Alle nummers
Archief tijdschrift

2021, nummer 3

Jaargang
64
Download dit nummer (PDF)

Nieuws

  • Het gezin uit de context [Redactioneel]

    Een patiënt komt nooit alleen, maar brengt ook altijd zijn of haar familie mee. Soms letterlijk, als een ander gezinslid plaatsneemt op de ‘bijrijdersstoel’. En anders bijna altijd figuurlijk, omdat familie en gezin hun weerslag hebben op ontstaan, beleving en beloop van de gepresenteerde klacht. Ik vertel u niets nieuws, toch?

  • Zijn strengere streefwaarden bij bloeddruk beter?

    De bloeddruk is een van de belangrijkste behandelbare risicofactoren bij de preventie van hart- en vaatziekten, maar de optimale streefwaarde blijft een discussiepunt. In een recente cochranereview onderzochten de auteurs of een strengere streefwaarde (≤ 135/85 mmHg) beter is dan een wat minder strenge streefwaarde (140-160/90-100 mmHg). De auteurs vonden weinig tot geen verschil in mortaliteit, en ook niet voor ernstige bijwerkingen of cardiovasculaire events. Hun conclusie luidt dat er onvoldoende bewijs is om strengere streefwaarden te hanteren.

  • Probiotica helpen niet bij acute diarree

    Probiotica zijn producten die grote hoeveelheden nuttige melkzuurbacteriën bevatten, zoals lactobacillen en bifidobacteriën. Gebruik van probiotica kan bijdragen aan een gunstigere samenstelling van de darmflora, wat mogelijk effect heeft op de behandeling van bijvoorbeeld prikkelbaredarmsyndroom, obstipatie en diarree. Een recente cochranereview toont echter aan dat probiotica geen overtuigend effect hebben in de behandeling van acute diarree.

  • Nieuw onderzoek naar zelfhypnose bij kinderen met buikpijn

    Chronische buikklachten komen veel voor bij kinderen. In de meeste gevallen gaat het om buikpijn zonder somatische oorzaak. Bijna de helft van deze kinderen heeft na een jaar nog steeds last. Kan zelfhypnose als vroegtijdige thuisbehandeling in de eerste lijn uitkomst bieden?

  • CAT over shockwavetherapie bij fasciitis plantaris wint Jan van Esprijs

    De NHG-Wetenschapsdag was dit jaar online en dus anders. Wat niet afweek was de uitreiking van de Jan van Esprijs en de publieksprijs voor de beste CAT tijdens een subsessie. Een jury koos de beste 4 CATS uit, gemaakt door huisartsen in opleiding. En dat was dit jaar een echt feest. Mooie patiënt- en praktijkgebonden vraagstellingen, die met een adequate methodologie waren onderzocht.

  • Behandeling van mictieklachten tijdens ANW-uren

    Patiënten met mictieklachten die zich melden tijdens ANW-uren worden vaak niet gediagnosticeerd en behandeld conform de NHG-Standaard Urineweginfecties. Er is mogelijk sprake van overbehandeling in de laagrisicogroep en onderbehandeling in de hoogrisicogroep. Dat blijkt uit een onderzoek bij 2 grote Nederlandse huisartsenposten.

  • Toename gebruik antidepressiva en anti-epileptica bij artrose

    Antidepressiva en anti-epileptica worden ook ingezet als pijnbestrijding bij artrose, terwijl hiervoor onvoldoende bewijs is. Tussen 2008 en 2017 werden amitriptyline, gabapentine en pregabaline vaker voorgeschreven bij artrose. Bij pregabaline was dat zelfs tweemaal zo vaak als voorheen. Deze ontwikkeling is zorgelijk.

  • Contactloze infraroodthermometers missen koorts bij kinderen

    Infraroodthermometers worden in deze coronatijden veel gebruikt. Onderzoek bij kinderen onder de 5 jaar laat zien dat de contactloze thermometers de temperatuur iets onderschatten. Daardoor wordt koorts vaker gemist dan bij metingen in de oksel of het oor. De contactloze infraroodthermometers verdienen daarom niet de voorkeur.

