2004, nummer 2

Jaargang

Nieuws

Inhalatiecorticosteroïden bij COPD
De strijd om de therapiekeuze bij COPDpatiënten gaat onverminderd door. De NHG-Standaard en de GOLD-guidelines zijn duidelijk: er is geen aanwijzing dat inhalatiecorticosteroïden (IHC) helpen. Alle implementatieprogramma's met hun repressief inhalatiecorticosteroïdenbeleid lopen echter vast op…
Antihistaminica bij verkoudheid
Achtergrond Ook al is verkoudheid de meest voorkomende aandoening, toch ziet de huisarts maar weinig patiënten met verkoudheidsklachten op het spreekuur. H 1 -antagonisten (antihistaminica) worden toegepast als symptomatische behandeling van allergische aandoeningen die berusten op het vrijkomen…
Antibiotica voor kinderen: verschillen tussen 1987 en 2001
Vergeleken met andere Europese landen zijn Nederlandse huisartsen terughoudend in het voorschrijven van antibiotica. Maar er zijn ontwikkelingen die tot nadenken stemmen. Zo kiezen huisartsen vaker voor een macrolide, een middel dat zelden is geïndiceerd in de eerste lijn. Voor 1 op de 8…
Schizofrenie ontsluierd
Schizofrenie is altijd een moeilijk te doorgronden ziekte geweest, eerder mythisch lijden dan een hersenziekte. Dit is een boek met een polemische inzet. Het zet zich af tegen de ‘antipsychiatrie’ en de verklaring van schizofrenie vanuit de sociale context. Schizofrenie is volgens de recente…
‘Het ware leven’
In de vorige twee nummers van H&W lieten we portretten zien van patiënten na een CVA (H&W 2003 (14)) of met een vasculaire dementie en hun revalidatie. (H&W 2004 (1)). In dit laatste deel een beknopt beeld van het dagelijks leven: in en uit bed, feest en spelletjes. Het leven is nooit meer…
Een universitaire huisartsenpraktijk? Onzin
Naar aanleiding van het artikel van Van der Werf en Veehof zou ik het volgende willen opmerken. Het idee van Van Deen over de universitaire huisartsenpraktijk berustte op de gedachtegang dat een medische faculteit een ziekenhuis nodig heeft voor onderwijs en onderzoek en een afdeling…
NHG-Standaard Hypertensie 5
In onze ingezonden brief naar aanleiding van de herziene NHG-Standaard Hypertensie stelden we een aantal vragen over de aneroïde veermanometer (H&W 2003; 46:639). Een goede diagnostiek is het beginpunt van het medisch handelen. De vroeger zo betrouwbare kwikmanometer is in de Nederlandse…
NHG-Standaard Depressieve stoornis 1
In de NHG-Standaard Depressieve stoornis (H&W 2003;46:614-23) is volgens mij een foutje geslopen. Op bladzijde 615 worden twee kernvragen geformuleerd: ‘– Bent u de laatste tijd somber (…); – Beleeft u de laatste tijd nog plezier aan (…). Bij een ontkennend antwoord op beide vragen is er (nog)…
NHG-Standaard Depressieve stoornis 2
Volgens de NHG-Standaard Depressieve stoornis (H&W 2003;46:614-23) heeft een TCA onder meer de voorkeur bij een combinatie met gebruik van antipsychotica in verband met de kans op het zogenoemde serotoninesyndroom. Hierbij wordt naar noot 33 verwezen. In die noot vind ik alleen een verwijzing…
Ervaring telt
Patiënten hebben betere overlevingskansen bij chirurgen die de betreffende ingreep vaker uitvoeren. Het was al bekend dat patiënten beter af zijn in grotere, meer gespecialiseerde ziekenhuizen als het gaat om postoperatieve mortaliteit. Onbekend was of dit aan de betere outillage van het…
Weinig toekomstbestendige visie VWS
In november 2003 ontvouwde minister Hoogervorst in een brief aan de Tweede Kamer zijn visie over de toekomstbestendigheid van de eerstelijnszorg. In de brief worden belangrijke maar ook tegenstrijdige standpunten ingenomen over de rol van de eerste lijn als poortwachter voor de specialistische…
Automatische externe defibrillator heeft geen nut
Als brandweer en politie automatische externe defibrillatoren (AED's) gebruiken, leidt dat niet tot minder sterfte van patiënten die buiten het ziekenhuis een hartstilstand krijgen. Zie hier, opnieuw een bewijs dat de voordelen van AED's schromelijk overschat worden. Nederlandse onderzoekers…
Virtual reality in de scopiekamer
In Nederland wordt de laatste jaren hard nagedacht over hoe we het beste kunnen screenen op coloncarcinoom.1 De fecestest op occult bloed gooit weer hoge ogen nadat enkele grote onderzoeken hebben aangetoond dat screening op occult bloed ondanks een relatief groot percentage vals-positieven én…
Subsidiemogelijkheid
Stichting Sluyterman van Loo – stimuleringsfonds ouderenprojecten – opent de inschrijving voor het subsidieprogramma ‘Ouderen en levenskunst’. Het subsidieprogramma stelt 1 miljoen euro ter beschikking voor initiatieven van organisaties die het voor ouderen mogelijk maken van het leven te blijven…
Vergruizen van schouderkalk?
Impingement , PHS, bursitis subacromialis, rotator-cuff-syndroom, schouderpijn zonder bewegingsbeperking – of hoe je het verder ook noemt – kan behoorlijk lastig zijn en soms lang duren. Als het arsenaal van afwachten, fysiotherapie en lokale injecties is uitgeput, blijft een operatie als enige…
Met twee vragen naar de diagnose depressie
Het screenen van de patiënten op depressie is mogelijk met behulp van slechts twee vragen. Tot deze conclusie komen onderzoekers uit Nieuw-Zeeland. Zij gingen na wat de diagnostische waarde was van de vragen: ‘Hebt u de afgelopen maand last gehad van gevoelens van neerslachtigheid, depressiviteit…
Indicatoren vooralsnog onbetrouwbaar
Verzekeraars en beroepsorganisaties hebben de ambitie om huisartsen af te rekenen op het voldoen aan indicatoren. Zij realiseren zich echter niet dat er nog veel basale kennis ontbreekt, zo concluderen Engelse onderzoekers na gedegen onderzoek in 16 praktijken. Ze onderzochten in elke praktijk…
Ontwikkeling in de huisartsopleiding
Uit het artikel van Van Berkestijn ‘Ontwikkeling in de huisartsopleiding’ (H&W 2003;46:672-5) spreekt enthousiasme en idealisme om de huisartsopleiding te verbeteren. De huisartsenzorg is onderhevig aan veel veranderingen en de verwachting is dat dát zo zal blijven. De vraag die Van Berkestijn…

