2005, nummer 8

Jaargang

Nieuws

Psychische klachten kosten de dokter tijd
Patiënten met een psychisch of sociaal probleem komen bijna twee keer zo vaak bij de huisarts als patiënten met alleen somatische diagnosen. Zij bezoeken het spreekuur ruim tweemaal zo vaak voor somatische klachten als voor psychische of sociale problematiek. Dat vonden Zantinge et al. bij…
Farmacotherapeutische Richtlijn Pijnbestrijding/Analgetica
Met interesse hebben wij kennisgenomen van de Farmacotherapeutische Richtlijn Pijnbestrijding/Analgetica gedateerd februari 2005 van het Nederlands Huisartsen Genootschap (gepubliceerd op www.nhg.artsennet.nl ). We hebben op twee punten kritiek. Ten aanzien van de behandeling met selectieve COX-2…
NHG-Standaard Beleid na een doorgemaakt myocardinfarct
In de NHG-Standaard Beleid na een doorgemaakt myocardinfarct (H&W 2005;48:220-31) worden bij het medicamenteuze beleid twee ACE-remmers met name genoemd: perindopril en trandolapril. Ondanks de bewezen effecten van deze twee ACE-remmers, vind ik het principieel onjuist deze twee met name te…
Vezels en het prikkelbaredarmsyndroom
Bijkerk et al. laten in een fraaie literatuuronderzoekstudie onder andere zien dat oplosbare vezels effectief zijn bij de behandeling van algemene PDS-symptomen (H&W 2005:158-64). De resultaten liegen er niet om: in alle acht geïncludeerde onderzoeken zijn oplosbare vezels effectief, terwijl in…
Communiceren met patiënten
Dit boek is geschreven door twee Engelse huisartsen en een Amerikaanse communicatiedeskundige. Uit hun gelukkige samenwerking ontstond in 1998 de eerste editie van dit succesvolle boek. Het is destijds tegelijk verschenen met Teaching and Learning Communication Skills in Medicine , van dezelfde…
Chaos (1)
De meteoroloog Edward Lorentz schreef in 1963 een basaal wiskundig softwareprogramma om met een simpel model het weer te voorspellen. Hij slaagde er niet in om zelfs met een beperkt aantal variabelen nauwkeurig het weer te voorspellen. Bij het invoeren van dezelfde beginwaarden bleken er toch…
Chaos (2)
Dat de zorg complex is en kleine veranderingen soms grote gevolgen hebben (of grote veranderingen slechts kleine) lijkt me weinig nieuws. Toch hebben zowel politici, zorgverzekeraars als gewone dokters soms een wat al te simplistisch beeld van de maakbaarheid van complexe systemen. Net als het…
Dokters met speurneuzen
Dokters en detectives hebben veel gemeen: om werkelijk goed te zijn in hun vak moeten ze blijven denken, creatief, kritisch, evaluerend, alleen op feiten afgaan, geen enkele oplossing uitsluiten, steeds weer vragen stellen en pas tevreden zijn als de verklaring klopt en de diagnose als bewijs…
Van afte tot zygomafractuur
Dit handzame en goed leesbare boek biedt een ruim overzicht van zowel vaak als weinig voorkomende afwijkingen en ziekten van de mond, kaak en hals. De indeling van het boek heeft een hybride karakter: enerzijds worden in zeven hoofdstukken aandoeningen en afwijkingen van mond en lippen, gebit,…
Geschiedenis van de psychiater
Op elke vijf huisartsen loopt er tegenwoordig één psychiater rond. De pioniers van de psychiatrie waren in de negentiende eeuw niet zo vreselijk anders dan onze bevlogen huisartsen in de jaren vijftig van de vorige eeuw. Ze wilden hun vak op de kaart zetten. Daarvoor was wetenschappelijk…
Geluidsoverlast gaat gepaard met gezondheidsproblemen
Weinig Nederlanders ervaren desgevraagd geluidsoverlast. Maar diegenen die zeggen vaak geluidshinder te ondervinden, melden ook vaker gezondheidsklachten en slaapproblemen. Dit geldt zowel voor stedelingen als plattelandsbewoners. Nederland is een dichtbevolkt land. En waar veel mensen wonen,…