  • Langdurige klachten na COVID-19 zonder ziekenhuisopname

    Drie maanden nadat een patiënt is hersteld van een acute COVID-19-infectie is het longparenchym grotendeels genezen. Toch rapporteren sommige patiënten dan nog klachten als vermoeidheid, functionele beperkingen en verminderde kwaliteit van leven. Dat geldt niet alleen voor patiënten die in het ziekenhuis hebben gelegen, maar ook voor een deel van de niet opgenomen patiënten die een milde vorm van COVID-19 hadden. Dat blijkt uit onderzoek van het Radboudumc.

  • Cafeïne, een booster voor de effectiviteit van pijnstillers

    Hoewel er diverse over-the-counter pijnstillers zijn waaraan cafeïne (= coffeïne) is toegevoegd, zegt de NHG-Standaard Pijn daar niets over. Toevoeging van cafeïne aan gangbare pijnstilling blijkt bij volwassenen met acute en postoperatieve pijn effectiever dan alleen gangbare pijnstilling. Bij een toevoeging van ≥ 100 mg cafeïne aan andere pijnstilling bereikt 5-10% van deze patiënten een betere pijncontrole dan zonder cafeïne.

  • Tijdig starten met fysiotherapie bij lagerugpijn

    Tijdig starten met oefentherapie, dat wil zeggen na circa 6 weken klachten, heeft een positief effect bij patiënten met lagerugpijn. Zij ervaren op de korte termijn meer verbetering dan patiënten die de gebruikelijke zorg krijgen en de kans op behandelsucces is groter. Deze conclusie trekken Amerikaanse onderzoekers op basis van een RCT bij 220 patiënten in de eerste lijn.

Wetenschap

  • Rol huisarts in psychosociale ondersteuning bij diagnose kanker

    Twee promotieonderzoeken over de rol die de huisarts kan vervullen voor zijn patiënten die de diagnose kanker krijgen. Een voorwaarde is dat de huisarts, indien de patiënt dat wenst, structureel ruimte maakt om de patiënt te ondersteunen, stellen beide promovendi.

  • Very Brief Advice bij behandeling van rookverslaving

    Voor veel huisartsen is het geen dagelijkse routine om patiënten te stimuleren om te stoppen met roken. Dat komt onder andere omdat het tijdrovend is en de relatie met hun patiënt kan verstoren. Een niet-confronterende methode, Very Brief Advice (VBA), kan een eenvoudige en snelle eerste stap zijn om patiënten te helpen het roken op te geven. Huisartsen vinden deze aanpak efficiënt, patiëntvriendelijk en eenvoudig toepasbaar. Voorlichting en trainingen zijn nodig om huisartsen aan te zetten om VBA in de dagelijkse praktijk te gebruiken.

  • Wat doen huisartsen bij een vermoeden van kindermishandeling?

    Huisartsen doen relatief weinig meldingen van kindermishandeling bij Veilig Thuis. Daarom vroegen we huisartsen in 4 focusgroepen hoe zij een vermoeden van kindermishandeling ontwikkelden, wat zij daarmee deden en welke hindernissen ze tegenkwamen. Het niet-pluisgevoel blijkt een duidelijk alarmerende functie te hebben. Huisartsen blijven meestal niet passief bij een vermoeden, maar stellen weinig vertrouwen in Veilig Thuis.

  • Het Meekijkconsult Cardiologie

    Het Meekijkconsult Cardiologie is een geïntegreerd zorgmodel met betrokkenheid van de zorgverzekeraar waarin huisartsen en cardiologen samenwerken. Het biedt mogelijkheden om het aantal verwijzingen aanzienlijk te reduceren. Het consult is een goed voorbeeld van geïntegreerde eerste- en tweedelijns zorg. Belangrijk voor het welslagen is een gemeenschappelijk financieel belang, goede scholing en een goed afgestemd ICT-systeem voordat men aan de implementatie begint.

