Alle nummers
Archief tijdschrift

2018, nummer 4

Jaargang
61
Download dit nummer (PDF)

Nieuws

  • Combinatie van triptaan en NSAID bij migraine

    Volgens de NHG-Standaard Migraine is de aanvalsbehandeling van migraine patiëntgericht en bestaat deze uit paracetamol, NSAID óf triptaanmonotherapie. Deze CAT laat zien dat patiënten met matig tot ernstige migraine die onvoldoende reageren op alleen een triptaan, een combinatie van triptaan en NSAID kan worden geadviseerd. Deze bevindingen verdienen een plaats in een toekomstige herziening van de NHG-Standaard.

  • Apptip Eye Chart Pro

    Eye Chart Pro is een app met een enkele functie: het meten van de visus. Nu zal in de meeste spreekkamers een visuskaart aan de muur hangen, maar is de belichting goed? Is er vijf meter afstand tot de kaart? En wat als je thuis de visus wilt meten?

  • De mondige patiënt is van alle tijden [Redactioneel]

    Persoonlijke diabeteszorg, zonder klemmende protocollen en meer aandacht voor de wensen van de patiënt. Daarvoor pleit Diabetes Federatie directeur Lea Bouwmeester in dit nummer. Heel goed, als huisarts ben ik het helemaal eens met wat ze wil bereiken. Toch wringt er iets.

  • Tramadol heeft nauwelijks effect bij neuropathische pijn

    Neuropathische pijn wordt veroorzaakt door beschadiging of ziekte van het perifere of centrale zenuwstelsel. Deze pijn is langdurig en reageert nauwelijks op de gebruikelijke analgetica, zoals paracetamol en NSAID’s. Geneesmiddelen die enig effect hebben zijn tricyclische antidepressiva en anti-epileptica. De opiaatagonist tramadol heeft een pijnstillende werking, maar de NHG-Standaard Pijn beveelt gebruik ervan niet aan. Werkt tramadol bij chronische neuropathische pijn en is het veilig?

  • Ingezonden: Alarmbellen bij empathie

    Het artikel van Derksen et al. over empathie deed bij mij alarmbellen rinkelen. Het is een typisch voorbeeld van tekentafelgeneeskunde.

  • Ingezonden: NHG stelt HIS-referentiemodel continu bij

    De boodschap dat hergebruik van gegevens uit het HIS voordelen heeft maar ook gevaren, onderschrijven we vanuit het NHG van harte.

  • Pijnbestrijding bij patiënten met kanker

    Drie recent verschenen Cochrane-reviews leiden tot de conclusie dat we eigenlijk niet weten hoe effectief pijnmedicatie is bij patiënten met kanker. De onderbouwing van de WHO-pijnladder is meer gebaseerd op theorie, fysiologie en dagelijkse praktijk dan op wetenschappelijk onderzoek.

  • Ivermectinecrème als behandeling voor rosacea

    Volgens de NHG-Richtlijn Rosacea is de eerstekeusbehandeling bij rosacea tweemaal daags metronidazolcrème. Deze CAT laat zien dat ivermectinecrème eenmaal daags een veelbelovende behandeling voor rosacea is. Slechts twee publicaties vergelijken metronidazol- en ivermectinecrèmes op basis van enkel door een farmaceut gesponsorde onderzoeken. Dit is vooralsnog onvoldoende om de huidige voorkeurbehandeling aan te passen.

  • Lopend onderzoek: Orale of lokale antibiotica bij een plots ontstaan loopoor?

    Naast oorpijn en koorts is een plots ontstaan loopoor een teken van een acute middenoorontsteking (OMA). De huidige NHG-standaard adviseert om bij kinderen met deze verschijnselen behandeling met een oraal antibioticum te overwegen. De vraag is echter of antibioticum oordruppels met corticosteroïden niet even goed werken en daarmee bijwerkingen van orale antibiotica kunnen voorkomen.

  • Ingezonden: De mythe van soft en hard skills

    Onze beschouwing ‘Empathie, een kracht van de huisarts in gevaar?’ geeft aanleiding tot zowel positieve als negatieve reacties. Bij de negatieve reacties gaat het om de volgende veronderstellingen: 1) Empathie benadrukt de emotionele kant in het consult; evenwicht tussen ratio en emotie wordt…

  • Een sigaret per dag is al te veel

    ‘Rookt u?’ ‘Ja, maar ik probeer de laatste tijd te minderen.’ Een veelgehoorde zin in de spreekkamer, en waarschijnlijk vaak beloond met een compliment ter aanmoediging. Uit recent onderzoek blijkt echter dat zelfs het roken van een sigaret per dag de kans op hart- en vaatziekten aanzienlijk verhoogt.

