2006, nummer 7

Jaargang

Nieuws

Mannen zijn vaker te dik maar gaan minder vaak naar de diëtist
In Nederland kampt circa 55% van de mannen en 45% van de vrouwen tussen de 20 en de 70 jaar met overgewicht (BMI 25-30) en 1 op de 10 mannen en vrouwen heeft zelfs adipositas (BMI>30). Gevreesd wordt dat deze percentages verder zullen stijgen. De kosten van ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid…
CRP bij lageluchtweginfecties is zeer ten onrechte in diskrediet gebracht
Op de BMJ site is door onderzoekers naar luchtweginfecties veel kritiek geuit op het originele artikel van Van der Meer et al,1 dat vertaald in H&W is gepubliceerd.2 Wij zijn vooral verbaasd over de foute interpretatie van de gepresenteerde resultaten en de als gevolg daarvan ten onrechte…
NHG-Standaard Cardiovasculair risicomanagement (2)
Als medewerker van een aanbevelingsgroep cardiovasculair risicobeheer van de Vlaamse Domus Medica (vroeger WVVH) heb ik een vraag over het al of niet adviseren tot gebruik van ASA bij hoog risico patiënten, zonder HVZ. Op pagina 8 van de NHG-Standaard Cardiovasculair risicomanagement staat: ‘Voor…
Continuïteit in gegevensverzameling
Het Nederlands Huisarts Genootschap heeft vanaf zijn oprichting huisartsen gewezen op de noodzaak van een adequate gegevensverzameling zowel voor de patiëntenzorg als voor het wetenschappelijk onderzoek. In de loop der jaren zijn voor de verslaglegging meerdere (probleemgeoriënteerde) groene…
Vezels goed voor de darmen en tegen hartziekten
Volgens een recent advies van de Gezondheidsraad is er overtuigend wetenschappelijk bewijs dat de inname van voedingsvezels (met name in volkoren graanproducten en fruit) geassocieerd is met een betere darmwerking. Bovendien kunnen vezels bescherming bieden tegen hartziekten. Hiervoor dienen…
Diuretica bij hartfalen
Achtergrond Diuretica worden als noodzakelijke eerstelijnsbehandeling gezien bij hartfalen, onafhankelijk van oorzaak, leeftijd en geslacht, omdat ze (snel) klachtenreductie geven door overvulling te bestrijden. Diuretica zijn eigenlijk de enige medicamenten die adequaat vochtretentie bij…
Eerste bevolkingsonderzoek diabetes
Het opsporen van diabetes ging bijna tegelijkertijd van start met de officiële huisartsgeneeskunde. In 1958 publiceerden Mulder en Van de Weg, huisartsen in Noordwijk en Nieuw-Vennep, in H&W de resultaten van een van de eerste bevolkingsonderzoeken op diabetes. Het screeningsonderzoek vond plaats…
Oppervlakkige kou of warmte bij lagerugpijn?
Achtergrond Warmte door middel van warmwaterkruiken, warme zakken met kersenpitten, warme stenen, warmtecrèmes, warme doeken, infraroodlamp, sauna of stoom en toediening van kou worden gebruikt door patiënten of geadviseerd door hulpverleners bij lagerugpijn. De nationale richtlijnen voor artsen…
Sporten is gezond?
De derde editie van dit formularium verschijnt ruim tien jaar na de eerste. Zoals in het voorwoord staat, was er toen nauwelijks aandacht voor de preventieve waarde van sport en bewegen voor de gezondheid. Dat is inmiddels wel veranderd. Dit formularium gaat echter niet in op de preventieve…
Ogen bekeken
Deze Nederlandse editie is geen letterlijke vertaling van het Engelse Clinical Ophthalmology , maar van een beknopte versie daarvan. Hij is bedoeld voor studenten, optometristen, orthoptisten, oogheelkundig fotografen en geïnteresseerde huisartsen(?). In het voorwoord merkt vertaler Stilma op dat…
Goed onderzoek
Deze brochure van de WHO geeft de richtlijnen om op verantwoorde wijze kwalitatief goed wetenschappelijk onderzoek te doen. Good clinical practice (GCP) is het proces dat ethische en wetenschappelijke kwaliteitsstandaarden beschrijft voor de onderzoeksopzet, de uitvoering en het rapporteren van…
Management van verwijzingen
Veel innovaties in onze gezondheidszorg komen aanwaaien van overzee. Ze ontstaan meestal in de Verenigde Staten en na een tussenstop in Engeland dwarrelen ze met enige vertraging neer in onze Hollandse polders. Het is daardoor tamelijk goed te voorspellen welke ‘zorgvernieuwingproducten’ de…
De kleine lettertjes van pijn in de borsten
Dat het belangrijk is om de kleine lettertjes van een nieuwe verzekeringspolis te lezen, is bekend. Maar ook de kleine lettertjes van nieuw geneesmiddelenonderzoek kunnen boekdelen spreken. Recent is het veelvoorkomende probleem van pijn in de borsten (mastodynie) onderzocht. Tweederde van de…
Een depressie die niet geneest met een SSRI. Wat nu?
Schrijf een ander antidepressivum voor als een SSRI faalt, en de depressieve patiënt herstelt alsnog op korte termijn in bijna 1 op de 4 gevallen. Dit tweede middel kan best een andere SSRI zijn. Als een patiënt een SSRI niet verdraagt, geldt dit niet automatisch voor alle middelen uit deze groep…
Het nieuwe zorgstelsel: Engelse lessen?
De National Health Service (NHS) in Groot-Brittannië was de afgelopen maanden weer volop in het nieuws. De NHS kampt met forse verliezen. Waarschijnlijk eindigt de balans dit jaar met meer dan 1 miljard euro verlies. Meer dan 20.000 banen staan op de tocht. Politici geven NHS-managers de schuld,…
Blinde afwijzing eerlijker
Het is veel eerlijker om abstracts voor een congres geblindeerd te beoordelen, in plaats van de gebruikelijke open beoordeling. Als onderzoeker moet je niet alleen publiceren, maar ook lezingen op congressen houden. Het is soms een tombola of je abstract wel of niet geaccepteerd wordt. Voor een…
Onvoldoende bekwaam voor lichamelijk onderzoek
Kunnen artsen tegenwoordig nog een degelijk lichamelijk onderzoek verrichten? Twee Amerikaanse onderzoeksgroepen probeerden hier een vinger achter te krijgen. Eén onderzoeksgroep evalueerde een onderzoek van het hart door 860 studenten en dokters.1 Wat bleek? Na het derde jaar van de medische…
Handen wassen kan beter
Hulpverleners weten wel dat ze vaak hun handen moeten wassen, maar ze doen het niet. Cijfers over adequaat handen wassen in de huisartsenpraktijk ontbreken, maar in ziekenhuizen zou meer dan 50% van de hulpverleners zijn handen niet volgens protocol wassen. Het Institute for Healthcare…
Op naar de 100%
Alleen meetbare zaken bestaan. Nou ja, dat is niet helemaal waar, maar je moet meten om de kwaliteit van handelen te kunnen bepalen. Maar hoe meet je dat en wat zijn de normen? Nolan en Berwick – internationaal bekende experts op het gebied van kwaliteitsverbetering – schreven begin maart een…
Een arts van de wereld
Dit boek wil een leidraad zijn voor (toekomstige) artsen die patiënten hebben met een andere etnisch culturele achtergrond en bij wie een migratiegeschiedenis regelmatig een belangrijke rol speelt in hun welbevinden en de beleving van klachten en beperkingen. Het boek is opgebouwd uit casussen…

