2002, nummer 4

Jaargang

Nieuws

Intermezzo
De faam van Jan Arends berust grotendeels op zijn leven. Zijn bizarre hang naar het huisknechtschap bracht hem talloze malen in aanraking met struise meesteressen voor wie hij met het allergrootste plezier door het stof kroop. Hij schreef hierover de monoloog Keefman (‘Ik heb hier in huis nog…
In liefde en oorlog…arts-patiëntrelatie
Af en toe ontkom je er niet aan als je weer eens in een lastig parket zit. De patiënt heeft je klem gezet, dus verzin je – al dan niet wanhopig – een list. De patiënt die je al voorspeld had dat een dagboek echt geen nieuwe aanknopingspunten zou opleveren voor het aanpakken van zijn door jou als…
Spirometrie voor huisartsen
Dit boek is een goed initiatief: er is namelijk maar weinig literatuur die specifiek spirometrie voor de huisarts belicht en dat is spijtig gezien het toenemend gebruik. De aanwezige literatuur richt zich op de longarts, waarbij het gehele scala van longfunctietesten wordt behandeld. Voor de…
Transmurale zorg bij CVA
Jaarlijks worden in Nederland 27.000 mensen door een CVA getroffen. Bij de zorg voor CVA-patiënten is een groot aantal hulpverleners van verschillende disciplines betrokken, waardoor deze zorg vaak onvoldoende coördinatie en afstemming toont. ZonMw selecteerde drie regionale transmurale CVA…
Groeiende jeugd
In dit boek worden de resultaten beschreven van het Amsterdamse Groei- en Gezondheidsonderzoek (AGGO): een groep jongens en meisjes werd vanaf het begin van de middelbare school tot en met hun 27ste jaar gevolgd met als doel hun groei, ontwikkeling, en gezondheid in kaart te brengen. Dit gebeurde…
Prenatale zorg
In dit boekje-in-zakformaat worden de meest voorkomende problemen, begrippen en onderzoeken besproken die betrekking hebben op de prenatale zorg. Begonnen wordt met een alfabetisch overzicht van begrippen. In 1 à 2 pagina's per onderwerp wordt beknopt maar duidelijk basale en relevante informatie…
Haloperidol bij agitatie en dementie
Achtergrond Bij 70% van de demente patiënten komen perioden voor met agitatie: rondzwerven, roepen, of schelden. Haloperidol wordt al decennia gebruikt om dit gedrag bij psychotische en dementerende patiënten beheersbaar te maken. In de eerste meta-analyse in 1990 werden geen duidelijke…
Cranberries ter voorkoming van blaasontsteking
Achtergrond en doel Cranberry's bevatten een stof die kan vóórkomen dat bacteriën zich hechten aan het epitheel van de blaaswand. Hierdoor zouden zij een functie kunnen hebben bij de preventie en behandeling van urineweginfecties. Cranberrysap wordt al tientallen jaren voor dit doel toegepast…
Behandeling van whiplash
Achtergrond De incidentie van whiplash is hoog: in Nederland 2-3 per 1000. In de praktijk worden vele behandelingen toegepast. De effectiviteit van al deze behandelingen is onduidelijk. De Quebec Task Force classificeert whiplash associated disorders (WAD) in 5 groepen: WAD 0 (wel trauma, geen…
Antibiotica ter preventie van recidiverende urineweginfecties bij kinderen
Achtergrond Urineweginfecties (uwi's) komen bij kinderen vaak voor. Op zeven-jarige leeftijd heeft 8,4% van de meisjes en 1,7% van de jongetjes op zijn minst één episode doorgemaakt. Bij jonge kinderen zijn het vaak de algemene symptomen in plaats van lokale die aan de diagnose doen denken…
Helpt praten bij maagklachten?
Achtergrond Dyspepsie (aspecifieke maagklachten) komt veel voor in eerste-en tweedelijns patiëntenpopulaties. Uit onderzoek blijkt dat patiënten met non-ulcer dyspepsia (NUD) in vergelijking met diverse controlegroepen verhoogde scores op angst- en depressieschalen hebben; ook zou er bij hen…
NHG-Standaard Onderzoek van de pasgeborene, een gemiste kans
De NHG-Standaard Onderzoek van de pasgeborene besteedt terecht aandacht aan de fenotypische kenmerken van de vaak voorkomende pathologie van de pasgeborene. Er zou echter ook enige aandacht moeten worden besteed aan de belangrijke informatie die een eenvoudig routinebloedonderzoek zou kunnen…
Intermezzo
Conny Palmen (auteur van bestsellers als De wetten en De vriendschap) vergelijkt in haar essaybundel Echt contact is niet de bedoeling de psychiater met de romanschrijver: ‘Om zich als realiteit kenbaar te maken, moet de psyche zich transformeren, zich vertalen in iets anders; om kond te…
Psychologische patiëntenzorg in de oncologie
Kanker is een veel voorkomende ziekte en lange tijd ging de aandacht voornamelijk uit naar de medische aspecten ervan. De psychosociale oncologie heeft de afgelopen 25 jaar – en met name sinds 1993 -steeds meer terrein gewonnen. Geleidelijk aan is de zorg voor deze groep patiënten uitgebreid tot…