  • Aandacht voor partners van patienten met chlamydia

    Huisartsen behandelen partners van patiënten met chlamydia over het algemeen niet. Naar schatting behandelt slechts 2 tot 6% de partners van deze patiënten. Huisartsen staan wel open voor de patiëntgeïnitieerde behandeling van de partner (PIBP), mits er een duidelijke richtlijn is.

  • Foamverband bij decubitus niet beter dan andere verbanden

    Volgens een recente Cochrane-review is er geen bewijs dat foamverbanden effectiever zijn bij decubitus dan andere verbandmaterialen. Er is evenmin bewijs dat foamverbanden beter scoren op kosteneffectiviteit dan andere materialen, zeker niet gezien de prijzen van de beschikbare producten.

  • Verdikte voeding vermindert reflux baby’s

    Volgens een recente Cochrane-review nemen refluxklachten bij jonge zuigelingen af na inname van verdikte voeding. De onderzochte baby’s waren jonger dan zes maanden, à terme en dronken voornamelijk flesvoeding. Uit het onderzoek werd niet duidelijk welke voedselverdikker het effectiefst was. Verder is het nog onduidelijk of verdikte voeding ook effect heeft bij zuigelingen die borstvoeding krijgen.

  • Slechte registratie afwijkend medicijnmetabolisme

    Het enzym CYP2D6 zorgt voor de omzetting van ongeveer een kwart van de medicijnen. Bij sommigen werkt dit enzym minder goed dan bij anderen en dat heeft consequenties voor de medicatie. In de Nederlandse gezondheidszorg gaan uitslagen van de CYP2D6 genotypering echter op grote schaal verloren, waarschijnlijk door slechte communicatie en registratie. Patiënten lopen daardoor het risico om een verkeerd gedoseerd medicijn te krijgen. Dat blijkt uit een recent onderzoek.

  • Opioiden na operatie liever kort en krachtig

    Na een operatie kunnen opioïden beter korter worden voorgeschreven in een hoge dosis dan langer in een lage dosis. Dat is de conclusie van een Amerikaans onderzoek onder meer dan een miljoen postoperatieve patiënten. Het ophalen van een herhaalrecept en langdurig gebruik na ontslag waren sterker geassocieerd met de ontwikkeling van opioïdenverslaving dan een hoge postoperatieve dosering.

  • Sms’jes faciliteren gewichtsverlies bij obesitas

    Tweewekelijkse sms’jes met tips voor gewichtsverlies helpen obese patiënten bij het afvallen, zo blijkt uit een onderzoek door huisartsen. Na een jaar waren het gewicht en de buikomvang van de deelnemers iets afgenomen. Acht procent van de interventiegroep haalde het doel van 10% gewichtsverlies vergeleken met 0% in de controlegroep.

  • Langdurig gebruik antidepressiva groeit in de eerste lijn

    Het totale en langdurige gebruik van antidepressiva stijgt wereldwijd. Huisartsen schrijven veel antidepressiva voor, al dan niet als herhaalmedicatie. De vraag rijst of zij langdurig gebruik voldoende tegengaan en of zij kritisch genoeg zijn bij herhaalmedicatie. Dit Amsterdamse onderzoek maakt duidelijk dat het belangrijk blijft hierop alert te zijn.

  • Grote regionale verschillen in prescriptie bij DM type 2

    Er zijn grote regionale verschillen in voorschrijfgedrag bij de nieuwe generatie orale bloedsuikerverlagende middelen, zoals DPP4-  en SGLT2-remmers en GLP1-analogen. In bepaalde regio’s schrijven huisartsen deze middelen tot tienmaal vaker voor dan in andere delen van het land.

  • Behandeling urge-incontinentie kan veel doelmatiger

    Tolterodine is het middel van eerste keus bij de medicamenteuze behandeling van patiënten met urge-incontinentie volgens de NHG-Standaarden Incontinentie voor urine bij vrouwen en Mictieklachten bij mannen. Als meer huisartsen dit advies opvolgen, is er een aanzienlijke kostenbesparing mogelijk. Dit middel is namelijk aanzienlijk goedkoper dan de gangbare preparaten, die momenteel vaker voorgeschreven worden.

Wetenschap

  • NDF-directeur Lea Bouwmeester over ‘het goede gesprek’ in de diabeteszorg

    We hebben de diabeteszorg al behoorlijk op orde, maar als het ligt aan Lea Bouwmeester, sinds 1 juli 2017 directeur van de Nederlandse Diabetes Federatie (NDF), kan het veel beter. Met meer aandacht voor de mens achter de patiënt en een verschuiving van spreekkamer naar woonkamer dankzij de inzet van digitale middelen. “De vraag moet niet zijn hoe iemand zijn ziekte managet, maar hoe hij zo goed mogelijk kan leven met diabetes.”