Wetenschap

Van lacunes in evidence naar aanbevelingen voor onderzoek bij astma en COPD
Bij het maken van richtlijnen wordt zichtbaar in welke mate medisch handelen evidence-based is en waar zich kennislacunes bevinden. Voor astma en COPD zijn er 21 kennislacunes gesignaleerd in de NHG-lacunebak op basis van de NHG-Standaarden uit 2001. De vragen over 11 van de 21…
Griepvaccinatie en cervixscreening in LINH
Het LINH, Landelijk Informatie Netwerk Huisartsenzorg, levert sinds 1991 informatie over de morbiditeit in de huisartsenpraktijk, en over het huisartsgeneeskundig handelen. Veel gegevens uit het LINH hebben inmiddels hun weg naar Huisarts en Wetenschap gevonden via de LINH-rubriek. Margot Tacken…
Betrokken ouderen
Raymond Wetzels schreef een proefschrift over het betrekken van ouderen bij de medische beslissingen door de huisarts. Eerder onderzoek heeft namelijk aangetoond dat een actieve rol binnen een consult, zoals het meebeslissen over een te voeren beleid, tot betere gezondheidsuitkomsten leidt. Het…
Verwijzing van kinderen naar de specialist: een vergelijking tussen 1987 en 2001
Huisartsen handelen de meeste gezondheidsproblemen zelf af. Verwijscijfers geven inzicht in het startpunt van specialistische bemoeienis. Ze kunnen onderhevig zijn aan verandering. Het aantal verwijzingen bij kinderen daalde tussen 1987 en 2004. De daling was het grootst…
Collaborative care voor lichamelijk onverklaarde klachten in de huisartsenpraktijk
Lichamelijk onverklaarde klachten in de huisartsenpraktijk kunnen samenhangen met psychische problematiek en het heeft zin als de huisarts dat aan de orde probeert te stellen. Huisartsen kunnen gedragsmatige interventies uitvoeren die effect hebben op het welbevinden. Patiënten…

