Alle nummers
Archief tijdschrift

2019, nummer 2

Jaargang
62
Download dit nummer (PDF)

Nieuws

  • Apptip Risico inschatten op erfelijke kanker

    De app Risico Erfelijke Kanker is ontwikkeld door Radboud Universiteit Nijmegen. Huisartsen kunnen via een aantal meerkeuzevragen snel bepalen of hun patiënt of diens familie een verhoogd risico heeft op kanker. Heeft een patiënt vragen over kanker in de familie, bijvoorbeeld een nieuwe patiënt met een tante die darmkanker kreeg op jonge leeftijd, dan biedt deze app uitkomst. U hoeft niet meer te zoeken in de NHG-richtlijnen of op www.oncoline.nl.

  • Verpakken of niet verpakken van specula [Redactioneel]

    Gesteriliseerde specula liggen altijd keurig verpakt klaar in blauw plastic. Het verpakken en steriliseren is een tijdrovende taak voor de assistente. Het kwam in mijn eerste jaar als aios regelmatig voor dat ik misgreep naar een nieuw speculum en de praktijk moest afstruinen om er een te vinden. Terwijl er een hele bak gebruikte instrumenten naast de autoclaaf stond te wachten op een behandeling. Ik geef toe dat deze zoektocht ook wel eens heeft plaatsgevonden terwijl de patiënte al klaar lag op de onderzoeksbank. Dan voel je je knap onhandig.

  • Het pillenprobleem is overal

    Dit vlot leesbare boek gaat over de werkwijze van de farmaceutische industrie en de ontwikkeling en toelating van medicijnen tot de markt. Het is bedoeld voor artsen, patiënten en journalisten.

  • Behandeling van scabiës met ivermectine of permetrine

    Voor de behandeling van scabiës blijkt er weinig verschil in effectiviteit tussen ivermectine en permetrine, zo blijkt uit een Cochrane-review. Alleen permetrine wordt vergoed uit het basispakket. Preventie van scabiës door hygiënemaatregelen en armoedebestrijding verdient meer aandacht.

  • Streefwaarden bij behandeling hypertensie

    Verhoogde bloeddruk is een belangrijke risicofactor voor hart- en vaatziekten. Vooral mensen die reeds bekend zijn met een hartvaatziekte hebben een verhoogd risico. De meest gehanteerde streefwaarde bij behandeling van verhoogde bloeddruk is 140/90 mmHg. In een Cochrane-review werd onderzocht of mensen die al een hart- of vaatziekte hebben gehad beter af zouden zijn als hun bloeddruk nog verder wordt verlaagd.

  • De beste behandelstrategie bij kinderen met allergische rinitis

    Allergische rinitis bij kinderen is een veel voorkomende klacht in de huisartsenpraktijk. De prevalentie is 48,7 per 1000 patiënten; de schatting in de algehele bevolking ligt tussen de 23 en 30%. Veel patiënten houden ondanks therapie klachten gedurende het hooikoortsseizoen. Vaak kiest de patiënt voor intermitterende behandeling. Om deze redenen is een onderzoek gestart naar het effect van allergische rinitis en verschillende behandelwijzen op de kwaliteit van leven bij kinderen.

  • Zicht op het einde van hiv en aids

    Als bij hiv-patiënten naast antiretrovirale-therapie (ART) ook Pre-Expositie Profylaxe (PrEP) breedschalig wordt ingezet ter preventie van hiv/aids zou deze infectieziekte op termijn in Nederland ophouden te bestaan. Een mooi vooruitzicht, en volgens dit onderzoek is het haalbaar.

  • Onvoldoende bewijs dat vitamine D bij moeheid helpt

    Moeheid is een veelvoorkomende klacht in de huisartsen-praktijk. Een relatie tussen vitamine D-deficiëntie en moeheidsklachten wordt regelmatig gesuggereerd in lekenliteratuur, op internet en door uw vermoeide patiënten. De Landelijke Eerstelijns Samenwerkingsafspraak (LESA) Rationeel aanvragen van laboratoriumdiagnostiek vermeldt in het hoofdstuk over vitamine D-deficiëntie dat moeheid geen indicatie is voor spiegelbepaling of suppletie van vitamine D. Deze CAT komt tot dezelfde conclusie.

