2005, nummer 12

Jaargang

Nieuws

Duur van antibiotische behandeling van ongecompliceerde urineweginfecties bij vrouwen
Achtergrond Voor het behandelen van ongecompliceerde urineweginfecties is wereldwijd een grote verscheidenheid aan antibiotische regimes in gebruik. De gedachte bestaat dat een driedaagse antibacteriële behandeling even effectief is als een zeven- tot tiendaagse behandeling en gunstiger wat…
Zelf werken aan depressieve klachten
De huisarts ziet veel patiënten met depressieve klachten. Cognitieve gedragstherapie is effectief voor deze klachten, maar de meeste huisartsen hebben hier geen tijd voor en ze zijn er niet voor geschoold. Een zelfhulpcursus is daarom misschien een aardig alternatief. Met deze insteek schreef…
James Willis en het NHG-congresthema
James Willis, een Engelse huisarts, schreef halverwege de jaren negentig van de vorige eeuw een mooi boekje over de paradox van de vooruitgang. De congrescommissie heeft hem dit jaar gevraagd om de openingslezing te houden. In het programmaboekje kondigt hij aan in zijn lezing weer het paradoxale…
Niet lekker in je vel
Van alle patiënten die bij de huisarts komen, heeft een kwart tot de helft een lichamelijk onverklaarde klacht. Voor deze patiënten heeft de huisarts geen NHG-Standaard met richtlijnen voor een effectieve behandeling. Vanuit de tweede lijn is wel een serie behandelingsstrategieën beschikbaar met…
Perifeer vaatlijden
Uit onderzoek naar leemtes en behoeften in de zorg voor patiënten met perifeer arterieel vaatlijden (PAV) bleek dat het vooral schort aan integraal vasculair risicomanagement bij deze patiëntengroep met een zeer hoog risico op hartvaatziekten. Verder is de zorg vanuit het ziekenhuis vaak…
Wereldwijde ramp
Als klein jongetje kon ik lang in een heel oude Bosatlas kijken. Hoeveel inwoners heeft Borneo en hoe hoog ligt de hoofdstad van Equador? Dat gevoel roept een atlas van ziekten ook op. In net iets meer dan 100 pagina’s schetsen de auteurs, werkzaam bij de WHO en het Centre for Disease Control in…
Van gezondheidsbevordering naar gezond gedrag
Gezondheidsbevordering heeft als doel om via systematische gezondheidsvoorlichting en -opvoeding, soms aangevuld met structurele maatregelen, mensen aan te zetten tot gezond gedrag. GGD’s en een aantal landelijk opererende organisaties voeren deze activiteiten uit. Het gaat dan om de bevordering…
Richtlijn Schizofrenie
Onder auspiciën van de landelijke stuurgroep multidisciplinaire richtlijnontwikkeling in de GGZ hebben vertegenwoordigers van alle betrokken beroepsverenigingen en van de samenwerkende cliënten/familieorganisaties samen deze richtlijn geformuleerd. Het CBO en het Trimbos-instituut verzorgden de…
Delegatie van taken van artsen naar verpleegkundigen
Achtergrond De vraag naar eerstelijnszorg is gegroeid ten gevolge van de vergrijzing, toegenomen verwachtingen van de patiënt en substitutie van zorg van de tweede naar de eerste lijn. Overdragen van taken van artsen naar verpleegkundigen kan een oplossing zijn om deze problemen het hoofd te…
Boeten en belonen voor stoppen met roken
Achtergrond In stoppen-met-rokenacties wordt alles uit de kast gehaald om de ongehoorzame burger op het rechte pad te krijgen. Was het vroeger dokter Meinsma die ons vermaande, tegenwoordig worden vele methoden beproefd om het volk van de kankerverwekkende, longenverterende, bloedvatvernauwende…
Belang seksuele problemen bij het gebruik van antidepressiva bevestigd
Interessant, het commentaar van Tim olde Hartman bij de Cochrane-review over seksuele problemen bij het gebruik van antidepressiva (H&W 2005;48:530-1). De referent oppert dat de huisarts in de spreekkamer nog te weinig navraag doet naar seksuele problemen. Wij vinden dat hiervoor niet alleen in…
NHG-Farmacotherapeutische Richtlijn: Geneesmiddelen in spoedeisende situaties
De recent gepubliceerde NHG-farmacotherapeutische richtlijn geneesmiddelen in spoedeisende situaties¹ gaat voorbij aan de gevallen waarin de huisarts geconfronteerd wordt met een circulatiestilstand. Ik denk hierbij met name aan dienstsituaties op de centrale huisartsenpost (CHP), waarbij veelal…
Depressie in palliatieve fase: handvatten voor de diagnose