Praktijk

Risicogroepen en daders
Caroline Seegers bezoekt u met haar 6-jarige zoontje Wing, die aan het fragiele-X-syndroom lijdt. Ze maakt zich zorgen omdat hij slecht eet, met name ’s nachts veel huilt, op school slechte prestaties levert en weinig tot geen contact maakt met klasgenootjes. U ziet een timide jongen die…
Oppervlakkige tromboflebitis van het been
Oppervlakkige tromboflebitis (superficiële veneuze trombose (SVT)) wordt veroorzaakt door het tromboseren van een oppervlakkige, meestal varikeuze vene. De gezamenlijke incidentie van tromboflebitis en flebotrombose (ICPC K94) in de huisartsenpraktijk bedraagt 1,8 per 1000 patiënten. De…
Altijd wel weer wat nieuws onder de zon
Huisarts Jagersma kent de heer Van Straalen, 80 jaar, als een redelijk vitale man. Diens diabetes mellitus type 2 is gereguleerd met een dieet. Hij heeft geen microvasculaire complicaties, geen hart- en vaatziekten en een keurige bloeddruk (138/85 mmHg). Hij rookt niet en drinkt weinig alcohol…
De extra zorgen van de huisarts
Onlangs verscheen een Programma voor Individuele Nascholing (PIN) ‘Zorg voor mensen met een verstandelijke beperking’. Anders dan gebruikelijk is deze PIN niet gebaseerd op een NHG-Standaard. Het onderwijsprogramma werd samengesteld door de onderzoeksgroep ‘Gezondheidszorg voor mensen met een…
Goed voorbeeld doet goed volgen
Deze serie gaat over medisch onderwijs in de huisartsenpraktijk, over vakmanschap en meesterschap. Het mes snijdt aan twee kanten: studenten en huisartsen-in-opleiding leren van uw expertise en uw eigen deskundigheidsontwikkeling krijgt nieuwe impulsen. We volgen de opleider op zijn weg als…
‘Wij wilden vooral onze service verbeteren’
‘We hadden al een jaartje een website ingericht via Praktijkinfo.nl’, vertelt Smits. ‘Toen vorig jaar oktober de mogelijkheid kwam om via Praktijkinfo.nl ook elektronische consultvoering te gaan doen, hebben we die mogelijkheid meteen aangezet en zijn we een beetje gaan experimenteren. In…
Antibiotica bij lageluchtweginfecties, de rol van een model in de praktijk
De ontwikkeling van diagnostische modellen voor lageluchtweginfecties, aan de hand waarvan de huisarts onderscheid kan maken tussen bronchitis en pneumonie of tussen een bacteriële en een virale oorzaak, en aldus tot een rationeler antibioticumbeleid kan komen, is recent in Huisarts en…
Eerstelijnszorgmodel voor diabetes type 2: toepasbaar en haalbaar
Een actief oproepsysteem van diabetespatiënten verhoogt deelname aan periodiek diabetesonderzoek. Een actief oproepsysteem kan vrij eenvoudig worden georganiseerd buiten de praktijk, voor meerdere praktijken tegelijk. Slechts 3% van de diabetespatiënten die voor hun diabetes in…
Arbeidsvitaminen
Het programma Arbeidsvitaminen heeft het Guiness Book of Records gehaald. Het schijnt het langstlopende radioprogramma ter wereld te zijn. Ik geloof het meteen, want ik kan mij niet anders heugen dan dat dit programma altijd heeft bestaan. Niet dat ik zelf luister, maar mijn ouders waren grote…