2006, nummer 3

Jaargang

Nieuws

Liever betere zorg dan betere pillen
Het klinkt zo logisch: effectievere pillen voor primaire of secundaire preventie van hart- en vaatziekten zijn nodig. De industrie leeft van die pillen en sommige dokters ook. Maar klopt dat ook? Effectieve systemen om de al bestaande pillen ook echt bij patiënten te krijgen, laten de mortaliteit…
Mijn vader heeft Alzheimer
Dit is een bijzonder mooi boek. Stella Braam (schrijver/journalist) beschrijft het ziekteproces en de ziektebeleving van haar vader, René van Neer. Van Neer was kinderpsycholoog en is gewend situaties te analyseren en te beschrijven. Dat doet hij ook met de symptomen en gevolgen van zijn eigen…
Een avondje poortarts met ER the game
Denkt u na een druk spreekuur vol functionele klachten wel eens met weemoed terug aan uw periode als poortarts, heeft u veel tijd over én bent u geen digibeet? Dan is ER the game hét computerspel voor u. Dit spel is gebaseerd op de gelijknamige tv-serie, met de stemmen van daaruit bekende…
Zinnig omgaan met geweld
Agressie is een verschijnsel dat zeer weinig voorkomt in de huisartsenpraktijk. Toch is het een relevant onderwerp, omdat het veel impact voor betrokkenen heeft. Het is vooral belangrijk om regelmatig voorkomende misverstanden en conflicten niet uit de hand te laten lopen, frustraties te hanteren…
Epidemiologie
Epidemiologie als hulpwetenschap is vandaag de dag voor de huisarts bijna net zo noodzakelijk als anatomie en fysiologie. Dit boek is een grondig herziene vijfde druk en is, met honderd bladzijden minder dan de vorige druk, fors afgeslankt. Altijd prettig voor een drukbezette huisarts. In deze…
Interne vraagbaak
Heeft u ook wel eens last van het ‘klok-en-klepel-gevoel’ tijdens het spreekuur? En als ik er dan een boek bij pak, is het nogal eens een lastige en tijdrovende zoektocht naar het juiste antwoord. Als ik het al kan vinden. De afgelopen weken lag de nieuwste opvolger van Den Ottolander op mijn…
Patiëntveiligheid
Dit boek bespreekt een methode die fouten op een systematische manier analyseert met de bedoeling om ervan te leren en zo te voorkomen dat diezelfde fouten in de toekomst nog gemaakt worden. Kortom: als fouten erbij horen, hoe kunnen we daar als individuele arts en beroepsgroep van leren? Het…
Screening en feedback bij depressie
Achtergrond Een van de strategieën om de kwaliteit van zorg voor depressieve patiënten te verbeteren, is om spreekuurbezoekers te screenen en de uitkomst daarvan aan de behandelend arts terug te koppelen. Het gebruik van screeningsvragenlijsten wordt met name in de Verenigde Staten sterk…
Laxantia bij aambeien
Achtergrond Onze behandeladviezen voor patiënten met klachten van aambeien zijn eenvoudig. Behalve de lokale toediening van zalven, crèmes en zetpillen adviseren we vooral om te bewegen, genoeg te drinken en om voldoende vezels te gebruiken. Over de effectiviteit van deze interventies is echter…
Standpunt DiHAG over insulinetherapie in de huisartsenpraktijk
Jaarlijks komt 5 tot 10% van een eerstelijnspopulatie patiënten met diabetes type 2 (DM2) in aanmerking voor behandeling met insuline. Sinds de herziene NHG-Standaard DM2 uit 1999 zijn er voor de eerste lijn richtlijnen voorhanden om patiënten zelfstandig in te stellen op insuline in de eerste…
Onderscheid etiologie luchtweginfecties
Hopstaken et al. stellen dat virale en bacteriële lageluchtweginfecties met behulp van klinische gegevens niet van elkaar te onderscheiden zijn. Uit ons onderzoek komen daarentegen wel een aantal onafhankelijke variabelen naar voren die voor een bacteriële oorzaak (koorts, hoofdpijn, cervicale…
Continuïteit in deeltijd
Enige jaren geleden ‘maakte’ ik een man die tot dan toe kerngezond dacht te zijn, ziek. Zijn lage Hb, vastgesteld bij een keuring, bracht hem op mijn spreekuur. Het laboratorium, waar ik hem naartoe had gestuurd, belde zijn bloedbeeld halverwege de middag door. Ik belde hem op met het verzoek om…