  • Echografische leververvetting

    Bij een echo van de buik wordt vaak leververvetting (steatosis hepatis) gerapporteerd. De patiënt kan dan non-alcoholic fatty liver disease (NAFLD) hebben, een aandoening die geen klachten geeft, maar wel een belangrijke risicofactor voor hart- en vaatziekten vormt. NAFLD kan zich ook ontwikkelen tot non-alcoholic steatohepatitis (NASH), die kan leiden tot leverfibrose en -cirrose, en het zeldzame hepatocellulair carcinoom (HCC). Hoe komt u tot de diagnose NAFLD en wat kunt u de patiënt adviseren?

  • CVRM en belaste familieanamnese

    Wanneer huisartsen meer aandacht besteden aan de familiaire belasting voor premature hartzieken kunnen nog niet ontdekte risicofactoren aan het licht komen, zoals een hoog cholesterol of een hoge bloeddruk. Dat kan leiden tot een betere primaire preventie. Moeten huisartsen niet vaker de familieanamnese uitvragen, zodat ze hoogrisicopatiënten tijdig opsporen?

  • Zijn huisarts en kinderarts het eens over verwijzingen?

    Huisartsen en specialisten is al vaak gevraagd wat ze vinden van verwijzingen naar de tweede lijn. Maar in hoeverre er consensus is tussen huisartsen en specialisten over die verwijzingen, is nog weinig onderzocht. Zijn de eerste en tweede lijn het eens over criteria voor verwijzing? Bij specifieke diagnoses en ziektebeelden? Wij lieten huisartsen en specialisten een set verwijzingen naar ons ziekenhuis beoordelen en we onderzochten in hoeverre zij het eens waren over de noodzaak van die verwijzingen en over het verwijsproces. De uitkomsten waren opmerkelijk.

Praktijk

  • Longfibrose [Kennistoets]

    Toets uw kennis.

  • Ecg-casus ‘Keuring’

    De patiënt heeft het ecg meegenomen naar de huisarts en vraagt om advies. Er is niet eerder een ecg bij hem gemaakt. Illustratie: Guusje Bertholet Beschrijf het ecg systematisch volgens ECG-10+ . , Hoe luidt uw diagnose en welk beleid stelt u voor?

  • Vroegtijdige herkenning is belangrijk bij longfibrose

    Longfibrose is zeldzaam en wordt dikwijls pas laat herkend, wanneer er vaak al substantiële longschade opgetreden is. Het is belangrijk dat huisartsen longfibrose vroegtijdig herkennen, want nieuwe therapeutische mogelijkheden kunnen achteruitgang van de longfunctie in een eerder stadium remmen. Aan de hand van een casus beschrijven wij de diagnostiek van longfibrose.

  • Wat zie ik? Advies bij kinderen met huidafwijkingen

    Huidafwijkingen bij een kind kunnen allerlei oorzaken hebben, maar wees altijd bedacht op toegebracht letsel. Neem daarom een gedetailleerde anamnese af, beschrijf de afwijkingen volgens de PROVOKE-methodiek en voer een top-tot-teenonderzoek uit. Past de aard van het letsel niet bij de gegeven verklaring of bij de ontwikkelingsleeftijd van het kind, overleg dan met medisch en forensisch deskundigen van bijvoorbeeld Veilig Thuis of het Landelijk Expertise Centrum Kindermishandeling (LECK). Het helpt om daarbij duidelijke, geanonimiseerde foto’s mee te sturen via een veilige verbinding. Wanneer kindermishandeling niet kan worden uitgesloten door de aard van het letsel of door andere signalen, volg dan de KNMG-Meldcode.

  • Wanneer is onderzoek nodig bij prostaatkanker in de familie?

    Nederland kent geen bevolkingsonderzoek naar prostaatkanker omdat de voordelen niet opwegen tegen de nadelen. De meeste prostaatkankers die worden gevonden met screening zijn niet agressief. Een goede familieanamnese helpt bij het inschatten van de kans op erfelijke prostaatkanker (HPC) en eventueel de indicatie voor klinisch genetisch onderzoek of een tweejaarlijkse PSA-test.