  • Week- of maandrecept voor vitamine D wordt sigaar uit eigen doos

    De Gezondheidsraad adviseert al jaren dat een grote groep Nederlanders dagelijks een tabletje vitamine D moet innemen. Hiermee kan circa 10% van de osteoporotische fracturen worden voorkomen, mits de betrokkene zich tevens voorziet van voldoende calcium. Per 1 januari 2019 wordt vitamine D, evenals andere vitamines en paracetamol, niet langer vergoed vanuit het basispakket van de zorgverzekeraars. Nu duiken er voorstellen op om patiënten voortaan de hogere wekelijkse dosering van 5600 IE of maandelijkse dosering van 25 tot 30.000 IE voor te schrijven, omdat deze doseringen nog niet uit het pakket zijn geschrapt. Dat is echter ongewenst.

  • De bestedokter.com werkt niet

    Het is steeds gebruikelijker om performance data van individuele zorgverleners of zorgorganisaties openbaar te maken. Het onderliggende idee is dat patiënten hiermee een weloverwogen keuze kunnen maken voor hun ideale behandelaar en dat zorgverleners zich door de vergelijkingen zullen haasten hun zorg te verbeteren. Hiervoor ontbreekt echter ieder bewijs.

  • Drukker in de stad of op het platteland?

    Maken huisartsen op het platteland langere werkweken dan hun collega’s in de stad of is het juist andersom? Het NIVEL zocht het uit en concludeert dat het verschil in werkdruk niet zozeer optreedt tussen stad of platteland maar tussen solo- of groepspraktijken.

  • Ook e-health voor middelenafhankelijkheid

    Voor gemotiveerde personen die afhankelijk zijn van middelen zou cognitieve gedragstherapie (CGT) in digitale vorm effectiever zijn dan reguliere (groeps)behandeling en mogelijk gelijkwaardig aan persoonlijke een-op-een CGT. Dat blijkt uit recent Amerikaans onderzoek. De onderzoekers opperen dat digitale CGT wellicht een extra behandeloptie creëert voor hulpzoekende verslaafden.

  • Herstel na staken cannabisgebruik

    Als jongeren langer dan 72 uur zijn gestopt met gebruik van cannabis zijn er geen verschillen meer in cognitieve functies tussen hen en niet-gebruikers. Dat concluderen onderzoekers die een meta-analyse uitvoerden onder frequente cannabisgebruikers.

  • Pleidooi voor samenwerking huisartsen en ggd’en

    Preventie is nodig om de gezondheid van burgers te bevorderen en de zorgkosten te beteugelen. Het komende Nationaal Preventieakkoord van het ministerie van VWS en diverse andere partijen, waaronder zorgaanbieders en gemeenten, legt vast hoe die partijen gezamenlijk gezondheidsproblemen (roken, overgewicht en problematisch alcoholgebruik) willen aanpakken. Volgens oud GGD-directeur Van der Velpen is het de morele plicht van al deze partijen om de gezondheid van burgers te beschermen.

  • Herhaald bepalen TSH bij ouderen zelden zinvol

    Het thyreoïdstimulerend hormoon (TSH) stijgt gemiddeld met de leeftijd, evenals de incidentie van hypo- en hyperthyreoïdie. De schildklierfunctie wordt dan ook veelvuldig getest bij ouderen. Een recent onderzoek laat zien dat dit weinig zin heeft als de ouderen minder dan vijf jaar geleden nog een normale uitslag hadden.

  • Naar minder opnames van patiënten met chronisch nierfalen

    Patiënten met chronische nierschade (CNS) worden vaker opgenomen voor hartfalen, infecties en acuut nierfalen dan patiënten zonder nierschade. Dat geldt ook voor patiënten met milde nierschade, zo blijkt uit een Brits retrospectief cohortonderzoek in de eerste lijn. Wanneer huisartsen zich van dit risico bewust zijn, kunnen zij een deel van de ziekenhuisopnames mogelijk voorkomen.

