Alle nummers
Archief tijdschrift

2021, nummer 8

Jaargang
64
Download dit nummer (PDF)

Nieuws

  • Podcast: augustus 2021

    De behandeling van urine-incontinentie bij vrouwen blijkt met een app net zo goed te werken als de standaardzorg van de huisarts. Huisartsen hebben met deze app een nieuwe, bewezen werkzame behandeloptie in handen. Wat is het succes achter de URinControl-app?

  • To screen or not to screen? [Redactioneel]

    Wist u dat in Nederland ruim een half miljoen thuiswonende 65-plussers kwetsbaar zijn? Kwetsbare ouderen hebben veel gezondheidsklachten en moeite om de regie over hun leven te voeren. Ook hebben zij een verhoogde kans op ziekenhuisopname of overlijden. Kent u ze allemaal? Of wordt het de hoogste tijd om deze ouderen op te sporen met vragenlijsten?

  • Hoofdredacteur Gijs Baaten: ‘wetenschap bedrijven vanuit de praktijk vind ik zeer inspirerend’

    Wie zijn de mensen die Huisarts en Wetenschap maken? Die elke 2 weken bij elkaar komen om artikelen te bespreken, te discussiëren over de ontwikkelingen in het huisartsenvak en te brainstormen over themanummers? In de serie Redactie in beeld stellen ze zich voor. Gijs Baaten, hoofdredacteur sinds 1 juni 2021, trapt af.

  • Kwetsbare groepen doen minder mee aan cardiometabole preventie

    De sociaal kwetsbare groepen die er het meest van kunnen profiteren, doen het minst mee aan cardiometabole preventieprogramma’s in de huisartsenpraktijk. Dat blijkt uit Nederlands onderzoek in de eerste lijn. Het lijkt dan ook nodig deze groepen op een andere manier te benaderen.

  • Wel of geen injectie bij een rughernia?

    Een lumbaalsacraal radiculair syndroom (LRS) kan zeer pijnlijk en hinderlijk zijn. Het is de vraag wat dan de beste behandeling is. De auteurs van deze herziene cochranereview vergeleken het effect van epidurale corticosteroïd-injecties met epidurale placebo-injecties bij patiënten met LRS-klachten. Zij vonden weinig nieuw ondersteunend bewijs voor het toedienen van epidurale corticosteroïd-injecties.

  • De 2 kanten van afvallen na de diagnose DM2

    Huisartsen en praktijkondersteuners zullen patiënten met diabetes type 2 en overgewicht meestal gewichtsverlies aanbevelen. Een follow-uponderzoek van 10 jaar – bij mensen bij wie door screening diabetes type 2 werd vastgesteld – maant echter tot voorzichtigheid. Vooral bij mensen met een BMI < 30 is fors gewichtsverlies dan niet altijd gezond.

  • Adjuvante antibiotica na drainage van cutane abcessen

    De kans op genezing van een abces lijkt iets te verbeteren door behandeling met adjuvante antibiotica na drainage. De meeste patiënten herstellen zonder antibiotische nabehandeling. Echter, bij patiënten die een verhoogd risico hebben op een gecompliceerde abcesgenezing, kan een aanvullende behandeling met antibiotica overwogen worden.

  • Geen probiotica bij zwangerschap

    In theorie lijken probiotica aantrekkelijk. ‘Goede bacteriën’ zouden door hun effect op het microbioom het suiker- en vetmetabolisme bij zwangeren positief kunnen beïnvloeden en zo zwangerschapsdiabetes kunnen voorkomen. De auteurs van een recente cochranereview troffen dit theoretisch gunstige effect echter niet aan. Integendeel: probiotica verhogen mogelijk juist het risico op pre-eclampsie.

  • Gebruik van mirabegron bij urge-incontinentie

    In de NHG-Standaard Incontinentie voor urine bij vrouwen staat tolterodine genoemd als middel van eerste keus. In de tweede lijn wordt vaker mirabegron voorgeschreven, omdat dit middel minder bijwerkingen (zoals een droge mond) zou hebben. De effectiviteit van deze middelen lijkt echter vergelijkbaar en er is geen significant verschil in bijwerkingen. Dat blijkt uit een update van de bestaande literatuur.