Wetenschap

Duur van depressieve episoden en voorspellers van hun beloop
Veel mensen met een depressieve stoornis gaan daarvoor naar hun huisarts. Volgens recente gegevens uit het Netherlands Mental Health Survey and Incidence Study (NEMESIS) onderzoek zocht 63,8% van alle mensen met een stemmingsstoornis hulp en voor 45,3% was dat bij de huisarts. Het is van…
Visusmeting onder de loep
Professor Snellen legde in 1863 de basis voor de visusmeting die sinds jaar en dag in de huisartsenpraktijk plaatsvindt. De NHGStandaard Refractieafwijkingen, waarvan de meest recente versie in juli 2001 verscheen, formuleert strakke richtlijnen voor het meten van de visus in de…
Corticosteroïdinjecties, fysiotherapie of een afwachtend beleid voor patiënten met een epicondylitis lateralis?
De incidentie van epicondylitis lateralis wordt in de huisartsenpraktijk geschat op 4 tot 7 per 1000 ingeschreven patiënten per jaar. De prevalentie in de algemene bevolking wordt geschat tussen 1 en 3%. De duur van een episode van epicondylitis varieert doorgaans tussen 6 maanden en 2 jaar,…
Diagnose depressie niet zo betrouwbaar te stellen
De meeste depressies worden niet door psychiaters, maar door huisartsen gediagnosticeerd en behandeld. Voor de diagnostiek adviseert de NHG-Standaard Depressie om min of meer volgens de DSM-IV te werk te gaan. Voor het stellen van de diagnose depressie dient men de aanwezigheid van twee…