Implementatie
Het implementeren van richtlijnen en zorginnovaties in de dagelijkse praktijk van zorgverleners is een moeizaam proces. Vanaf 1989 is het NHG gestart met het maken van standaarden voor huisartsen in het kader van evidence-based patiëntenzorg. Het opvolgen van deze richtlijnen blijkt niet altijd…
Huisartsgeneeskunde in de medische faculteit te Enschede
In de plannen voor een faculteit der geneeskunde te Enschede zal de zorg voor de individuele patiënt centraal staan. Dat biedt goede kansen voor een sectie huisartsgeneeskunde. De profielschets voor de leerstoel huisartsgeneeskunde vermeldt onder andere dat van de beide hoogleraren verwacht wordt…
Drama en euthanasie
De psychiater Chabot is geen onbekende in de discussies over euthanasie en hulp bij zelfdoding. Het proces over zijn hulp bij de zelfdoding van een ernstig depressieve patiënte eindigde in 1994 bij de Hoge Raad met een verklaring van strafbaarheid zonder dat evenwel een straf of maatregel werd…
Artsen en patiënten eens over chronische vermoeidheid
Volgens veel artsen zit chronische vermoeidheid ‘tussen de oren’. CVS-patiënten daarentegen, zijn ervan overtuigd dat hun chronische en invaliderende aandoening een lichamelijke oorzaak heeft. Vandaar dat zij liever over ‘myalgische encefalomyelitis’ (ME) praten. ME-patiënten hebben een grote…
RCT's en sponsoring
Sponsoring door industrie levert vaker een positieve onderzoeksuitkomst op. Yaphe et al. onderzochten of er een verband is tussen de uitkomsten van een RCT en sponsoring door de industrie. Ze zochten naar alle RCT's over medicijnen of voeding in twee jaargangen van de Annals of Internal Medicine …
Arbeidsongeschiktheid
Er is weer volop verkiezingsretoriek in de aanloop naar de verkiezingen op 15 mei. De WAO is daarbij een relevant onderwerp. Eind januari hield Groothoff in Groningen zijn oratie als hoogleraar arbeid en gezondheid. De cijfers zijn onthutsend: elk jaar stromen er 100.000 mensen de WAO in, meestal…
Chelatietherapie onwerkzaam
Hoewel grote vooruitgang is geboekt bij de behandeling van cardiovasculaire ziekten wenden vele patiënten zich nog steeds tot het alternatieve circuit. Een van de belangrijkste alternatieve behandelingen is de chelatietherapie, die ook in een aantal klinieken in Nederland wordt toegepast. Deze is…
Reclameoffensief
Sinds jaar en dag is reclame voor geneesmiddelen verboden. Verboden zijn echter te omzeilen. Het lijkt er echter op dat aan het reclameverbod een eind gaat komen. Europees commissaris Erki Liikanen (industrie) stuurde vorig jaar een ontwerprichtlijn naar het Europees Parlement die in eerste…
Wie mist er nu een afspraak met de dokter?
Onderzoekers uit Engeland vonden dat er te weinig informatie is over welke patiënten niet op een afspraak bij hun huisarts komen opdagen en over de reden daarvan. In vier praktijken zijn ze aan de hand van in de pc opgeslagen data nagegaan welke patiënten afspraken misten in een periode van een…
Scholing over COPD en astma
De COPD en Astma Huisartsen Groep (CAHAG) organiseert in Amsterdam samen met zijn Britse en internationale zusterorganisaties van vrijdagmiddag 7 tot zondagmorgen 9 juni een tweedaagse conferentie over behandeling van longziekten. Het doel is behandeling van longziekten in de eerste lijn te…
Kennis over prostaatlijden
Mannen met mictieklachten ervaren hun klachten in het algemeen blijkbaar niet dermate hinderlijk dat zij zich erin verdiepen, zo bleek uit een Amerikaans onderzoek onder 6553 mannen (>50 jaar) waarbij de praktijken van 35 huisartsen en 15 internisten werden gerandomiseerd. Het merendeel van de…
Benzodiazepinen voor depressie
Ooit waren de benzodiazepinen hét geneeskundige antwoord op emotionele stoornissen van diverse aard. Het onderscheid tussen angst en depressie werd toen nog niet zo scherp gemaakt als tegenwoordig. De antidepressiva hebben de benzodiazepinen inmiddels voor een belangrijk deel verdrongen, eerst…
Verwijzingen naar fysiotherapie en oefentherapie
Het aantal door de huisarts naar de fysiotherapie verwezen patiënten is de laatste jaren redelijk stabiel: in 2000 waren dit 77 verwijzingen per 1000 patiënten (figuur 1). Ook de aantallen per leeftijdsgroep zijn tamelijk constant. Het zijn met name patiënten boven de 45 jaar die…
Intermezzo
De Vlaamse schrijver Gerard Walschap schreef een novelle met als titel Genezing door aspirine . De hoofdpersoon is van kleins af keelpijnlijder. ‘Ziek zat ik aan de stoof of het venster, omwonden met een dikke sjaal, magerkens, bleekskens, en wat een ogen had ik toen! Voor een cent trok ik ze…