H&W website
Langzaam zijn we onze website aan het verbouwen. De homepage wordt aantrekkelijker. De archieffunctie gaat in de loop van 2006 aanzienlijk beter worden en ook de lay-out en de navigatie worden duidelijker. Onze e-mailnieuwsbrief kunt u wel alvast tweemaal per maand krijgen. Op de dag van…
Studenten in het paradijs
Oraties zijn in de regel beheerst van toon, met woorden: terugblikkend en vooruitkijkend, met woorden van dank en lof aan collega’s en studenten. Hoe anders is de toon van uroloog B.L.H. Bemelmans als hij op 2 december 2005 zijn oratie uitspreekt. Hij schetst de geneeskunde als de Hof van Eden,…
Artsenbezoekers en de kwaliteit van voorschrijfgedrag
Enkele Nederlandse onderzoekers gingen bij ongeveer 1500 Zuid-Nederlandse huisartsen het verband na tussen het ontvangen van artsenbezoekers en de kwaliteit van het voorschrijfgedrag. Ook keken ze naar andere activiteiten zoals FTO-overleg. Van de hele set variabelen die ze in de multivariate…
Diabetes en ongelijke behandeling
Diabetespatiënten met een psychische stoornis worden minder goed gecontroleerd en behandeld dan psychisch gezonde diabetespatiënten. Dit is de uitkomst van een groot Amerikaans dwarsdoorsnedeonderzoek waarbij 313.586 diabeten werden onderzocht. Een kwart van hen had ook een psychische stoornis,…
Prevalentie diabetes geen goede indicator gezondheid bevolking
Niet-medische determinanten van gezondheid zoals roken, lichamelijke beweging, alcoholgebruik, eetpatroon, maar ook inkomen, werkeloosheid, scholing en milieu hebben een sterker verband met de gezondheid van populaties dan de kwaliteit van de gezondheidszorg. Dat blijkt uit een analyse van twee…
Sociaal geremd doet meer lijden
Uit onderzoek van eigen bodem blijkt dat bij patiënten met perifeer arterieel vaatlijden (PAV) niet de ernst van de PAV maar wel de aanwezigheid van een type-D-persoonlijkheid de kwaliteit van leven vermindert en de mate van stress verhoogt. Iemand met een type-D-persoonlijkheid is sociaal geremd…
Relatietherapie of dotteren?
Ongeluk in de liefde kan een gebroken hart opleveren. Hoe dat komt is nu duidelijk: erectiele disfunctie (ED) hangt namelijk samen met een bijna tweemaal zo grote kans op een cardiovasculair event. Hoewel een dergelijk verband al vaker was gesuggereerd, is het nu voor het eerst ook prospectief…
Als de blaadjes vallen…
Het idee dat psychische klachten samenhangen met de seizoenen is wijd verbreid. In de herfst, als de blaadjes vallen, spelen bij veel mensen latente depressieve gevoelens meer en sterker op dan in andere seizoenen. Dat is tenminste het volksgeloof. In de literatuur zijn de meningen hierover…
Nieuwe hoogleraar
François Schellevis, huisarts-epidemioloog, programmaleider Huisartsenzorg bij het NIVEL, is per 1 februari 2006 benoemd tot bijzonder hoogleraar huisartsgeneeskunde aan het VUmc. Zijn leeropdracht is het onderzoek van ‘multimorbiditeit in de huisartspraktijk’. De bijzondere leerstoel is…
Rugpijn? Lekker wandelen in het bos!
Een patiënt met rugpijn op uw spreekuur? Wel of geen fysiotherapie? De patiënt zelf oefeningen laten doen? Stevige pijnstillers en het welgemeende advies gewoon te blijven bewegen? Wat is wijsheid? Er zijn hele bibliotheken over volgeschreven. Ziet u door de bomen het bos niet meer? U kunt vanaf…
Overzicht onderzoek
Eind 2005 waren er 135 lopende onderzoeken op het gebied van de huisartsgeneeskunde. Snel een overzicht nodig van al dit lopend of recent afgesloten onderzoek? Of heb je een goed idee en wil je weten waar ze onderzoek op dat terrein doen? De recent herziene website van de Nederlandse Onderzoek…
Langer leven met elke dag een placebopil
Patiënten met hartfalen die placebopillen trouw innemen, gaan minder snel dood dan patiënten die echte pillen niet trouw innemen. Dit is kort door de bocht de conclusie van het onderzoek van Granger et al. Zij gebruikten gegevens van 7599 deelnemers aan een RCT waarin zij het effect van…