Koelewijn et al. hebben een helder overzicht gegeven van de moeilijkheden die huisartsen tegenkomen bij het diagnosticeren van een depressieve stoornis in de palliatieve fase. Jammer genoeg bieden ze geen oplossing voor deze problemen alvorens over te gaan tot de behandeling. Niet geheel…
Vrij verkrijgbare NSAID’s
Met interesse las ik het artikel Vrij verkrijgbare NSAID’s gebruikt door patiënten met contra-indicaties: een veilig idee? (H&W 2005:48;388-91). In methodologische zin valt me op dat er geen exclusiecriteria zijn genoemd, terwijl ruim de helft (n=259) van de 498 risicopatiënten uitgesloten werd…
Calciuminjecties bij zonneallergie
Graag zou ik van de redactie vernemen hoe het commentaar van Olde Hartman op het artikel over calciuminjecties bij zonneallergie in H&W terecht is gekomen (H&W 2005;48:419). Hoe haalt iemand het in zijn hoofd zo’n nietszeggend stukje te schrijven met zó’n air, terwijl je in H&W in deze categorie…
ASCOT-trial: nieuwe antihypertensiva of toch gewoon de classics?
De ASCOT-BPLA-trial heeft voor de praktijk geen belangrijke consequenties. In deze door Pfizer en Servier gesponsorde trial onder 19.257 hypertensiepatiënten werd de calciumantagonist amlodipine, de ACE-remmer perindopril of zonodig de combinatie vergeleken met atenolol, bendroflumethiazide of de…
Special Hart- en vaatziekten
Voor de tweede keer in twee jaar maken we een special over hart- en vaatziekten. Deze keer naar aanleiding van het NHG-congres. Jammer genoeg zonder de multidisciplinaire richtlijn cardiovasculair risicomanagement. Die was nog niet klaar toen we dit nummer in productie namen, maar die zou volgens…
Zes maanden anticoagulantia na DVT
Een patiënt met een diepe veneuze trombose (DVT) moet zes maanden anticoagulantia innemen. Deze behandelduur verkleint de kans op een recidief tijdens en na de behandeling. Dit is de conclusie die Ost et al. trekken na het uitvoeren van een meta-analyse. De auteurs vonden elf geschikte…
Antibiotica geen oplossing voor coronairlijden
Vooralsnog zijn antibiotica die zijn gegeven na een myocardinfarct of bij stabiel coronairlijden niet effectief gebleken om verdere hart- en vaatellende te voorkomen. Naar analogie van de maagzweer, waar antibiotica voor een omkeer in het beleid gezorgd hebben, dachten onderzoekers in Amerika dat…
Hartklepgebreken en te veel alcohol voorspellen chronisch atriumfibrilleren
Onderzoek met een databestand van huisartsen uit het Verenigd Koninkrijk laat zien dat patiënten met paroxismaal atriumfibrilleren die ook een klepgebrek hebben, of meer dan drie alcoholconsumpties per dag gebruiken, meer kans hadden om chronisch atriumfibrilleren te ontwikkelen. Men gebruikte…
ED 1
Wetenschappers doen soms verbijsterende ontdekkingen. Neem nou erectiele disfunctie (ED). Aan de naam te zien is ED een echte ziekte: er is sprake van een te verstijven orgaan dat die functie niet goed uitoefent. Er zijn, net als bij de meeste echte ziektes, pillen voor. En wat hebben Israëlische…
(On)bewust preventief
Hoewel het duidelijk is dat bevordering van gezond gedrag en preventie substantiële gezondheidswinst voor patiënten kunnen opleveren, verschillen huisartsen van mening over de vraag welke preventieactiviteiten tot hun terrein behoren. Zij voeren het tijdsbeslag en vraaggestuurde zorg wel aan als…
Statinehype neemt af, maar gebruik stijgt
Statines zijn goed bij hart- en vaatziekten, maar het leek er even op dat statines bovendien goed waren voor ongeveer alles. Ze zouden immunomodulerend en anti-inflammatoir werken en effect hebben op de apoptosis. Dat zou ze geschikt maken voor de behandeling van veel verschillende aandoeningen…
Toevoeging ACE-remmer geeft geen extra overleving
In het geval dat de arts een patiënt na een ischemische hartziekte al behandelt met een statine, aspirine en een bètablokker, heeft het geen extra effect op de overleving om een ACE-remmer toe te voegen. Dit bleek uit een nested case-controlonderzoek in Engeland waarin men 13.029 patiënten met…
ED 2
ED en dan meteen starten met pillen? Nee. Probeer eerst de bekkenbodemspieren te trainen. Dorey et al. onderzochten 55 gezonde mannen ouder dan 20 jaar die minstens 6 maanden last hadden van ED in een cross-over RCT. Mannen in de interventiegroep startten met bekkenbodemoefeningen en adviezen ter…