Wetenschap

Therapie bij sympathische reflexdystrofie
Sympathische reflexdystrofie imponeert in de praktijk als een ongrijpbaar ziektebeeld. Vooral stelt het gebrek aan goede behandelingsresultaten teleur. Een grote variatie aan therapieën wordt toegepast bij patiënten met reflexdystrofie. Deze variatie wordt, naast de mate van ernst van het…
De uitrusting en organisatie van spoedeisende hulp in de huisartspraktijk en het oordeel van de patiënt
De taak van de huisarts bij spoedgevallen omvat in principe alle psychische en somatische noodhulp. De huisarts wordt verondersteld voor deze noodhulp te zijn toegerust. Over de instrumentele en organisatorische randvoorwaarden voor die spoedeisende hulp (SEH) in de huisartspraktijk en de…
De huisarts en de genen
Ontwikkelingen in de genetica gaan snel en spreken tot de verbeelding. De vraag is echter wat de ontwikkelingen voor de praktijk van de huisarts zullen betekenen. Een recent artikel in de BMJ gaf een heldere opsomming van het soort problemen waarbij genetica in de huisartsenpraktijk een rol zal…
Ontvangen proefschriften
144 pagina's. Promotie: 20 januari 2000, Universiteit Leiden Promovendus: Jeroen T.J. Visser (1967) Promotor: prof.dr. E.R. de Kloet Copromotor: dr. L. Nagelkerken 134 pagina's. ISBN 90-367-1557-1 Promotie: 16 januari 2001, Rijksuniversiteit Groningen Promovendus: Kathelijne M…
Oudere patiënten: lastig, eigenwijs of autonoom
Respect voor de autonomie van de patiënt is een belangrijk principe in de gezondheidszorg. , Dit geldt uiteraard ook in de eerste lijn waar veelal een langdurige relatie bestaat tussen huisarts en patiënt. Huisartsen laten zich vaak voorstaan op hun kennis van patiënten. Ook in de relatie…

Praktijk

Wat deed H&W in 2001?
Simpele kop, simpel antwoord: een goed tijdschrift maken. Het is onze zorg om elke vier weken een leesbaar tijdschrift met wetenschappelijke informatie voor huisartsen te maken. De inhoud moet een mix zijn van onderzoek, nascholing, klinische lessen en discussie, gelardeerd met nieuws, Cochrane…
Knobbel in de borst
Als een vrouw een knobbel in haar borst voelt, heeft deze meestal al een diameter van 2 cm; kleinere knobbeltjes worden in de regel niet gevoeld. , Sommige vrouwen ontdekken de zwelling bij min of meer systematisch zelfonderzoek, soms bij toeval tijdens het wassen, aankleden of het vrijen…
Genetische diagnostiek en erfelijkheidsadvisering nu en in de nabije toekomst
De publicatie van een eerste voorlopige genenkaart van de mens begin 2001 was een zeer belangrijke wetenschappelijke mijlpaal en heeft ook veel aandacht gekregen in de media. Voor de dagelijkse praktijk binnen de klinische genetica, die vooral gericht is op erfelijkheidsadvisering, was het…
Omzien naar Woudschoten
Waarschijnlijk was ik tijdens de Woudschotenconferentie begin 1959 een van de jongste deelnemers, nu behoor ik tot de weinigen die nog in leven zijn. Omdat ik in december 1958 lid geworden was van de redactiecommissie van Huisarts en Wetenschap, was ik uitgenodigd: leden van commissies hoorden…
Empathie
Eind 1959 deed ik mijn artsexamen. Inmiddels ben ik bezig stap voor stap afscheid te nemen van mijn artsenbestaan. Afscheid nemen gaat onvermijdelijk gepaard met terugdenken. Ik denk dan ook nogal eens terug de laatste tijd. Een tijdje geleden moest ik kasten ontruimen. Ik had nog een kamer in de…