Praktijk

Samenspelend leren samenwerken
Hoe speels nascholing kan zijn, bleek op 26 november j.l. bij de nascholing ‘Schouders onder Werk’, georganiseerd door Medwerk Amsterdam/Almere en de Amsterdamse Huisartsen Vereniging. Voor de pauze waren er drie korte inleidingen over de nieuwe richtlijn Klachten van Arm, Schouder en Nek van…
Erythemen
Erytheem oftewel roodheid van de huid is een veel voorkomend, vaak onschuldig symptoom, dat nog al eens verdwenen is voordat de huisarts het kan zien. Soms is het een uiting van een ernstige infectieziekte die snelle behandeling behoeft. Erythemen kunnen gegeneraliseerd voorkomen of lokaal. In…
Maak een plan van aanpak na een visitatie:
De cursus Praktijk op Orde
Er wordt eigenlijk voetstoots van uitgegaan dat huisartsen een gen hebben meegekregen voor praktijkmanagement. Wil een apotheker een eigen bedrijf vestigen, dan moet hij eerst een tweejarige opleiding volgen. Voor ieder willekeurig winkeltje is een praktijkdiploma boekhouden nodig. Maar wie een…
Jongeren en spijsvertering:
Geen lichtverteerbare kost
Op initiatief van verschillende patiëntenverenigingen – destijds samengebracht in het Ziektespecifiek Platform Spijsvertering – startte Hilly Calsbeek in 1998 een onderzoek naar de sociaal-maatschappelijke participatie van jongeren met een chronische spijsverteringsaandoening. Een vragenlijst…
Infectiepreventie in de huisartsenpraktijk:
Persoonlijke hygiëne
Begin 2003 heeft een werkgroep, waarin ook het NHG was vertegenwoordigd, zich gebogen over een nieuwe richtlijn voor infectiepreventie in de huisartsenpraktijk. Deze zal in een aantal opzichten afwijken van de adviezen uit de vroegere NHG-Bouwsteen Desinfectie en sterilisatie. Aan het NHG worden…
Toch geen individuele nascholing?
Gooi de PIN in de groep!
Hoe kwam je op het idee om PIN's door te nemen in de toetsgroep? ‘Ik ben sowieso enthousiast over de PIN's. Ze zijn leuk, hebben goede onderwerpen en het is fijn dat je zelf kunt plannen wanneer je iets doet aan nascholing. Doordat er steeds korte stukjes casuïstiek zijn opgenomen, zijn de…
Dick van der Kwaak over de ‘nurse practitioner’:
‘We moeten af van ons domeindenken’
In een aantal artikelen schenkt In de praktijk aandacht aan recente ontwikkelingen op het gebied van de praktijkondersteuning. In het decembernummer ging het over de ‘physician assistant’ (Huisarts Wet 2003;46(13):790-1). Ditmaal wordt ingegaan op de ervaringen met de ‘advanced nurse…
Ontmanteling
Het gebeurde midden in het houtje-touwtje-tijdperk. Internist Joop Hattinga Verschure introduceerde het begrip mantelzorg. Ook toen al vond menige discussie plaats over de gezondheidszorg en het zorgstelsel. In al die nota's en rapporten ontbrak voor zijn gevoel een belangrijke zorgcategorie die…
Sociale fobie: minder op de achtergrond
Lange tijd nam men aan dat de sociale fobie een weinig voorkomende, milde psychiatrische aandoening was. In het afgelopen decennium is echter uit diverse onderzoeken zichtbaar geworden dat de omvang van de problematiek in de bevolking groot is en het invaliderende karakter van deze stoornis…
Oppervlakkige brandwonden
Oppervlakkige brandwonden ( partial thickness burns ) zijn eerstegraads- dan wel ondiepe tweedegraadsverbrandingen van de huid. De huisarts ziet ongeveer 2 tot 4 patiënten per duizend patiënten per jaar met brandwonden; het gaat dan vaak om jonge kinderen en 75-plussers. Van alle brandwonden…
Implementatie van diagnostisch onderzoek in de dagelijkse praktijk
Naar schatting 80-85% van het werk van de huisarts bestaat uit het stellen van een diagnose of diagnostische hypothese, inclusief het uitsluiten van de aanwezigheid van een (ernstige) aandoening. Het is dan ook belangrijk te weten wat de diagnostische waarden van gegevens uit de anamnese en…
Bij de casus over angina pectoris:
Spelen met kansen
Bij de heer Veen is de diagnose gesteld toen hij 68 jaar was op basis van leeftijd, geslacht en type pijnklachten. Hoe groot is de kans dat er ook werkelijk sprake is van klinisch belangrijke coronairsclerose? Volgens de gereviseerde NHG-Standaard Stabiele angina pectoris kan deze kans worden…