  • Screening op atriumfibrilleren bij thuiswonende ouderen

    Atriumfibrilleren (AF) bij ouderen blijft vaak onontdekt. Dat kan anders. Een recent onderzoek onder thuiswonende 75-plussers laat zien dat 14 dagen continue ecg-monitoring 10 keer meer AF opspoort dan de gebruikelijke zorg bij patiënten in de eerste lijn.

  • Vaker artrose door vitamine K-antagonisten?

    ‘Dokter, ik heb last van mijn knie, moet ik misschien mijn bloedverdunner staken?’ Die vraag zouden huisartsen de komende periode zomaar kunnen krijgen. Uit recent onderzoek blijkt namelijk dat knie- en heupartrose ruim 2 keer zo vaak voorkomt bij patiënten die vitamine K-antagonisten (VKA’s) gebruiken als bij patiënten die geen acenocoumarol of fenprocoumon gebruiken.

  • Dry needling bij de behandeling van hoofdpijn

    Dry needling is het plaatsen van een dunne naald op trigger points in spieren om te zorgen voor spierontspanning en pijnvermindering. Er is vooralsnog geen bewijs dat dry needling effectief is bij de behandeling van hoofdpijn. Een meta-analyse laat zien dat dry needling de pijn niet vermindert, maar het functioneren op de korte termijn wel verbetert bij patiënten met bijvoorbeeld spanningshoofdpijn. De kwaliteit van het bewijs is echter laag.

Wetenschap

  • Elkaar stimuleren in wetenschappelijk onderzoek bij de CWO

    De in 1957 opgerichte NHG-Commissie Wetenschappelijk Onderzoek (CWO) hield in haar ruim 60-jarige bestaan meer dan 600 maandelijkse bijeenkomsten. Wat droeg de commissie bij aan de ontwikkeling van de huisartsgeneeskunde, wat heeft zij de leden gebracht en wat kan zij betekenen voor de toekomst van de huisartsgeneeskunde? Wij rubriceerden de proefschriften van huidige en voormalige CWO-leden en interviewden een aantal van hen.

  • Toekomst voor programmatische cardiometabole preventie?

    Cardiometabole ziekten (CMZ), zoals hart- en vaatziekten en diabetes mellitus type 2, zijn wereldwijd doodsoorzaak nummer 1. Mede door een vergrijzende bevolking vormen ze een nog altijd groeiende ziektelast en veroorzaken ze een enorme druk op de zorgkosten. In de huisartsenpraktijk is de zorg voor patiënten met reeds bestaande CMZ onomstreden, maar er is nog geen eenduidig beleid over vroege opsporing van patiënten met een verhoogd risico op CMZ. Al jarenlang is er discussie over óf, hoe en waar we selectieve cardiometabole preventie het best kunnen vormgeven.

  • Doek nog niet gevallen voor programmatische cardiometabole preventie

    In hun beschouwing stellen Stol en collega’s zich de vraag of er in de huisartsenpraktijk nog een toekomst is voor programmatische cardiometabole preventie van cardiometabole ziekten (CMZ). Omdat deze vorm van preventie niet kosteneffectief is, is volgens hen grootschalige implementatie van het preventieconsult in Nederland niet zinvol. Ze benadrukken het belang van opportunistische (‘ad hoc’) screening in de huisartsenpraktijk. Stol en collega’s doen hiermee verslag van hun indrukwekkende gerandomiseerde onderzoek. Is nu dan het doek gevallen voor een rol voor de huisarts bij het groepsgewijs, programmatisch opsporen van personen met een nog onbekend verhoogd cardiometabool risico? Die conclusie kunnen we volgens mij nog niet trekken, want er is voldoende perspectief.

  • Gesprekshulp helpt samen te beslissen bij complexe problematiek

    De Outcome Prioritisation Tool (OPT), ook wel ‘het schuifje’ genoemd, kan een handige gesprekshulp zijn om samen te beslissen met palliatieve oncologische patiënten, zo is gevonden in de OPTion-studie. Deze tool kan ook bruikbaar zijn voor andere patiëntengroepen met complexe problematiek. Mariken Stegmann en Annette Berendsen adviseren naar aanleiding van hun onderzoek om de OPT te introduceren in de praktijk, te gaan gebruiken en ermee te oefenen. Omdat de patiënt hier niet zelf mee komt, moet de dokter het initiatief nemen. Dat wordt gewaardeerd en kan helpen bij de besluitvorming.