  • Eerste hulp bij diabetisch voetulcus

    Een voetulcus is een gevreesde complicatie van diabetes, met een grote recidiefkans, een hoog risico op amputatie en een hoge 5-jaarsmortaliteit. Plaats en diepte van het ulcus en een vermoeden van perifeer arterieel vaatlijden of ernstige infectie bepalen of de patiënt met spoed moet worden verwezen naar een voetenteam voor nadere diagnostiek en behandeling. Als de huisarts het ulcus zelf behandelt, dan altijd samen met een podotherapeut om druk op het ulcus weg te nemen, en niet langer dan 2 weken.

  • Komt een familie bij de dokter: De familiebrief bij erfelijke aandoeningen

    De huisarts is het eerste aanspreekpunt voor families waarin erfelijke aandoeningen voorkomen. Het gaat daarbij niet alleen om inhoudelijke vragen over de aandoening, maar ook om vragen rond de verwijzing naar de klinisch geneticus en eventueel DNA-onderzoek. Voor familieleden die daarover twijfelen zijn er keuzehulpen. De keuze voor wel of geen DNA-onderzoek hoeft op het moment van verwijzing nog niet gemaakt te worden. Tot een bepaald bedrag (de ‘vragengrens’) heeft erfelijkheidsonderzoek geen consequenties voor de verzekerbaarheid van de aanvrager. Boven die grens hoeft dat ook niet het geval te zijn.

Richtlijn

  • Herziene NHG-Standaard Maagklachten

    De herziene NHG-Standaard Maagklachten is op hoofdlijnen onveranderd en bevat vooral een aantal praktische aanpassingen. Nieuw is dat de informatie over maagbescherming uit de oude standaard is weergegeven in een aparte richtlijn: de NHG-Behandelrichtlijn Preventie van maagcomplicaties door geneesmiddelgebruik. Daarin is er aandacht voor de situaties waarin er geen NSAID wordt gebruikt, maar wel antitrombotica of systemische corticosteroïden.

  • Meer klachtgestuurde diagnostiek in herziene NHG-Standaard Hand- en polsklachten

    In de herziene NHG-Standaard Hand- en polsklachten liggen de belangrijkste wijzigingen op het gebied van de diagnostiek. Daarmee heeft de NHG-werkgroep gehoor gegeven aan het verzoek van veel huisartsen om de diagnostiek meer klachtgestuurd te maken. Wat betreft de behandeling en behandelopties zijn er weinig praktische wijzigingen.

NHG Forum

  • Oudsten krijgen pneumokokkenvaccinatie het eerst

    Bij de start in het najaar van 2020 van het Nationaal Programma Pneumokokken-vaccinatie Volwassenen was het doel om elk jaar alle mensen van 60, 65, 70 en 75 jaar uit te nodigen voor een vaccinatie. Door de COVID-19-pandemie en de beperkte beschikbaarheid van het vaccin is in april 2020 besloten om de kwetsbaarste mensen voorrang te geven (73-79-jarigen). De Gezondheidsraad adviseerde afgelopen december om hiermee door te gaan. Dat betekent dat de oudste mensen het eerst de vaccinatie aangeboden krijgen.

  • Koffiedik kijken [Column]

    Het is het lot van veel columnschrijvers afgelopen jaar; tenzij je een plekje hebt in de krant, zet je je woorden al weken voor verschijnen op papier. En hoewel we dagelijks met allerhande cijfers en dashboards een gevoel van controle proberen te krijgen, lijkt langer dan een maand vooruitkijken vooral op koffiedik kijken.

  • Kaderhuisarts verankert positie

    Wat was het ideaal toen de NHG-Kaderopleidingen werden opgericht? En valt er nog iets te wensen? In dit slot van de interviewreeks met 10 kaderhuisartsen passeren alle 10 nog een keer de revue.