  • Behandeling subklinische hypothyreoïdie heeft weinig zin

    Behandeling van subklinische hypothyreoïdie bij niet-zwangere patiënten vermindert de klachten niet en zorgt evenmin voor een betere kwaliteit van leven. Dat is de conclusie van een recent systematisch literatuuronderzoek. De conclusie komt overeen met de NHG-Standaard Schildklieraandoeningen die ook adviseert subklinische hypothyreoïdie niet te behandelen.

Wetenschap

  • Milde tot matige nierschade

    Leven met chronische nierschade vraagt zelfmanagement en dus kennis over de aandoening, maar veel patiënten hebben vermoedelijk onvoldoende kennis.

  • Kan het diagnostisch traject bij kanker sneller?

    Het is niet bekend hoe lang de verschillende fases van het diagnostisch traject voor kanker in Nederland duren. Dit onderzoek brengt dit voor de vijf meest voorkomende kankersoorten in kaart.

  • Specula steriel verpakken

    De richtlijn Infectiepreventie in de huisartsen- en verloskundigenpraktijk adviseert om specula te steriliseren. Dit is nodig om virussen zoals HPV te elimineren en dit is eveneens opgenomen in de set minimumnormen die bij deze richtlijn hoort. Ook wordt aangeraden om specula bij voorkeur verpakt te bewaren, maar dit is geen hard advies en dit is ook niet opgenomen in de minimumnormen. Door specula verpakt te bewaren is het wel duidelijk welke specula het sterilisatieproces hebben doorlopen.

  • Dubio in speculo

    Het advies om specula altijd te steriliseren is terecht, maar het advies specula steriel te verpakken is niet wetenschappelijk onderbouwd en zorgt voor praktische problemen in de huisartsenpraktijk. Zolang men maar een methode toepast waardoor duidelijk is dat een speculum gesteriliseerd is, is verpakken niet nodig.

  • Kosteneffectiviteit van diagnose van urineweginfecties bij vrouwen

    Urineweginfecties (UWI’s) komen vaak voor in de huisartsenpraktijk. Onderzoekers bekeken de kosteneffectiviteit van verschillende strategieën om de diagnose urineweginfectie te stellen.

  • Klasien Horstman: “Prima als huisartsen aan preventie doen, als het de relatie met de patiënt maar niet beschadigt”

    Zijn preventie en wijkzorg taken voor de huisarts? En zo ja, hoe moeten we dat doen? Huisarts en redactielid Sjoerd Hobma sprak hierover met Klasien Horstman, hoogleraar Filosofie van de Publieke Gezondheidszorg. “Met de kennis uit de praktijk hebben huisartsen goud in handen, waar veel meer mee gedaan kan worden als ze hun verhaal daarover kwijt kunnen aan andere professionals. En als ze oppassen dat de relatie met de patiënt goed blijft.”

Praktijk

  • Kennistoets: HPV-infectie en vaccinatie

    Toets uw kennis.

  • Farmacotherapie bij patiënten met een verminderde nierfunctie

    De geschatte glomerulaire filtratiesnelheid (eGFR) is een belangrijk onderdeel van medicamenteus therapiemanagement bij patiënten met een verminderde nierfunctie. Als de patiënt met een verminderde nierfunctie een geneesmiddel nodig heeft, kan een niet-renaal uitgescheiden middel een effectief en veiliger alternatief vormen voor een renaal uitgescheiden geneesmiddel. Wanneer toch een renaal uitgescheiden geneesmiddel nodig is, zult u eerst moeten nagaan of de eGFR een realistische weergave is van de nierfunctie. Daarna bepaalt u de dosering van het geneesmiddel in relatie tot: 1) het therapeutisch venster van het geneesmiddel, 2) de snelheid waarmee het doel van de farmacotherapie bereikt dient te worden en 3) de mogelijkheid tot het monitoren van bijwerkingen en de effectiviteit. Deze overwegingen zijn ook van belang bij chronische farmacotherapie, waarbij u de dosering in de loop van de tijd gradueel moet aanpassen aan de afname van de nierfunctie. Bij geneesmiddelen met een smalle therapeutische breedte moet u bij voorkeur een lagere dosering voorschrijven als de indicatie dat toelaat.