  • CRP-test alleen bij acuut zieke kinderen met hoger risico

    Acute infectie is een van de meest voorkomende ziektebeelden bij kinderen in de eerste lijn. Ernstige infecties zijn zeldzaam (< 1% van de acuut zieke kinderen bij de huisarts). Longontsteking komt het meest voor, gevolgd door urineweginfecties en (zelden) sepsis, meningitis of osteomyelitis. …

  • De rol van de huisarts bij soaconsulten

    Het aantal soaconsulten op GGD’s en in huisartsenpraktijken is de laatste jaren gestabiliseerd. Wel stijgt op GGD’s, die vooral de hoogrisicopatiënten voor hun rekening nemen, het percentage bezoekers dat positief test op een soa. Syfilis is terug van weggeweest, vooral onder mannen die seks hebben met mannen. De populariteit van zelftests groeit, maar de huisarts heeft met twee derde van alle soaconsulten nog altijd een belangrijk aandeel in de soazorg. Die omvat meer dan alleen maar testen en behandelen. Ontwikkelingen zoals hiv-profylaxe, mycoplasmadiagnostiek, HPV-vaccinatie en e-health, vragen om een plaatsbepaling: wat is zinvol in de huisartsenpraktijk en wat niet?

  • Implementatie van het diabetes-jaargesprek

    De Nederlandse Diabetes Federatie ontwikkelde een model voor een diabetes-jaargesprek waarin patiënt en zorgverlener samen vaststellen welke behandeling en ondersteuning nodig zijn. Het diabetes-jaargesprek blijkt goed toepasbaar in de eerste en tweede lijn; patiënten ervaren…

  • Hartpatiënt moet meer weten over alarmsymptomen

    Om schade aan de hartspier te beperken en overlijden te voorkomen is het van groot belang dat de juiste behandeling van een acuut coronair syndroom (ACS) zo snel mogelijk plaatsvindt (time = muscle ). Het verminderen van de (pre)hospitale vertraging leidt tot betere patiëntuitkomsten. Een…

  • Centrale rol huisarts in zorgnetwerk antibioticaresistentie

    Vergeleken met hun buitenlandse collega’s zijn Nederlandse huisartsen terughoudend in het voorschrijven van antibiotica. Toch neemt het probleem van de antibioticaresistentie ook in onze huisartsenpraktijken toe. Antibioticaresistentie vraagt om een aanpak op meerdere fronten, want er is niet een magische oplossing. Daarom nam de minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport in 2015 het initiatief tot een meerjarenplan voor de aanpak van antibioticaresistentie. Deze aanpak moet onder andere tot de vorming van tien regionale zorgnetwerken leiden, waarin de huisarts een belangrijke rol speelt.

  • Calprotectinetest kan inflammatoire darmziekte veilig uitsluiten

    Voor de huisarts is het niet altijd eenvoudig om onderscheid te maken tussen functionele of organische buikpijn. Wij onderzochten of het bepalen van de hoeveelheid calprotectine in de ontlasting voor de huisarts diagnostische meerwaarde heeft wanneer een kind zich meldt met chronische buikpijn of diarree. Met de fecaal-calprotectinetest blijken huisartsen een inflammatoire darmziekte (IBD) veilig te kunnen uitsluiten bij kinderen die alarmsymptomen hebben. Met deze test zijn we zelfs beter in staat te bepalen of er al dan niet een IBD aanwezig is dan met bloedonderzoek. In theorie kan de calprotectinetest onnodige verwijzingen naar het ziekenhuis voorkomen.

  • Wees alert op ESBL-producerende bacteriën

    Wereldwijd raken steeds meer mensen geïnfecteerd door extended-spectrumbètalactamase (ESBL) producerende bacteriën. Zagen we ESBL-infecties aanvankelijk vooral in ziekenhuizen, nu krijgen ook huisartsen ermee te maken. Dit komt door de veranderde samenstelling van de (patiënten)populatie en doordat ziekenhuiszorg zich verplaatst naar de huisarts. Bij een infectie door een ESBL-producerende bacterie (EPB) kan de standaardbehandeling niet aanslaat. Huisartsen moeten hierop bedacht zijn als een standaardbehandeling bij infecties faalt en risicofactoren voor dragerschap van EPB aanwezig zijn. Samenwerking tussen de eerste en tweede lijn is essentieel voor de aanpak van dit groeiende probleem.

Praktijk

  • Monsters in de nacht: bedwantsen

    Wereldwijd stijgt de incidentie van beten door bedwantsen. Deze toename komt door een stijgende resistentie van de insecten tegen bestrijdingsmiddelen en een grotere verspreiding door toenemend internationaal reisverkeer. De bedwantsen voeden zich met bloed van de mens en hun beten leiden tot jeukende erythemateuze of urticariële papels, vooral op armen, benen, nek en rug. Voor de bestrijding moet men een gecertificeerd bestrijdingsbedrijf inschakelen.

