nurse , nurse practitioner , praktijkverpleegkundige en praktijkondersteuner lijken in dit journaal allemaal over hetzelfde competentieniveau te beschikken of gelijk…
Geen gebrek
Geen gebrek , heet het boek dat Paul Koch schreef bij zijn afscheid als psychiater en neuroloog voor mensen met een verstandelijke beperking én een psychische stoornis. Geen gebrek aan litteratuur, aan vragen, aan inzet en wederzijds respect. Vooral dat laatste kenmerkt dit boek. De schrijver…
Waarom sterven er vrouwen in het kraambed?
Elk jaar sterven wereldwijd ongeveer een half miljoen vrouwen aan zwangerschapsgerelateerde complicaties. In ontwikkelingslanden kan de moedersterfte oplopen tot 1 per 16 zwangeren. Dit als ‘gids’ omschreven boekwerk reikt instrumenten aan om een antwoord te krijgen op de vraag waarom moeders…
Leerboek praktijkvoering
Of de huisarts zichzelf nu ziet als zorgverlener of als ondernemer: in het nieuwe zorgstelsel moet de gemiddelde huisarts bijscholen op het gebied van praktijkmanagement. Dit zojuist verschenen boek voorziet ruimschoots in die behoefte. De auteurs maken een onderscheid tussen het primaire proces …
Twijfel over diagnose na bezoek dokterspost voorspelt herhaalcontact
Bijna de helft van de patiënten die een dokterspost bezoeken, gaat binnen een week met dezelfde klacht naar de eigen huisarts. Dat bleek bij een onderzoek onder 2805 patiënten in Limburg. Slechts 1 op de 5 had het advies gekregen om ter controle naar de eigen huisarts te gaan. Een derde van de…
Opnieuw ALLHAT; nu bij diabetes
Ook bij type-2-diabetespatiënten blijkt het aloude chloortalidon het middel van eerste keus te zijn bij de behandeling van hypertensie. In het zeer grote gerandomiseerde onderzoek had men van tevoren een onderscheid gemaakt in patiënten met een normoglykemie (n=17.012), diabetespatiënten (n=13…
Schimpie en ander leed
In Nederland mag directe reclame gelukkig niet. Maar ondanks het feit dat de tv-kijker Schimpie tot een van de meest irritante reclames heeft uitgeroepen, schreven artsen wel degelijk meer Lamisil® voor. In het Mekka van de marktwerking mag direct-to-consumer-advertising wel. De American…
EMBASE of Medline?
EMBASE spoort twee keer zo veel relevante huisartsgeneeskundige artikelen op dan Pubmed. De Leidse onderzoekers in het vorige bericht lieten al zien dat je er dan nog niet bent. Toch zoeken veel onderzoekers alleen in Medline en denken vervolgens dat ze ‘alles hebben’. Niets is minder waar, zo…
CRP bij lageluchtweginfecties niet nuttig
In H&W hebben we al een flinke discussie gevoerd over het voorspellen van lageluchtweginfecties en vooral ook over het voorspellen van de verwekkers daarvan. Leiden versus Maastricht, om het maar kort door de bocht te zeggen. De Leidse onderzoekers hebben nu in een systematische review alle…
Risico op CVA na TIA is simpel te voorspellen
Het risico op een CVA binnen 7 dagen na een TIA blijkt met een simpele score goed te voorspellen. Engelse onderzoekers ontwikkelden zo’n score in een cohort van 209 patiënten met een waarschijnlijke of zekere TIA. De score bestaat uit 4 items: leeftijd (= 60 =1), bloeddruk (systolisch >140 of…
Een wereld van verschil
Bladerend door The World Health Report 2005 word je geconfronteerd met de enorme verschillen in de kans op een gezond leven. Het rapport richt zich dit jaar op de zorg voor moeder en kind. De kans voor een kind om voor zijn vijfde levensjaar te overlijden is in Angola 1 op de 4 levend geboren…
Optimaal begeleiden van chronisch zieken kost gewoon te veel tijd
Huisartsen hebben te weinig tijd om goed voor chronisch zieken te zorgen. Dit stellen Østbye et al. in een recent nummer van Annals of Family Medicine . Op basis van Amerikaanse prevalentiecijfers stelden zij een virtuele normpraktijk van 2500 patiënten samen. De verdeling naar leeftijd, geslacht…
De toekomst van de eerstelijnszorg ligt in de VS
Wanneer een vooraanstaand Amerikaans tijdschrift, de Annals of Internal Medicine , een supplement uitgeeft onder de titel The future of generalism in medicine , dan zal er ook wel iets te melden zijn. Het supplement bevat vier artikelen die voortkomen uit een vraag aan getalenteerde jonge…