  • Wat de huisarts moet weten over de HPV-vaccinatie

    Al bijna tien jaar krijgen twaalfjarige meisjes in Nederland de HPV-vaccinatie aangeboden ter preventie van het cervixcarcinoom. De vaccinatiegraad voor HPV is nog steeds aanzienlijk lager vergeleken met de andere vaccinaties in het rijksvaccinatieprogramma. Zijn er goede redenen voor de terughoudendheid onder ouders en meisjes? De huidige HPV-vaccinaties zijn immers veilige en effectieve vaccins tegen de meest voorkomende hoogrisico-HPV-subtypes die een rol spelen bij het ontstaan van diverse HPV-gerelateerde carcinomen van de huid en slijmvliezen. De HPV-vaccinatie laat een blijvende immuniteit zien na acht tot negen jaar, die nog niet afneemt. Er is tevens sprake van kruisbescherming tegen enkele andere hoogrisicosubtypes. Bij een hogere vaccinatiegraad is er bovendien sprake van een collectieve immuniteit voor de verschillende subtypes van HPV. De vaccinatie is kosteneffectiever als iemand nog niet seksueel actief is geweest, maar heeft ook in de seksueel actieve groep een beschermende werking.

  • Er komen twaalf vrouwen bij de verloskundige

    CenteringPregnancy® is geboortezorg in groepsvorm. Door de kennis en de culturele waarden van alle deelnemers actief in te zetten, ontstaat een dynamische zorgomgeving. De rol van de zorgverlener is niet langer traditioneel informatief-didactisch, maar faciliterend. Uit onderzoek blijkt dat zwangeren in kwetsbare groepen door deze aanpak beter worden bereikt en dat de uitkomsten van zorg verbeteren.

NHG Forum

  • Uitgelichte post HAweb: E-afspraken en triage omzeilen in dagpraktijk

    Huisarts Liesbeth Verboom-Bos start in haar praktijk met een online afsprakenplanner en stelt op het HAweb Ledenforum de vraag of deze aanpak zowel de werkdruk voor de assistenten kan verlagen als ook laagdrempelig genoeg is voor de patiënten.

  • Symposium Onderzoek in de huisartsenpraktijk

    De Nationale Onderzoeksagenda Huisartsgeneeskunde bevat honderden onderwerpen uit de huisartsenpraktijk die nader wetenschappelijk onderzoek behoeven. Hoe voer je zulk onderzoek goed uit? Eind 2018 organiseerden NHG en ZonMw een symposium voor onderzoekers, met dagvoorzitters André Knottnerus, voorzitter Onderzoeksagenda-adviesgroep, en Janny Dekker, universitair hoofddocent UMC Groningen.

  • Interview met Marcel Kerhoven: 'Het vertrekpunt is steeds lokaal en samen'

    In deze rubriek portretteren we huisartsen die iets bijzonders doen. Marcel Kerkhoven ging samenwerken met boeren, zorgorganisaties, patiënten en mantelzorgers voor een duurzame gezonde voedselketen, domeinoverstijgende afspraken en sociale cohesie.

  • Column Rob Dijkstra: Allereerst dokter

    Huisartsen houden vast aan persoonsgericht en continu. De kernwaarde ‘generalistisch’ is aangescherpt tot ‘medisch generalistisch’ – en dat is een goede zaak. Want we zijn vooral dokter.

  • LabGuard bij afwijkingen

    Bij een patiënt is een afwijkende labwaarde geconstateerd. Hoe nu verder? Zoeken naar verklaringen voor deze afwijking is een logische volgende stap. Een tijdrovende klus, waar NHGDoc in de loop van 2019 de oplossing voor heeft: LabGuard.

  • NHG-Wetenschapsdag 2019

    Kom op vrijdag 21 juni 2019 naar de NHG-Wetenschapsdag met het thema ‘Huisarts, patiënt en context’, in Nijmegen, Radboudumc.

  • HIS-Referentiemodel vernieuwd

    Het HIS-Referentiemodel van het NHG, dat beschrijft wat elk HIS zou moeten kunnen, is vernieuwd.