Wetenschap

Medisch-ethische toetsing van observationeel onderzoek: een grijs gebied
Observationeel onderzoek waarbij uitsluitend gebruikgemaakt wordt van schriftelijke vragenlijsten, interviews of registratiegegevens valt niet onder de reikwijdte van de Wet medisch-wetenschappelijk onderzoek met mensen (WMO); dit betekent dat voor dergelijk onderzoek geen toestemming van een…
Praktijkvoering onderzocht
Op 8 november 2005 verdedigde Yvonne Engels, gezondheidswetenschapper en voormalig verloskundige, haar proefschrift over het meten en verbeteren van de praktijkvoering. Het proefschrift bouwt voort op de ontwikkeling van het Visitatie Instrument Praktijkvoering (VIP). In het eerste deel van het…
Heeft conditietraining effect op bloeddruk en andere cardiovasculaire risicofactoren?
De NHG-Standaard Cardiovasculair Risicomanagement adviseert bij personen met een verhoogd risico op hart- en vaataandoeningen voldoende lichaamsbeweging (minimaal 30 minuten per dag, 5 dagen per week). De conclusie van deze meta-analyse is dat conditietraining niet alleen op de bloeddruk…
Taakverschuivingen in de eerstelijns diabeteszorg
In hoog tempo zijn tussen 2000 en 2003 honderden POH’s in huisartsenpraktijken gaan werken. POH’s hebben veel medische taken op het gebied van diabetes mellitus type 2 overgenomen van huisartsen. De kwaliteitswaarborgen bij het voorschrijven van geneesmiddelen zijn niet altijd…
Effectiviteit van interventies bij kinderen met migraine
Sumatriptan neusspray is mogelijk effectief bij kinderen met migraine. Paracetamol en ibuprofen blijken beide even effectief in de vermindering van hoofdpijn in vergelijking met placebo en geven minder bijwerkingen dan sumatriptan neusspray. Er is beperkt bewijs voor de…
Diabeteszorg in ziekenhuizen: lessen voor de huisarts
Een minderheid van de type-2- en de meeste type-1-diabetespatiënten worden in ziekenhuizen behandeld. De organisatie van de diabeteszorg in ziekenhuizen varieert sterk. In alle ziekenhuizen is een diabetesverpleegkundige aanwezig. De diabetespas is een zinvolle aanvulling op…
De kwaliteit van de diabeteszorg in de huisartsenpraktijk: kan het (nog) beter?
Onvoldoende patiënten met diabetes type 2 ontvangen zorg volgens de richtlijnen; bij circa 30% worden de streefwaarden niet gehaald. De kwaliteit van de zorg kan worden verbeterd door alle diabetespatiënten in de praktijk zorgvuldig te registreren, monitoren en op te roepen, patiënten met…
Terminale sedatie met midazolam bij patiënten in de huisartsenpraktijk
Bij 10% van alle sterfgevallen in Nederland wordt sedatie toegepast. Terminale (of palliatieve) sedatie is uitgebreid beschreven bij patiënten in hospices en ziekenhuizen, maar nauwelijks bij patiënten in de huisartsenpraktijk. Midazolam is een effectief middel om terminaal zieke…

Praktijk

Een bedrieglijke bijbal
De weg naar een juiste diagnose is soms bezaaid met valkuilen. Eén daarvan is dat de patiënt de diagnose zelf al gesteld heeft omdat hij de klacht herkent. Het is verleidelijk om dan de diagnose al te gemakkelijk over te nemen. Het blijft echter belangrijk om de anamnese en het lichamelijk…
H&W in 2005 en plannen voor 2006
Een jaargang H&W wordt er niet dunner op. In 2005 stuurden we onze abonnees 864 pagina’s (in 2004 nog 828), waarvan de redactie er 561 voor haar rekening nam. In de Praktijk en NHG -nieuws waren goed voor 156 pagina’s en de NHG-Standaarden, LTAS’s en LESA’s voor 147. We ontvingen 132…
Beoordelaarsleed
‘In mijn tijd…’ Wie zo begint, verraadt zijn leeftijd min of meer. Dus toch maar een ander begin zoeken. Oorspronkelijk ben ik onder meer huisartsgeneeskunde gaan studeren omdat ik niet in het gewone bedrijfsleven aan de slag wilde. Eigenzinnig? Ja, toen al. Het woord ‘manager’ bestond destijds…
Alweer een taak voor de huisarts?
Huisarts Jaap van Binsbergen geeft een aantal cijfers over de gewichtstoename van de Nederlandse (jonge) bevolking onder het motto ‘En als u nou ziet wat hij eet…’ Mensen blijken slechts de helft van hun energie-inname te rapporteren en anderzijds hun lichamelijke activiteit met ruim de helft…
Wachten tot het erger wordt...?
Meneer en mevrouw Violet, respectievelijk 64 en 62 jaar oud, komen op het spreekuur voor bloeddrukcontrole en ‘nog een paar vragen’. Hun bloeddruk blijkt met diuretica goed gereguleerd, maar beiden signaleren dat zij dover worden. Dit maakt de communicatie lastig, de tv moet steeds harder - tot…
Hoe raakt de huisarts op de hoogte?
Er bestaan duizenden zeldzame ziekten, en niemand kan verwachten dat de huisarts daarover optimaal geïnformeerd is en goede voorlichting of een adequate begeleiding kan geven. Maar voor de patiënt is – na de diagnosestelling en behandeling door de specialist – een goed geïnformeerde huisarts…
Toets uw non-verbale communicatie
In deze serie over de communicatie tussen huisarts en patiënt volgt In de praktijk aan de hand van casuïstiek (het hoesten van Loeka) de logische ordening van een consult: informatie verzamelen, informatie geven en gemeenschappelijke besluitvorming. Eerdere afleveringen behandelden algemene…