Zelfhulp depressieve ouderen
‘Probeer de ander niet ervan te overtuigen dat het (wel) goed met hem gaat. Indien dat het geval was, zou hij het zelf ook wel weten.’ Dit is een van de 46 tips die het Kenniscentrum Ouderenpsychiatrie in een klein boekje bij elkaar bracht. Het zijn simpele gedragsmatige raadgevingen voor…
Corticosteroïden voortaan alleen bij klachten van mild astma?
Astmapatiënten kunnen hun corticosteroïden net zo goed op een alleen-zo-nodig basis inhaleren. Dit concluderen Amerikaanse wetenschappers in een dubbelblind onderzoek bij 225 patiënten met mild persisterend astma. De onderzoekers randomiseerden de patiënten in drie groepen: alleen-zo-nodig…
Pijnlijk gezwollen been: meteen insturen
De huisarts moet iedere patiënt die sinds enkele dagen een pijnlijk, gezwollen been heeft insturen voor nadere diagnostiek om een trombosebeen uit te sluiten. Dit is de conclusie van Utrechtse onderzoekers die 1325 patiënten onderzochten die bij de huisarts kwamen met een pijnlijk en gezwollen…
Een melanoom als lelijk eendje
Dermatologen onderscheiden een melanoom van een naevus door patroonherkenning en het zogenaamde ‘ugly duckling sign’. Dit concluderen Franse onderzoekers in een onderzoek naar de cognitieve processen die een rol spelen bij het herkennen van een melanoom. In een prospectief onderzoek moesten…
Borstvoeding beschermt tegen overgewicht
Borstvoeding beschermt tegen overgewicht op latere leeftijd. Dat is de opmerkelijk conclusie van Engelse onderzoekers. De onderzoekers voerden een uitgebreide systematische review uit om het verband tussen borstvoeding en overgewicht te onderzoeken. In totaal vonden ze 61 onderzoeken die dit…
Trefkans publicatie op internet bepaald door afkomst en leeftijd
De kans dat u de volledige tekst van een wetenschappelijke publicatie aantreft buiten de site van het oorspronkelijk publicerende vakblad is rechtevenredig met de statuur van het blad en omgekeerdevenredig met de tijd die verstreek sinds publicatie. Dit zijn de belangrijkste conclusies uit een…
CVA: hoofd omlaag
Bij een CVA-patiënt dient in de acute fase het hoofdeinde van het bed plat te liggen, zodat de bloeddoorstroming in het aangedane vat verbetert. Dit blijkt uit een onderzoek dat recent is gepubliceerd in Neurology . Veel patiënten krijgen in het acute stadium van een CVA een kussentje onder hun…
Geen-seks-belofte, toch soa
Jongeren die publiekelijk beloven maagd te blijven tot het huwelijk blijken evenveel kans op een soa te hebben als hun leeftijdsgenoten die dat niet beloven. De belovers hebben weliswaar minder seksuele contacten, maar zij gebruiken daarbij minder vaak een condoom. Deze conclusie trekken…
Beware of the bipolair
Uw patiënt met depressieve kenmerken kan ook een bipolaire stoornis (BPS) hebben. Amerikaanse onderzoekers vinden dat de huisarts daar niet vaak genoeg aan denkt. Onderzoekers screenden alle 18- tot 70-jarigen die een huisartsenpraktijk in een achterstandswijk in New York bezochten. Met…
Een journaal vol haio’s
‘Haio’s en wetenschap, een moeilijke combinatie,’ schreef ik een tijd geleden boven een commentaar in dit tijdschrift. Deze combinatie blijkt toch minder moeilijk te zijn. Om haio’s meer bij H&W te betrekken organiseerden de redactie van H&W en het Taalcentrum van de VU een schrijfcursus voor…
Kleinkinderen met rokende oma’s meer kans op astma
Volgens een artikel in Chest van april riskeert een rokende zwangere vrouw niet alleen astma bij haar dochter, maar ook bij haar kleinkinderen. Amerikaanse wetenschappers onderzochten de relatie tussen het rookgedrag van zwangere vrouwen en het ontstaan van astma bij jonge kinderen. De…