Wetenschap

De plaats van ‘phronese’ in de huisartsgeneeskunde
Meestal houden we ons bezig met expliciete kennis, die goed gedocumenteerd en schriftelijk overgedragen kan worden. Hieronder valt allereerst de evidence-based kennis van de handboeken, maar ook andere typen, zoals kennis van ziektescripts, gecompileerde kennis, contextuele kennis en experience…
Het zuur in de praktijk
Huisartsen behandelen dyspeptische klachten niet volgens de standaard. Ze behandelen te lang en met te sterke medicijnen. Bovendien is de communicatie over de maagmedicatie tussen huisarts en patiënt niet optimaal. Een verbetering is hier op zijn plaats. Dat zijn de duidelijke conclusies van…
Maatschappelijk experimenteren
In de jaren zestig van de vorige eeuw werden maatschappelijke experimenten uitgevoerd om effecten van sociale politiek wetenschappelijk te kunnen onderzoeken. De methodologie voor dit onderzoek werd mede ontwikkeld door Donald Campbell (1916-1996). Yvette Bartholomée doet nu onderzoek naar de…
Gender bij astma en COPD
In tegenstelling tot hart- en vaatziekten zijn sekseverschillen op het terrein van longaandoeningen tot nu toe spaarzaam belicht. Dit proefschrift brengt daar verandering in. De promovenda richt zich bij COPD vooral op sekseverschillen in het ziektebeloop, en bij astma op verschillen in…
Behandeling van diabetes mellitus door de huisarts in vijf Europese landen: eenheid binnen Europa?
Verscheidene Europese landen hebben richtlijnen voor de behandeling van diabetes mellitus in de huisartsenpraktijk ontwikkeld die onderling maar weinig verschillen. We weten maar weinig over de verschillen in behandeling en zorggebruik van diabetespatiënten in Europa. In Europese…
Chronisch-functionele klachten: één syndroom?
Lichamelijk onverklaarde klachten komen veel voor: bij 1 op de 5 nieuwe consulten in de huisartsenpraktijk gaat het om deze klachten. In 25 tot 50% van alle bezoeken aan de huisarts vindt deze geen ernstige organische oorzaak. Van de patiënten die op het spreekuur van de medisch specialist…
Aanvullende manuele therapie bij patiënten met schouderklachten
[Wat is bekend? Wat is nieuw? Op de tweede pagina plaatsen] Een groot percentage van de patiënten met schouderklachten heeft een (bijkomende) functiestoornis van de schoudergordel (cervicothoracale wervelkolom en aangrenzende ribben). De huidige NHG-Standaard geeft geen specifiek…

Praktijk

Afscheidscadeau: een beoordelingsmatrix
In de praktijk nam de afgelopen maanden een kijkje bij de toetsing in de huisartsopleiding. Stilgestaan werd bij de kernbegrippen ‘meten, waarderen en beslissen’, waarbij de haio’s Peter en Petra op de voet werden gevolgd. Vijf W-vragen: ‘w at toetst men, w aartoe, w aarmee, w anneer en (met) w…
De saturatiemeter in de huisartsenpraktijk
De saturatiemeter is op dit moment zo klein, gebruikersvriendelijk en betaalbaar geworden dat het instrument binnen bereik van de huisarts is gekomen. De saturatiemeter is een betrouwbaar instrument om de zuurstofverzadiging van de patiënt te meten. Er is nog geen onderzoek in de…
Tournee 2005
In de workshop wordt plenair en in kleine groepjes gekeken naar datgene wat het ‘plezier in je werk’ belemmert of juist vergroot. Na afloop gaan de deelnemers naar huis met een of meer concrete voornemens tot verandering. Kees van der Meer, plaatselijk coördinator van de Werkgroep…
Dokter Bob loopt naast zijn schoenen!
In een ‘feuilleton’ verhaalde In de praktijk de afgelopen maanden over de gang van zaken rond visitatie en accreditering van de huisartsenpraktijk. De afleveringen behandelden: de voorbereiding, aanmelding en intake; de gegevensverzameling; de visitatie door de VIA-consulente; …
Een oplossing voor al uw ICT-problemen?
HIS’en zijn handig maar kunnen ook vervelende problemen opleveren. Om de software te laten werken moeten soms fikse hobbels worden overwonnen en zelfs een eenvoudige back-up kan voor onaangename verrassingen zorgen. Te vaak, niet alleen bij huisartsen maar ook bij grote bedrijven, blijkt dat er…
Cognitieve gedragstherapie in de praktijk
Mies Jansen-Arends volgde de cursus in het voorjaar van 2004. Ze is dertig jaar huisarts in Apeldoorn in een duopraktijk met haar echtgenoot. Waarom nam ze deel aan de cursus? ‘Ik stam nog uit de tijd dat in de opleiding klachtbeleving en -betekenis geen items waren. Door middel van cursussen …
Ouderschapsbevret
Soms regelt het toeval iets opmerkelijks. Vanochtend zag ik het kinderloze echtpaar Hulst; zij net onder, hij boven de veertig. Tweeverdieners, harde werkers, aardig stel. Vier jaar geleden zagen zij bewust af van reageerbuisbevruchting. (‘Dat gedoe aan mijn lijf moet ik niet’, zei zij kordaat.)…
Essentiële tremor
Essentiële tremor is de meest voorkomende bewegingsstoornis. Het betreft meestal (95%) een tremor van de handen. Minder vaak doen het hoofd, de stem of de benen ook mee. De klachten nemen in de meeste gevallen bij het ouder worden toe. De prevalentie in de bevolking wordt geschat op 5-60 per…
Sedatie in de palliatieve fase; naar een kalm einde
In een reeks van acht artikelen geven we een breed overzicht van de mogelijkheden van huisartsgeneeskundige zorg voor patiënten in de palliatieve fase. In de vorige afleveringen is aandacht besteed aan basisprincipes van palliatieve zorg, pijn, misselijkheid en braken, dyspnoe,…