Wetenschap

Diagnostiek van diepe veneuze trombose door de huisarts
Vanwege de kans op een longembolie is snelle diagnostiek naar diepe veneuze trombose noodzakelijk. De diagnose diepe veneuze trombose is niet eenvoudig te stellen; bij symptomatische patiënten is vaak geen DVT aanwezig. Een weging van gegevens uit anamnese en lichamelijk…
Hoofd- en halszaken
Tumoren in het hoofd-halsgebied worden de laatste jaren vaker pas in een laat stadium gediagnosticeerd. Deze bevinding was aanleiding om bij zo’n 300 patiënten, die tussen 2000 en 2002 in het UMC behandeld werden voor een tumor in het hoofd-halsgebied, na te gaan of er sprake was van patient…
Langdurig gebruik van diuretica bij hypertensie en diabetes
Verhoogt chloortalidon het risico op cardiovasculaire sterfte bij diabetespatiënten met hypertensie? De huidige NHG-Standaard adviseert bij hypertensie met of zonder diabetes diuretica als eerste keuze. In dit onderzoek is bij ouderen met geïsoleerde systolische hypertensie aangetoond…
Van de ziekte via de klacht naar de risicofactor
In de tijd van Hippocrates had de zieke een ziekte en probeerde de geneesheer de zieke te genezen. In de laatste decennia van de vorige eeuw raakten arts en patiënt in gesprek: patiënten bezochten de arts met een gezondheidsklacht. De huisarts probeerde dan die klacht in de context van die…
De richtlijn Integraal cardiovasculair risicomanagement en de huisartsenpraktijk
CBO en NHG hebben voor het eerst samen een integrale multidisciplinaire richtlijn gemaakt voor de preventie van hart- en vaatziekten. De belangrijkste aanleiding voor het maken van deze richtlijn is dat alle twijfels over de effectiviteit van medicamenteuze risico-interventie inmiddels verdwenen…
De opbrengst van eventrecorders bij de diagnostiek van hartritmestoornissen in de huisartsenpraktijk: een gerandomiseerd effectonderzoek
Omdat hartkloppingen en lichtheid in het hoofd vaak aanvalsgewijs voorkomen en zelden aanwezig zijn tijdens een consult, is het voor de huisarts vaak moeilijk om tot een diagnose te komen. Een ECG tijdens een aanval levert meestal de diagnose op. Eventrecorders zijn kleine,…
Niet-herkend hartfalen bij oudere patiënten met chronisch obstructieve longziekte
Er zijn aanwijzingen dat hartfalen vaak niet onderkend wordt bij mensen met de diagnose COPD. Bij 20,5% van de oudere patiënten met de huisartsdiagnose COPD of chronische bronchitis komt hartfalen voor Hartfalen en chronisch obstructieve longziekte (COPD) komen beide vaak…
Een zwak hart
Risicofactoren voor het ontwikkelen van hart- en vaatziekten zijn er in soorten en maten. Een eenvoudige optelsom lijkt voldoende om het absolute risico op acute hartdood te berekenen. Vaak moeten er wel allerlei interacties in de berekening opgenomen worden en is er een zekere bandbreedte; aan…
Hoe denken patiënten met vergevorderd hartfalen over het sterven?
We weten maar weinig over de wensen en voorkeuren met betrekking tot het sterven van patiënten met een terminale ziekte, met name bij andere ziekten dan kanker of aids. Anders dan mensen met kanker, zien patiënten met terminaal hartfalen vaak geen verband tussen een…