  • Kennistoets ESBL-producerende bacteriën

    Wereldwijd raken steeds meer mensen geïnfecteerd door extended-spectrumbètalactamase (ESBL) producerende bacteriën. Toets uw kennis over deze bacteriën.

  • Serie therapie van alledaagse klachten: Behandeling van jeuk

    De behandeling van jeuk zonder aanwijsbare oorzaak berust vooral op algemene maatregelen en indifferente lokale therapie. Vochtvasthoudende en koelende middelen zijn het belangrijkst. Medicatie (lokaal of systemisch) kan zinvol zijn bij specifieke oorzaken, maar men moet zeer alert zijn op schadelijke bijeffecten.

  • Erysipeloïd na contact met geïnfecteerd pluimvee

    Erysipeloïd, ook wel visroos of vlekziekte genaamd, is zeldzaam, maar komt als beroepsziekte nog steeds voor. De oorzaak van deze aandoening is de bacterie Erysipelothrix rhusiopathiae, die we vinden in zoogdieren, vogels, reptielen en vissen. Huisartsen zullen het ziektebeeld moeten herkennen, gezien het belang van tijdige behandeling.

Richtlijn

  • NHG-Standaard Chronische nierschade

    Op initiatief van de Nederlandse Internisten Vereniging (NIV) en het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) is de nieuwe multidisciplinaire richtlijn (MDR) Chronische nierschade (CNS) ontwikkeld. Tegelijkertijd is ook de NHG-Standaard Chronische nierschade ontwikkeld, die de LTA Chronische nierschade (2009) vervangt.

  • Herseninfarct voortaan ook endovasculair te behandelen

    De mogelijkheden om een herseninfarct te behandelen nemen de laatste jaren in rap tempo toe. De zorg voor een patiënt met uitvalsverschijnselen heeft daarmee in de acute fase een spoedeisend karakter gekregen. De herziene NHG-Standaard Beroerte besteedt aandacht aan de nieuwste behandelingstechniek bij een herseninfarct: endovasculaire behandeling. Ook is er meer ruimte gekomen voor het gebruik van clopidogrel en directe anticoagulantia (DOAC’s) in het kader van de secundaire preventie.

  • Terughoudend met antivirale medicatie bij gordelroos

    Antivirale middelen zijn ineffectief in het voorkomen van postherpetische neuralgie. Alleen bij patiënten met een verminderde afweer of met gordelroos in het gelaat of op de gehoorschelp wordt antivirale medicatie voorgeschreven om schade aan het gezichtsvermogen, gehoor of motoriek te voorkomen. Vaccinatie met verzwakt levend vaccin blijkt gordelroos maar in zeer beperkte mate en duur te voorkomen. Hoop is gevestigd op een recombinant vaccin, dat vermoedelijk beter werkt, maar in Nederland nog niet op de markt is.

NHG Forum

  • Column Rob Dijkstra: Sneller nieuwe kennis

    NHG-Standaarden zijn zo’n gewoon onderdeel van ons spreekuurmeubilair, bij nascholing, bij een leergesprek met de aios, dat het niet opvalt hoe bijzonder ze zijn.

  • Urogynaecologie

    De vijfde groep NHG-Kaderopleiding Urogynaecologie heeft op 9 februari het diploma kaderhuisarts ontvangen.

  • NHG-Congres over ggz

    Psychische klachten in de huisartsenpraktijk zijn dit jaar het onderwerp in het NHG-Congres ‘Dokter, kijk eens tussen mijn oren!’

  • Uitgelichte post HAweb Ledenforum: Vitamine D-deficiëntie

    Anne-Marie Voss, praktijkhoudend huisarts in een hoed met patiënten geboren en getogen in Glanerbrug, regio Enschede: ‘Enkele jaren geleden is er onderzoek verricht naar allochtonen en gewrichts- en spierklachten waarbij dit geassocieerd werd met een vitamine D-tekort. Hierdoor ben ik vaker vitamine D gaan bepalen. Ik heb opgemerkt dat deze mensen vaak ook moe zijn en ik vind in deze groep vaak een vitamine D-tekort: recentelijk een jongeman van 19 jaar met klachten passend bij burn-out met een vitamine D van 18.

  • 'Het leukste is patiëntencontact'

    In deze rubriek portretteren we praktiserende huisartsen die iets bijzonders doen. Maria van den Muijsenbergh is huisarts, wetenschapper en hoogleraar.

  • Nieuwe manier van werken bij huiselijk geweld: Praten zonder wegjagen

    Hoe bespreek je je vermoeden van huiselijk geweld met een ouder of kind zonder je patiënt weg te jagen? De scholing 'Thuis niet pluis' pakt dit aan.