Wetenschap

Het verbeteren van de probleemlijst met een elektronisch zoekprogramma
Probleemlijsten zijn bedoeld als ondersteuning bij dagelijkse zorgverlening en preventieve activiteiten in de huisartsenpraktijk. Probleemlijsten worden niet door iedere huisarts adequaat bijgehouden. Een elektronisch zoekprogramma helpt de huisarts de probleemlijsten optimaal te…
Een case-report: pas op met de interpretatie
Case-reports zijn leuk en voegen wetenschappelijk ook iets toe, maar de valkuil is dat er conclusies worden getrokken die niet te trekken zijn. Wetenschap begint met kijken en proberen, maar wat nu als er geen duidelijke verklaring voor het geobserveerde te geven is? Een case-report beschrijft…
Wetenschapsfilosofie en commerciële belangen in het debat over evidence-based geneeskunde
De afgelopen jaren hebben RCT’s ertoe geleid dat enkele pathofysiologische inzichten grondig zijn gewijzigd. In een filosofische analyse van het debat over evidence-based medicine (EBM) stelt Sehon dat beweringen afgeleid uit de basiswetenschappen eenzelfde niveau van bewijskracht dienen te…
Preconceptionele screening op dragerschap voor cystische fibrose
Paren met kinderwens vinden screening op dragerschap van cystische fibrose een goede zaak. De huisarts kan in de screening een belangrijke rol spelen door de pretest counseling op zich te nemen. Ook GGD’s en verloskundigen zouden de pretest counseling kunnen uitvoeren, eventueel in…
Vrij verkrijgbare NSAID’s gebruikt door patiënten met contra-indicaties: een veilig idee?
NSAID’s brengen meer risico’s met zich mee dan paracetamol, vooral als sprake is van comorbiditeit, comedicatie of oudere leeftijd. NSAID’s zijn tegenwoordig vrij verkrijgbaar. Ook patiënten bij wie NSAID’s gecontraïndiceerd zijn, kunnen laagdrempelig bij de supermarkt ibuprofen of…

Praktijk

Dokter Bob maakt de suiker goed!
Dokter Bob kijkt verveeld naar de jeremiërende man tegenover hem. ‘Die controles zijn heus nodig, meneer Poppels. Diabetes is nou eenmaal geen pretje!’ ‘Ja, maar dat ik dan elke keer helemaal naar de praktijk moet komen, dokter, zo gemakkelijk gaat dat niet meer. Elke beweging kost me…
Een bezoek aan de voordrachten
Beïnvloeding van het voorschrijfgedrag van de huisarts is gewenst, aldus workshopleider Frits Bareman, óók door de farmaceutische industrie, mits gebaseerd op patiëntenbelang, doktersbelang en wetenschappelijke onderbouwing. Maar hoe betrouwbaar is de farmaceutische industrie daarbij? De…
De kwaliteit van het staflid in kaart
Peter en Petra gaan twee dagen naar een mooi oord om te trainen en te evalueren hoe het in de groep gaat. Belangrijkste agendapunten zijn de kwaliteit van de haio-terugkomdag en het functioneren van de groepsbegeleiders: gedragswetenschapper Henk en huisartsbegeleider Carla. Petra heeft het…
‘Diabeteszorg is heel dankbaar werk!’
In mei werd tijdens de Algemene Ledenvergadering het NHG-Standpunt ‘Zorg voor patiënten met een veelvoorkomende chronische aandoening in de eerste lijn’ goedgekeurd. Dit Standpunt is een uitvloeisel van de Toekomstvisie Huisartsenzorg 2012. Het geeft richting aan vernieuwingen in de…
Vertrouwensbreuk
Als huisarts hoor je - vaak ongewild en zeker ongevraagd - veel verhalen over… ándere huisartsen. Dat is nu eenmaal ons lot. Normaliter laat ik die verhalen als douchestralen langs de ranke schouders afglijden. Tot de uitzonderingen behoort de volgende ervaring van een vrouw die ik goed ken, en…
Herkenning en behandeling van depressie in de palliatieve fase
Een depressie komt regelmatig voor in de palliatieve fase van levensbedreigende ziekten, maar wordt om verschillende redenen niet altijd herkend. De DSM-IV-criteria kunnen ook in deze fase handvatten bieden voor de diagnose, maar hebben tevens hun beperkingen. …
Een rol voor calciumglubionaatinjecties bij de behandeling van zonneallergie?
Calcium wordt in Duitsland gebruikt ter profylaxe van zonneallergie en is daar, in tegenstelling tot Nederland, voor behandeling van allergie ook geregistreerd. Calcium remt type-I-overgevoeligheidsreacties bij astma, hooikoorts en urticaria. Er zijn aanwijzingen dat calcium ook type-IV…
Extra voorzichtigheid geboden!
Mevrouw Kersten, 32 jaar, belt met de vraag of zij een blaasontsteking heeft. Ze staat nog niet zo lang bij de praktijk ingeschreven en is goed gezond. Enkele maanden eerder kwam ze vertellen dat ze voor de tweede keer zwanger was. De amenorroe duurt inmiddels 24 weken. Die ochtend heeft zij…