Praktijk

Implanteerbare cardioverterende defibrillator, geen overbodige luxe
(Pre)syncope bij inspanning is een alarmsymptoom en verdient verder onderzoek. Als een huisarts patiënten in zijn praktijk heeft die ooit zijn gereanimeerd, dan is het nuttig om na te gaan of zij in aanmerking komen voor een ICD. Het is zeer waarschijnlijk dat ICD’s ook in Nederland…
Laksmoes
Toegegeven, ik was een braaf kind. Zelfs wat schuchter en verlegen. Dus ik luisterde naar mijn ouders, maar - net als bij bijna alle kinderen - met het tegenovergestelde effect. Elk verbod was een uitdaging. ‘Niet te laat thuiskomen’ betekende zóveel te laat thuiskomen dat het - in mijn eigen…
Een ‘invul Diabetes-DBC’
Helaas, het voor iedereen geldende plaatje bestaat niet als het gaat om de diabeteszorg. De onderlinge verschillen tussen de Nederlandse huisartsenpraktijken zijn dusdanig groot dat toch altijd een inschatting moet worden gemaakt van de eigen situatie. Niet iedereen heeft een…
De microscoop weer uit het stof…
Esther Schouten, 25 jaar, komt op het spreekuur omdat haar vaginale afscheiding anders is dan normaal: ‘Het ruikt ook een beetje vreemd, dokter. En we gebruiken wel altijd condooms.’ Esther heeft een vaste partner, maar die heeft geen klachten. De huisarts neemt de anamnese af en vraagt naar…
Nieuwe hype of het verlossende antwoord?
Concordance – of zoals huisartsen zeggen ‘shared decision making’ – is als begrip niet nieuw, maar het belang ervan wordt door steeds meer partijen in de zorg onderkend. Zeker omdat het een manier is om de therapietrouw te bevorderen, ontstaan overal initiatieven om deze aanpak te bevorderen…
Reanimatie van een preventietaak?
Vroeger stoelden de risicoschattingen op bevolkingsonderzoek in het plaatsje Framingham in de Verenigde Staten, maar tegenwoordig op recente Europese bevolkingsonderzoeken: de Score-risicofunctie. Hierbij hoort ook een ‘risicoschatting- en managementinstrument’ met de naam HeartScore (www…
Ook 75-plussers kunnen minderen!
In de rubriek Aios doen verslag geeft In de praktijk ruimte aan artsen in opleiding tot specialist huisartsgeneeskunde die willen berichten over het onderzoek of verbeteringsproject dat zij in hun stagepraktijk hebben uitgevoerd. De artikelen worden wel geredigeerd, maar de inhoud ervan…
Het probleem en de uiteindelijke hulpvraag
In deze serie over de communicatie tussen huisarts en patiënt volgt In de praktijk aan de hand van casuïstiek (het hoesten van Loeka) de logische ordening van een consult: informatie verzamelen, informatie geven en, als het goed is, gemeenschappelijke besluitvorming. De eerste twee afleveringen…