  • De ziektelast van genitale wratten

    Genitale wratten kunnen een grote invloed hebben op de kwaliteit van leven, vooral bij jongere patiënten die nog niet zo lang seksueel actief zijn. De auteurs hebben die invloed in kaart gebracht in 21 semigestructureerde interviews met patiënten van 18-26 jaar. Door concreet te vragen naar ziektebeleving en -last, aan te geven dat genitale wratten bepaald niet uitzonderlijk zijn en gevoelens van onzekerheid, angst en schaamte te erkennen kan de huisarts de aandoening voor deze patiënten veel draaglijker maken.

  • Alternatieven voor het screenen van kwetsbare ouderen

    In de discussie over het nut van screenen van ouderen in de huisartsenpraktijk ligt de nadruk te veel op vragenlijsten. Juist ouderen bij wie proactief beleid zinvol is, laten zich niet gemakkelijk met vragenlijsten benaderen. Geautomatiseerde analyse van dossiergegevens vormt een veel steviger uitgangspunt voor gestructureerd proactief beleid bij ouderen in de huisartsenpraktijk.

  • Screen kwetsbare ouderen niet met standaard vragenlijsten

    Het aantal kwetsbare ouderen in Nederland neemt toe en huisartsen voelen vaak de behoefte om negatieve gezondheidsuitkomsten bij deze patiënten voor te zijn. Er zijn diverse screeningsinstrumenten ontwikkeld, waaronder veel vragenlijsten. Kwetsbaarheidsvragenlijsten waar onderzoek naar is gedaan, blijken negatieve gebeurtenissen echter niet beter te voorspellen dan de huisarts zelf. Het heeft dan ook geen zin om kwetsbaarheid te scoren met een standaard vragenlijst.

  • Denk aan testen op hiv en syfilis bij een vastgestelde gonorroe-infectie

    De incidentie van soa’s is de afgelopen jaren gestegen. Co-infecties komen vaak voor. De NHG-Standaard Het soa-consult adviseert om met hoogrisicopatiënten te overleggen over testen op de ‘big five’ (chlamydia, gonorroe, hiv, syfilis en hepatitis B). Hetzelfde geldt na een willekeurige positieve soa-test bij laagrisicopatiënten. Wij vroegen ons af in hoeverre huisartsen ‘standaard’ testen op hiv en syfilis wanneer ze een gonorroe-infectie hebben vastgesteld. Het lijkt erop dat huisartsen niet consequent doortesten na een positieve gonorroetest. Hierdoor kunnen ze diagnoses in een vroegtijdig stadium missen.

  • App voor zelfmanagement van urine-incontinentie bij vrouwen

    De behandeling van urine-incontinentie bij vrouwen blijkt met een app net zo goed te werken als de standaardzorg van de huisarts. Huisartsen hebben met deze app een nieuwe, bewezen werkzame behandeloptie in handen. De app biedt nog andere voordelen. Zo verlaagt het drempels tot de zorg, verbetert het therapietrouw en verlaagt het kosten.

  • De SARS-CoV-2-antigeentest is niet accuraat genoeg

    Met een antigeensneltest kan een besmetting met SARS-CoV-2 binnen enkele minuten worden aangetoond. Wij onderzochten de validiteit van zo’n antigeentest in de eerstelijns spoedzorg bij patiënten met matig-ernstige corona-achtige klachten. De onderzochte antigeentest bleek een sensitiviteit te hebben van 65,7% en een negatief voorspellende waarde van 95-98%. Het is daarom aan te raden om een negatieve sneltestuitslag bij patiënten die klachten hebben altijd te bevestigen met een PCR-test.

Praktijk

  • Het nefrotisch syndroom bij volwassenen [Kennistoets]

    Toets uw kennis.

  • Nagelletsel

    Met de vinger tussen de deur gekomen, met de hamer op de vinger geslagen of in het topje van de vinger gezaagd: nagelletsels zijn vaak het gevolg van alledaagse ongelukjes. Huisartsen verwijzen patiënten met traumatische wonden veelal naar de SEH of chirurgie wanneer ze vermoeden dat de patiënt letsel van pees, gewricht, zenuw of bot heeft. Bij nagelletsel bestaat meer twijfel. Kennis over nagelletsels kan het aantal verwijzingen en complicaties verminderen.

  • Valangst

    Valangst vergroot het risico om daadwerkelijk te vallen. Ouderen met valangst raken ook makkelijker in een sociaal isolement doordat ze minder activiteiten ondernemen. Een medicamenteuze aanpak is niet aangewezen. De behandeling berust op het vergroten van de eigen balans en het vertrouwen daarin.

  • Het nefrotisch syndroom bij volwassenen: niet te missen

    Het nefrotisch syndroom is een zeldzame aandoening die te ernstig is om te missen. Met een gerichte anamnese en een eenvoudig dipstickonderzoek kan de diagnose ook in de huisartsenpraktijk gemakkelijk en snel worden gesteld. Maar je moet er wel aan denken.

Richtlijn

  • Van NHG-Dossier Coronavirus naar NHG-Standaard COVID-19

    Het NHG-Dossier Coronavirus (COVID-19) voorzag huisartsen in 2020 en de eerste helft van 2021 van actuele informatie over SARS-CoV-2. Nu de kennis over ‘acute’ COVID-19 op meer wetenschappelijk onderzoek en ervaring is gebaseerd, en de ontwikkelingen minder turbulent zijn, heeft het NHG besloten het medisch-inhoudelijke deel van het coronadossier in te bedden in de reguliere processen en producten. De ontwikkeling van de NHG-Standaard COVID-19 is hiervan het resultaat. In dit artikel gaan we met name in op de omzetting van het dossier naar een reguliere NHG-Standaard, waarvan de belangrijkste kernboodschappen verderop in dit artikel vermeld staan.

NHG Forum

  • Even schakelen [Column]

    Ik schrijf deze column op de dag waarop na lange tijd ‘bijna alles weer kan in Nederland’. Terwijl sommigen zich vannacht direct onbevreesd in het uitgaansleven stortten, stond ik vanochtend nog wat onwennig bij de bakker. Moest ik in dit minuscule winkeltje nou wel of niet een mondkapje dragen? Ik moet duidelijk even schakelen.

  • Stikstofpen of stikstofcontainer [Uitgelichte post HAweb Ledenforum]

    Frank van Deursen is praktijkhouder in een dorpspraktijk met 9000 patiënten. Onlangs deed hij visite bij een 90-plusser met een plekje op haar voorhoofd. Ze wilde niet naar de dermatoloog en naar de praktijk komen was ook lastig. Eerder had Frank ervaring opgedaan met een cryo stikstofpen. Handig om mee te nemen en in zo’n geval te gebruiken. Ook de doktersassistentes uit zijn praktijk kregen tijdens een nascholing dermatologie het advies om een cryo spuitbus (de Cryo Pro®) in te zetten. Frank vroeg zich af wat andere huisartsen gebruiken en hoe het zit met de kosteneffectiviteit. Hij vroeg via HAweb collega’s naar hun ervaringen.

  • ‘Samenwerken levert meer op’

    Per 1 juli 2021 droeg Stichting LINKH, het Landelijk Implementatie Netwerk Kwaliteitsbeleid Huisartsenzorg, haar werkzaamheden over aan het NHG en het Accreditatie Bureau Cluster 1 (ABC1) van de KNMG. Bestuursleden Paul Heuberger en Pieter Antonides zijn blij met deze ontwikkeling. ‘De toekomst van de huisartsenzorg en het kwaliteitsbeleid is bij het NHG in hele goede handen.’

  • Online wereldcongres WONCA over persoonsgerichte zorg

    Dit jaar vond de WONCA Europe Conference (woncaeurope2021.org) noodgedwongen online plaats, van 6-10 juli 2021. De organisatie was in handen van het NHG. Congresvoorzitter Dorien Zwart en de voorzitter van de wetenschappelijke commissie Jako Burgers geven een korte impressie van het uitgebreide programma. Voor het congres waren ruim 1250 mensen wereldwijd aangemeld, afkomstig uit 66 landen, van wie 300 uit Nederland. Het bezoekersaantal kan nog toenemen, omdat de virtuele venue tot 10 oktober on demand beschikbaar is.